Đầu tư chứng khoán năm 2017: "Năm gà, đừng trở thành gà trên thị trường"

Chứng khoán sinh lời nhất trong năm 2016

Trong báo cáo chiến lược mới đây, CTCK Maybank Kimeng (MBKE) đã nhận xét, năm 2016 tiếp tục là một năm tương đối thành công của kênh đầu tư chứng khoán nếu so sánh với các kênh đầu tư nội địa khác mà nhà đầu tư cá nhân có thể tham gia.

Cụ thể, lấy chỉ số thị trường là VN-Index làm đại diện thì mức tăng trong cả năm 2016 xấp xỉ 15%, cần lưu ý mức tăng này chưa “tính thêm” phần cổ tức bằng tiền mặt được các công ty niêm yết chi trả (không thực hiện điều chỉnh trên VN-Index) và do đó tỷ suất sinh lợi trung bình của thị trường sẽ ở mức 18-20%.

Trong khi đó, ở kênh tiền gửi ngân hàng mức sinh lợi trung bình khoảng 6,5%. Ngoại tệ (cụ thể là đồng USD) dù có đôi chút biến động lớn hơn vào cuối năm nhưng tính trọn vẹn cả năm 2016 chỉ ghi nhận mức nhích tăng 1,5% (dựa trên biến động tỷ giá USD/VND tại Vietcombank). Vàng có tỷ suất sinh lợi khoảng 10% nhưng cũng cần lưu ý về rủi ro chênh lệch giữa giá mua vào và bán ra đối với việc kinh doanh vàng vật chất tại Việt Nam.

Ở kênh đầu tư bất động sản, có sự phân hóa rất mạnh khi tình hình nhìn chung khá ảm đạm tại phân khúc căn hộ cao cấp (giá thậm chí đã giảm nhẹ trong 2016), tương đối ổn định tại phân khúc căn hộ trung cấp và có sự tăng giá đáng kể tại phân khúc đất nền ở một số khu vực. Dù vậy, theo tính toán của MBKE, mức sinh lợi trung bình của kênh đầu tư bất động sản trong năm vào khoảng 6%.

Giới chuyên gia chứng khoán đánh giá, năm 2017 sẽ là năm nhà đầu tư có thể đón nhận các cơ hội sinh lợi lớn hơn đáng kể nhưng đi kèm theo đó cũng sẽ là mức độ rủi ro cao hơn. Kịch bản 2016 sẽ có thể lập lại (nhưng ở một cấp độ cao hơn), khả năng thị trường sẽ tiếp tục ghi nhận một sự phân hóa cao độ trên thị trường. Điểm số của các Index có thể sẽ biến động tăng lên khá nhưng chỉ những nhà đầu tư đủ kiến thức và bản lĩnh mới có được các phần thưởng xứng đáng nếu lựa chọn đúng điểm đến của dòng tiền trên thị trường.

Trao đổi với báo chí mới đây về kênh đầu tư chứng khoán, TS. Lê Đức Khánh, Giám đốc Chiến lược đầu tư Công ty Chứng khoán Maritime cho rằng, đầu tư chứng khoán luôn hấp dẫn với nguyên lý tâm đắc “cổ phiếu thường - lợi nhuận phi thường”. Hơn nữa, kênh đầu tư chứng khoán luôn vượt trội so với các kênh đầu tư khác trong nhiều năm qua. Theo đó, trong năm 2017, đầu tư chứng khoán sẽ là mục tiêu của các nhà đầu tư kiên nhẫn, có tầm nhìn về các cơ hội đầu tư đối với những ngành khởi sắc.

Nhận diện "cạm bẫy"

Nói về những "cạm bẫy" khiến nhà đầu tư mất tiền trên thị trường chứng khoán, tại giao lưu trực tuyến diễn ra chiều 8/2 do Cafef tổ chức, ông Trần Hoàng Sơn Giám đốc Chiến lược thị trường, CTCK MBS cho rằng, thị trường chứng khoán nói chung và thị trường tài chính bậc cao nói riêng luôn luôn tồn tại các cơ hội giúp nhà đầu tư kiếm tiền và đây cũng chính nơi sinh ra các “cạm bẫy” cám dỗ lòng tham của nhà đầu tư. Nếu không tỉnh táo và sáng suốt, nhà đầu tư hoàn toàn có thể mắc vào các cạm bẫy hay nói cách khác là sai lầm trong đầu tư chứng khoán.

