Đề xuất thêm nhiều ưu đãi cho người dân lắp điện mặt trời mái nhà

Hiệp hội Năng lượng tái tạo TPHCM vừa có văn bản gửi Văn phòng Chính phủ và Bộ Công Thương góp ý bổ sung và hoàn thiện dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 57/2025 về cơ chế mua bán điện trực tiếp và Nghị định 58/2025 về phát triển điện năng lượng tái tạo, điện năng lượng mới.

Hiệp hội đánh giá dự thảo Nghị định có nhiều điểm tiến bộ như áp dụng cơ chế “một cửa” tại UBND xã/phường, đơn giản hóa thủ tục và hồ sơ; nâng tỷ lệ mua điện dư từ 20% lên 50%; bổ sung quy định khuyến khích lắp đặt hệ thống lưu trữ năng lượng (BESS)...

Tuy nhiên, để Nghị định thực sự trở thành chính sách đột phá, hiệp hội đề xuất bổ sung thêm nhiều chính sách khuyến khích.

Cụ thể, kiến nghị miễn thuế VAT cho hộ gia đình lắp hệ thống dưới 100kW; triển khai gói tín dụng xanh với lãi suất dưới 5%/năm cho hộ dân và doanh nghiệp đầu tư điện mặt trời và BESS, có cơ chế bảo lãnh hoặc hỗ trợ lãi suất từ Quỹ Bảo vệ môi trường và Quỹ Năng lượng tái tạo.

Đồng thời, hiệp hội đề xuất ưu tiên cấp tín dụng, miễn thuế VAT và thuế thu nhập doanh nghiệp cho các tổ chức, cá nhân đầu tư hệ thống lưu trữ năng lượng hoặc tự dùng năng lượng sạch.

Hiệp hội cũng kiến nghị thí điểm mô hình “cộng đồng năng lượng”, cho phép nhiều hộ dân hoặc doanh nghiệp nhỏ góp vốn đầu tư, chia sẻ năng lượng nội bộ và tham gia thị trường điện phân tán.

Bên cạnh đó, đơn vị này cho rằng cần thí điểm cơ chế ESCO - cho thuê điện mặt trời “0 đồng”, theo đó doanh nghiệp đầu tư toàn bộ hệ thống, còn hộ dân/doanh nghiệp chỉ trả tiền điện thấp hơn giá điện lưới trong 10-15 năm.

"Mô hình này đã chứng minh hiệu quả tại Mỹ, Australia và châu Âu, giúp phổ cập điện mặt trời mà không cần vốn đầu tư ban đầu, đồng thời mở cơ hội cho doanh nghiệp vừa và nhỏ tham gia thị trường sau giai đoạn bán điện giá FIT", hiệp hội nêu.

Ngoài ra, đơn vị này đề xuất cơ chế cho thuê BESS, cho phép doanh nghiệp đầu tư và cho thuê hệ thống cho nhà máy, tòa nhà, trung tâm thương mại nhằm giảm chi phí nhu cầu cực đại (Pmax) và tối ưu hóa vận hành năng lượng.

Hiệp hội cũng kiến nghị ban hành chính sách riêng cho BESS, quy định rõ tiêu chuẩn kỹ thuật và quản lý vận hành; công nhận BESS là tài sản năng lượng cố định, được miễn VAT và vay vốn tín dụng xanh.

Ngoài ra, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư, cho thuê hoặc cung cấp dịch vụ lưu trữ năng lượng; đồng thời thí điểm mô hình “cộng đồng năng lượng có lưu trữ” để các hộ dân, doanh nghiệp nhỏ cùng đầu tư và chia sẻ năng lượng.

Hiệp hội cũng kiến nghị sửa quy định công suất phát triển căn cứ theo phụ tải cực đại theo hướng xác định công suất điện mặt trời tự sản, tự tiêu phù hợp nhu cầu sử dụng và khả năng đấu nối, cho phép tăng theo thực tế.

Trường hợp phát điện dư, áp dụng cơ chế giá điện linh hoạt theo thời gian sử dụng thay vì tỷ lệ cố định. Bộ Công Thương cần hướng dẫn rõ phương pháp xác định công suất, đo đếm minh bạch, khuyến khích tiết kiệm năng lượng và đầu tư lưu trữ. Cách tiếp cận này giúp vận hành hệ thống linh hoạt, hiệu quả và tránh “bó cứng” công suất theo Pmax.