Cơn lốc AI giá rẻ từ Trung Quốc khiến thung lũng Silicon "mất ăn mất ngủ"

DeepSeek - phát súng khai hỏa "cuộc cách mạng" AI giá rẻ

DeepSeek vừa ra mắt bản nâng cấp lớn cho mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) V3, làm nóng thêm cuộc cạnh tranh với các ông lớn công nghệ của Mỹ như OpenAI và Anthropic.

Mô hình mới mang tên DeepSeek-V3-0324 đã được phát hành thông qua nền tảng phát triển AI Hugging Face, đánh dấu bước tiến mới nhất của công ty trong nỗ lực khẳng định vị thế tại thị trường AI đang phát triển với tốc độ chóng mặt.

Phiên bản mới nhất của DeepSeek cho thấy một bước tiến vượt bậc về khả năng suy luận logic và viết mã máy tính so với các phiên bản trước đây. Điều này được chứng minh qua các bài kiểm tra tiêu chuẩn (benchmark) - những bài thi khắt khe để đánh giá năng lực của AI. Thông tin trên đã được công bố công khai trên Hugging Face, một nền tảng nổi tiếng trong giới AI, cho phép mọi người kiểm chứng.

Vài tháng qua, DeepSeek đã nhanh chóng nổi lên như một cái tên "hot" trên bản đồ AI toàn cầu, liên tục tung ra nhiều mô hình cạnh tranh trực tiếp với các đối thủ phương Tây nhưng có chi phí vận hành thấp hơn đáng kể.

DeepSeek không chỉ là một bước tiến công nghệ, mà là tiếng chuông báo động cho sự trỗi dậy mạnh mẽ của ngành công nghiệp AI Trung Quốc. Tháng 1 năm nay, DeepSeek đã vượt mặt OpenAI với một mô hình AI tiên tiến, nhưng chi phí xây dựng chỉ vỏn vẹn vài triệu USD, một con số quá nhỏ so với hàng tỷ USD mà phương Tây phải "đốt" vào.

Chỉ trong 2 tuần gần đây, các ông lớn công nghệ Trung Quốc liên tục tung ra ít nhất 10 sản phẩm và bản cập nhật lớn. Baidu ra mắt Ernie X1 để đối đầu trực tiếp với DeepSeek R1.

Alibaba nâng cấp mô hình suy luận và tung ra các tác nhân AI mới. Tencent trình làng lộ trình phát triển AI đầy tham vọng, còn Ant Group công bố nghiên cứu cho thấy chip sản xuất tại Trung Quốc có thể giúp giảm chi phí tới 20%. Ngay cả Meituan, ông trùm giao đồ ăn, cũng tuyên bố đầu tư hàng tỷ USD vào AI.

Những động thái này không đơn thuần chỉ là "đu trend". Các công ty Trung Quốc đang thể hiện tham vọng thiết lập các tiêu chuẩn AI toàn cầu, chiếm lĩnh thị trường quốc tế và thách thức vị thế của các đại gia công nghệ Mỹ.

Sức ép lên vai các đại gia Mỹ

Sự bùng nổ AI giá rẻ từ Trung Quốc đã buộc OpenAI và những "ông lớn" phương Tây khác phải ngồi lại và suy nghĩ. OpenAI đang đối mặt với bài toán khó: một mặt cân nhắc chia sẻ công nghệ mã nguồn mở để duy trì sức cạnh tranh, mặt khác phải tăng giá cho các sản phẩm cao cấp nhằm bảo vệ lợi nhuận. Nếu mô hình chi phí thấp của DeepSeek lan rộng, các công ty như Nvidia, vốn sống nhờ những con chip AI đắt đỏ, cũng sẽ lao đao.

Tiến sĩ Amr Awadallah, CEO của Vectara, cảnh báo, chúng ta sắp chứng kiến một làn sóng siết chặt biên lợi nhuận trên toàn hệ sinh thái. Không chỉ các công ty xây dựng mô hình AI, mà cả những doanh nghiệp cung cấp hạ tầng AI quy mô lớn cũng sẽ bị ảnh hưởng.

Thực tế cho thấy các công ty Trung Quốc đã nhiều lần thành công trong việc áp dụng chiến lược sản xuất đại trà - giá rẻ để lấn át các đối thủ nước ngoài, từ xe điện cho đến tấm pin mặt trời. Liệu kịch bản tương tự có đang lặp lại với AI?

Cơ hội vàng hay "mồi nhử" chết người?

Những mô hình AI mã nguồn mở, hiệu suất cao, tiết kiệm tài nguyên của Trung Quốc đang nhanh chóng được sao chép và sử dụng tại nhiều quốc gia, bao gồm cả Mỹ và Ấn Độ.

Trong khi đó, các doanh nghiệp và chính phủ phương Tây lại cố gắng hạn chế DeepSeek trên thiết bị của nhân viên. Sự lan rộng của AI Trung Quốc đặt ra dấu hỏi lớn về những khoản đầu tư khổng lồ vào hạ tầng AI mà OpenAI và Microsoft đã cam kết.

Ông James Wilton, nhà sáng lập Monevate, nhận định: "Nếu mục tiêu của các công ty AI Trung Quốc là phá vỡ thị trường và giành thị phần, họ đã thành công. Họ có thể chấp nhận chịu lỗ trước mắt, nhưng chắc chắn sẽ không miễn phí mãi".

Song song đó, các nhà cung cấp dịch vụ điện toán đám mây Trung Quốc cũng đang giảm giá mạnh, kéo theo cuộc chiến giá cả ra ngoài biên giới. Ông Kevin Xu, nhà sáng lập Interconnected Capital, nhận xét: "Đây là sự tiến hóa tất yếu của cuộc chiến giá cả trong hệ sinh thái Trung Quốc, và giờ nó đang lan ra thị trường toàn cầu".

Tại một hội nghị ở Hong Kong ngày 25/3, ông Joe Tsai - Chủ tịch Alibaba - đã lên tiếng cảnh báo nguy cơ "bong bóng" trong ngành xây dựng trung tâm dữ liệu, khi tốc độ phát triển vượt xa nhu cầu thực tế. "Tôi thực sự kinh ngạc trước những con số đầu tư mà Mỹ đang nói đến - hàng trăm tỷ USD, thậm chí 500 tỷ USD. Tôi cho rằng điều đó không thực sự cần thiết", ông nói.

Các chuyên gia dự đoán làn sóng AI mã nguồn mở từ Trung Quốc sẽ còn tiếp tục lan sang nhiều lĩnh vực khác như thị giác máy tính, robot và tạo ảnh trong những tháng tới.

Ông Balaji Srinivasan, nhà đầu tư công nghệ và cựu đối tác tại Andreessen Horowitz, khẳng định: "Trung Quốc đang làm với AI điều mà họ luôn làm: học hỏi, sao chép, tối ưu và sau đó khiến đối thủ phá sản bằng giá rẻ và quy mô khổng lồ".

Với lợi thế về sản xuất phần cứng, sự bùng nổ AI giá rẻ từ Trung Quốc không chỉ khiến phương Tây lo ngại mà còn đặt ra thách thức toàn cầu về năng lực cạnh tranh và chiến lược đầu tư.

Một điều chắc chắn rằng cuộc đua AI giờ đây không còn là cuộc cạnh tranh đơn thuần về công nghệ, mà là trận chiến về giá cả, quy mô và chiến lược toàn cầu. Và Trung Quốc đang cho cả thế giới thấy rằng họ đã sẵn sàng cho vị trí dẫn đầu.