Doanh nghiệp nhỏ khó tiếp cận với nguồn tín dụng để mua tạm trữ lúa gạo

“Hiện nay mặt bằng của doanh nghiệp xuất khẩu gạo thơm Jasmines với giá 500 USD/tấn. Nhưng vừa qua có doanh nghiệp xuất với giá 420 USD/tấn, tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh” - ông Phạm Thái Bình, Giám đốc công ty TNHH Trung An (Cần Thơ) phàn nàn.

Tình trạng này được ông Huỳnh Thế Năng, Phó chủ tịch điều hành Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) so sánh giống như chuyện “mạ băng” trong xuất khẩu cá tra! Đây là tình trạng điển hình cho cách kinh doanh theo kiểu “ăn xổi ở thì”. Một số doanh nghiệp trộn gạo thường vào gạo thơm rồi hạ giá xuất khẩu, tạo ra môi trường cạnh tranh không lành mạnh. Các doanh nghiệp xuất khẩu gạo thơm tự làm khó nhau, mà VFA cũng chưa biết xử lý ra sao!

Trong khi đó, sau 10 ngày triển thu mua tạm trữ, các doanh nghiệp chỉ thu mua được khoảng 80.000 tấn gạo (đạt khoảng 8% so với chỉ tiêu giao). “Có một thực tế mà hiện nay không biết giải quyết thế nào. Doanh nghiệp lớn dễ tiếp cận nguồn tín dụng, còn doanh nghiệp nhỏ khó tiếp cận vốn để mua lúa, gạo tạm trữ - bởi ngân hàng rất dè dặt với doanh nghiệp nhỏ” – ông Huỳnh Thế Năng, Phó Chủ tịch điều hành VFA băn khoăn!

Song vấn đề hiện nay là nguồn giống lúa thơm quá ít. Kéo theo tình trạng sản xuất lúa giống thiếu quản lý và kiểm soát đã làm cho giá trị lúa gạo của Việt Nam sụt giảm nghiêm trọng. Nhiều địa phương như Trà Vinh và Cục Trồng trọt kêu ca: về tình trạng mua bán lúa giống không đạt chuẩn. Thậm chí một số doanh nghiệp kinh doanh lĩnh vực lúa giống, tạo ra nguồn lúa giống một cách vô trách nhiệm. Tình trạng này gây thiệt hại nặng nề cho nông dân. “Gọi là giống siêu nguyên chủng, nguyên chủng, giống cấp xác nhận nhưng chất lượng “ảo”! Lấy lúa thịt làm lúa giống là cách làm ăn rất bôi bác” – một cán bộ ngành nông nghiệp nói huỵch toẹt về sự yếu kém của khâu sản xuất lúa giống hiện nay.

Theo Thứ trưởng Bộ NN-PTNT, Lê Quốc Doanh, lúa giống phải được xem là giải pháp số 1. Nguồn cung giống phải đạt chất lượng, quản lý tốt. Công tác quản lý giống hiện nay là kém.

 Ông Huỳnh Thế Năng cũng cho rằng: “Doanh nghiệp rất cần chính quyền địa phương và ngành nông nghiệp cũng cố 3 hệ thống. Thứ nhất là hệ thống giống, nông dân cần sử dụng giống xác nhận 70-80%, hiện nay 35% là không ổn. Thứ hai là hệ thống canh tác, làm sao triển khai nhanh và rộng các giải pháp canh tác tiên tiến như “3 giảm, 3 tăng”…Thứ ba là, hình thành hệ thống hỗ trợ dịch vụ và hậu cần bài bản”. Ba hệ thống “bộ khung” này là cơ sở để tái cơ cấu ngành lúa gạo theo hướng chất lượng rồi đến thương hiệu”!