Cuộc đua nước giải khát, thị trường thêm nhiều “đại gia” tân binh

Đại gia dược phẩm gia nhập cuộc chơi

Trong cơ cấu doanh thu quý III của Công ty cổ phần Traphaco có thêm sản phẩm mới: trà thảo dược Traphaco Boganic. Traphaco là thương hiệu hàng đầu trong ngành dược phẩm, chiếm gần 50% thị phần các sản phẩm có công dụng bổ gan. Thị phần lớn, quy mô thị trường lại có tính cô đặc, cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ khiến Traphaco đã có nhiều năm không tăng trưởng dù công ty đã thử rất nhiều giải pháp. Sản phẩm trà thảo dược ra đời đã tạo ra sân chơi mới cho công ty, với kỳ vọng tạo động lực tăng trưởng đột phá trong thời gian tới.

Ông Lê Trung Thành, nguyên phó tổng giám đốc Pepsi Việt Nam, cho biết, thị trường nước giải khát Việt Nam có quy mô hơn 3 tỷ USD mỗi năm. Có điểm đáng chú ý là các đối thủ không cạnh tranh trực diện mà mỗi doanh nghiệp đứng một góc, ai tạo ra sản phẩm đặc thù, độc đáo, người đó có lợi thế. Các sản phẩm nước uống thì nhiều nhưng thực sự tốt cho sức khỏe (như một dạng thực phẩm chức năng) lại chưa có. Bởi vậy, gia nhập thị trường nước giải khát là một bước đi đột phá, ra khỏi vùng an toàn để thử thách trong một lĩnh vực hoàn toàn mới của Traphaco.

Sau hai năm chuẩn bị (2018-2020), trà thảo dược Traphaco Boganic, dựa trên công dụng và bài thuốc cổ truyền mà công ty nắm giữ bí quyết, đã ra mắt thị trường. Sử dụng nguyên liệu sạch từ vùng trồng actiso, trà thảo dược nếu được sản xuất ở quy mô lớn sẽ giúp sinh kế người dân các địa phương như Sapa (Lào Cai) cải thiện đáng kể. Sản phẩm nước uống đóng chai này hướng tới sự tiện lợi, vừa có tác dụng giải khát, vừa chữa bệnh. Không chỉ có lợi thế về thương hiệu, loại nước giải khát này có lợi thế ở kênh phân phối, trước mắt là hơn 20.000 nhà thuốc bán lẻ trên toàn quốc, bên cạnh đó là các cửa hàng tạp hóa, siêu thị, cửa hàng tiện lợi…

“Nước uống tốt cho sức khỏe rất phổ biến ở Mỹ, châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc... Việt Nam cũng sẽ không nằm ngoài xu hướng này”, ông Lê Trung Thành nhìn nhận.

Với nhiều năm kinh nghiệm trong ngành hàng nước giải khát, chuyên gia này chỉ ra đại dương xanh của Traphaco, khi tại Mỹ có tới 80% người dân có thói quen uống nước đóng chai, tại Thái Lan là khoảng 60%, còn lại Việt Nam mới chỉ có 25%. Bởi vậy, đây chính là cơ hội lớn cho ai biết nắm bắt sớm.

“Đây là bước đi dũng cảm của Ban lãnh đạo Traphaco”, ông Lê Trung Thành nhận xét. “Bởi sản xuất và kinh doanh thuốc khác hoàn toàn so với sản phẩm giải khát, từ sản xuất tới thị hiếu, mẫu mã, tiếp thị và kênh phân phối sản phẩm”.

Một lãnh đạo của Traphaco chia sẻ, khi nghe tới kế hoạch này, các thành viên hội đồng quản trị đều quan ngại. Nhiều bộ phận đặc biệt ái ngại khi Traphaco không có máy móc thiết bị, chưa bao giờ sản xuất đồ uống, trong khi lĩnh vực tiêu dùng nhanh thực sự là thị trường cạnh tranh khốc liệt.

“Ai cũng vậy, thấy khó là ngại. Ví dụ như sản xuất thế nào? Tiêu thụ ra sao khi đây không phải là thế mạnh của công ty?”, lãnh đạo Traphaco kể. “Nhưng nếu không làm thì sẽ không có tăng trưởng? Việc mở ra một ngách thị trường mới cho dòng sản phẩm bổ gan có vẻ là bước đi nhiều thách thức nhưng là cơ hội cho sự tăng trưởng đột phá của công ty”.