Theo ông Sơn, một trong những cạm bẫy là đầu tư phụ thuộc quá nhiều vào tin đồn và tin tưởng vào các thông tin đó là thật. Đây là sai lầm mà nhiều nhà đầu tư mới thường mắc phải khi nghe theo số đông hoặc các nguồn thông tin đồn hoặc nội gián được “phân phối” có chủ đích và không có khả năng đánh giá được mức độ thực hư và chính xác của thông tin đó.

Bên cạnh đó, còn có thể kể tới việc đầu cơ theo các “đội lái” với hàng loạt các bài PR cổ phiếu, tăng vốn, vẽ vời kết quả kinh doanh và tạo lập giao dịch cung cầu đẩy giá của cổ phiếu nhằm lôi kéo nhà đầu tư ham lợi nhuận cao trong thời gian ngắn tham gia. Hay việc đầu tư vào các công ty có nhiều “thị phi”, Ban lãnh đạo không minh bạch và báo cáo tài chính có thể có nguy cơ bị làm sai lệch hoặc quá tin tưởng và phó thác mọi việc cho nhân viên môi giới dẫn tới việc bị chiếm đoạt tiền, tài khoản chứng khoán, hoặc bị giao dịch quá mức kiểm soát gây thua lỗ, đầu tư vào các công ty sử dụng đòn bẩy tài chính quá cao (lớn hơn 3 lần)...

Ông Cao Minh Hoàng, Trưởng phòng phân tích, Công ty quản lý quỹ IPAAM thì cho rằng: "Rơi vào hoàn cảnh mất tiền trên thị trường chứng khoán rất dễ, lý do từ chủ quan đến khách quan có đủ cả. Tôi xin ví dụ như nhà đầu tư đua trần cổ phiếu đã tăng nóng (vượt quá xa giá trị cơ bản), hay không cắt lỗ với cổ phiếu trong xu hướng giảm... Bên cạnh đó, gần đây nổi lên một hiện tượng khá phổ biến làm chúng ta mất tiền, đó là một số công ty tăng vốn ảo sau đó tìm cách bán cổ phiếu cho nhà đầu tư ở bất kể mức giá nào".

Phân tích rõ hơn về trường hợp tăng vốn ảo, ông Hoàng cho biết: "Nói là tăng vốn ảo vì các doanh nghiệp này tăng vốn xong sẽ chuyển tiền ra ngoài thông qua các khoản đầu tư vào vốn lưu động. Nhiều nhà đầu tư không có đủ kiến thức tài chính, hoặc vì chủ quan nên đã chịu ảnh hưởng nặng nề về vật chất. Những hiện tượng này về lâu về dài rất nguy hiểm, vì sẽ ảnh hưởng đến tính minh bạch của thị trường chứng khoán Việt Nam".

Còn theo ông Lê Đức Khánh, Giám đốc chiến lược, CTCK MSI, thị trường chứng khoán luôn xuất hiện các giai đoạn tăng/giảm điểm liên tục kèm theo diễn biến đầu cổ phiếu ngắn hạn hoặc bán tháo cổ phiếu trong một giai đoạn có thể kéo dài một vài tuần đến một vài tháng. Khi thị trường chứng khoán tăng điểm xuất hiện nhiều cơ hội đầu tư và tâm lý lạc quan sẽ thúc đẩy các nhà đầu tư mua vào kèm theo việc lạm dụng đòn bẩy tài chính với tỷ lệ margin khá cao.

"Thị trường tăng điểm cùng với các mã cổ phiếu mà nhà đầu tư mua tăng rồi bước vào giai đoạn điều chỉnh ngắn và có thể tăng tiếp hoặc có thể giảm ngay thì việc lựa chọn sai mã cổ phiếu yếu kém hoặc cổ phiếu đầu cơ có thông tin hỗ trợ sẽ là cạm bẫy đầu tiên đối với các nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm", ông Khánh nói.

Ông Khánh cũng cho rằng, việc chọn sai thời điểm mua vào cổ phiếu cũng là nguyên nhân khiến nhà đầu tư mất tiền do cổ phiếu sau khi mua vào không lên hoặc thậm chí giảm luôn một thời gian – nhà đầu tư có thể kiên nhẫn như đến khi mất kiên nhẫn thì giá cổ phiếu đã giảm về mức khá sâu. Ngoài ra, trong thời buổi bão hòa thông tin, nhiều thông tin liên quan đến doanh nghiệp có thể đúng hoặc có thể chưa phản ánh hết thực trạng của doanh nghiệp cũng sẽ gây ra những phản ứng tức thời từ động thái mua vào hay bán ra của các nhà đầu tư.

Phương Dung