Sau khi nghiên cứu chiến lược do EY Consulting Việt Nam xây dựng, dựa trên những phân tích sâu sắc về lợi thế cạnh tranh, năng lực thực thi và ý tưởng táo bạo về tư duy kinh doanh, Ban lãnh đạo Traphaco đã có đủ sự hào hứng và quyết định đối mặt với thử thách mới này.

Sau 2 tháng bày bán trên các kệ hàng, trà thảo dược Traphaco Boganic bước đầu đã được thị trường đón nhận tích cực, tỷ lệ người mua lại sản phẩm tháng sau cao hơn tháng trước.

Dù vậy, để có chiến lược cụ thể đủ “thách thức” nhưng “khả thi” với dòng sản phẩm mới này, Traphaco được giới chuyên gia khuyến nghị, cần tiếp tục phân tích đầy đủ thông tin thị trường trong thời gian tới và tổ chức tốt hơn công tác tương tác và trải nghiệm khách hàng.

Miếng bánh còn hấp dẫn

Hai đại gia trong lĩnh vực hàng tiêu dùng là Kido và Vinamilk cũng đang ấp ủ tạo ra một thương hiệu Việt hàng đầu trong lĩnh vực đồ uống với tên Vibev. Lợi thế của những ông lớn này là có sẵn kinh nghiệm thị trường, sẵn hệ thống phân phối, logistics, và cả tiềm lực tài chính.

Tuy nhiên, việc gia nhập ngành mới sẽ không đơn giản bởi nếu là dòng nước uống tinh khiết thông thường, thị trường đã sừng sững những cái bóng lớn như Lavie, Aquaffina, Vital, Vĩnh Hảo… còn nếu là dòng sản phẩm bổ dưỡng liên quan đến trái cây… Vinamilk đã cho ra mắt khá nhiều nhưng kết quả chưa đạt kỳ vọng do thói quen sử dụng trái cây tươi và độ phong phú có sẵn về trái cây tươi ở Việt Nam là vô địch. Đó là chưa kể, dự án khởi nghiệp của các ông lớn như vậy thường đi vào vết xe đổ là sản xuất với quy mô lớn nên các bước dò thị trường ít chín muồi.

Nhìn nhận về xu hướng mạnh tay đầu tư cho ngành nước giải khát, chuyên gia tư vấn chiến lược, ông Trần Vinh Dự, Phó Tổng Giám đốc EY Consulting Việt Nam cho hay, “Bối cảnh Covid-19 đang diễn biến phức tạp khiến triển vọng kinh doanh ít nhất trong 5 năm tới sẽ khó đoán”. “Do đó, ngoài câu chuyện tối ưu chi phí, tối ưu hóa các quy trình, các nhà lãnh đạo hãy tập trung để nhìn thấy cơ hội và mạnh dạn đi theo nó. Ở đây bản lĩnh của ban lãnh đạo doanh nghiệp cho phép có những quyết sách kịp thời, nếu không cơ hội tăng trưởng sẽ tuột khỏi tầm tay”.

Thị trường nước giải khát của Việt Nam tăng bình quân 8,4% trong giai đoạn 2015-2019 với quy mô doanh thu năm 2019 đạt hơn 123.558 tỷ đồng (khoảng 5,3 tỷ USD). Euromonitor dự báo, năm 2020 doanh thu ngành nước giải khát đạt tới 5,8 tỷ USD và tăng trưởng bình quân giai đoạn 2020-2023 là 6,3%.

Hãng nghiên cứu thị trường này đánh giá, Việt Nam là thị trường đứng thứ 3 về hoạt động kinh doanh dịch vụ thực phẩm đồ uống tại khu vực ASEAN. Với hơn một nửa dân số dưới 30 tuổi, Việt Nam trở thành một trong những thị trường tiêu thụ đồ uống tiềm năng nhất khu vực. Tuy nhiên thị trường này vẫn còn nhiều chỗ trống chưa được lấp đầy, là chiếc bánh hấp dẫn được các doanh nghiệp chú tâm để giành lấy thị phần.

Báo cáo của Hiệp hội bia rượu-nước giải khát Việt Nam cho biết, tính đến thời điểm hiện tại, mức tiêu thụ nước giải khát trung bình mỗi người Việt chỉ khoảng 23 lít/năm, thấp hơn rất nhiều so với mức 40 lít/năm/người của thế giới. Về số lượng, ở Việt Nam mới có trên 7.000 loại thức uống trong khi ở Nhật bản là 14.000 loại. Với mức tiêu thụ và số lượng nước giải khát như thống kê, dễ nhận thấy thị trường và người tiêu dùng Việt là đối tượng sẽ còn được nhắm đến.