Chuyên gia kinh tế: Một ngôi nhà đã phải gánh nhiều loại thuế rồi!

Tại tọa đàm trực tuyến với chủ đề “Đánh thuế nhà trên 700 triệu đồng: Thiếu khả thi & nhiều bất cập” do Báo Điện tử Dân Việt tổ chức sáng nay (17/4), TS. Vũ Đình Ánh cho biết: "Làm tài chính gần 10 năm, tôi biết dự thảo lần này đã nằm trong chiến lược được hoạch định trước trong việc cải cách hệ thống thuế của Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh chúng ta cải cách, mở cửa, giảm các sắc thuế nhập khẩu".

Cần đưa ra căn cứ cơ sở thu thuế

Theo TS Vũ Đình Ánh, thuế tài sản gần như một thông lệ trên thế giới và có lịch sử rất lâu đời, gắn với bản chất của nhà nước. "Nếu áp dụng luật thuế tài sản với đất, thì thuế suất sẽ tăng lên gấp 10 lần, từ 0,03% lên 0,3 hoặc 0,4%. Đáng ra, phải bàn xem việc này, tăng thuế như vậy có hợp lý hay không chứ không nên chỉ tập trung vào thuế với nhà", ông nói.

Với thuế tài sản nhà, ông Vũ Đình Ánh cho rằng, nhà nên và cần là một đối tượng để đánh thuế nhưng không nên đánh thuế là nhà giá trị thấp, phần lớn của người nghèo, thu nhập thấp, đời sống khó khăn bởi sẽ dồn gánh nặng lên vai họ. Tiếp theo liên quan tới bản thân ngành quản lý, nhà giá trị thấp thu không đáng bao nhiêu, giống thu thuế đất phi nông nghiệp, vi phạm nguyên tắc của thuế là tính hiệu quả và tính đơn giản trong thuế.

"Không nên loay hoay giữa việc đánh thuế nhà thứ nhất hay không đánh thuế nhà thứ hai hoặc xác định người ta sở hữu ngôi nhà thứ 3 hay thứ 4. Cái tôi bất ngờ và thắc mắc là ngưỡng 700 triệu đồng để đánh thuế nhà, cơ sở nào để đưa ra mức này. Tôi cho rằng, Bộ Tài chính là người giúp Chính phủ, Quốc hội tạo ra dự luật này. Trách nhiệm của Bộ là phải đưa ra căn cứ để xác định mức thu thuế tài sản và cơ sở thu thuế tài sản", ông Ánh nói.

Ở một góc nhìn khác, chuyên gia kinh tế Đinh Tuấn Minh cho rằng, chính sách thuế hiện nay kém hiệu quả và không khuyến khích nhà đầu tư. Trong khi đó, dự án thuế tài sản đang cho thấy sự yếu kém hiệu quả nhất về mặt kinh tế, vì vô hình chung không khuyến khích con người lao động, tiết kiệm, chắt chiu để có được thành quả.

"Ở đây, đối với thuế tài sản, đánh vào nhà ở, nhà ở lại là một loại tài sản sau cùng của quá trình tích lũy tài sản của con người. Như vậy, vô hình chung thuế đánh vào thành tựu lao động trọn đời của con người ta", ông Minh nói.

Tính khả thi yếu?

Hơn nữa, theo ông Minh: "Chúng ta đang có rất nhiều sắc thuế khác nhau như: thuế thu nhập, thuế doanh nghiệp, thuế tiêu thụ, thuế xuất nhập khẩu... Trong đó thuế tài sản kém hiệu quả về mặt kinh tế. Tôi nghĩ nếu như có khả năng thu được những thuế kia nên ưu tiên dùng để thu, tránh phải dùng những công cụ kém hiệu quả hơn so trừ trường hợp không còn nguồn thu nào cả".

Câu chuyện thu thuế có phù hợp hay không, ông Minh cho rằng, cần phải nhìn vào xu hướng. Ông dẫn trường hợp thuế tài sản ở Mỹ từng chiếm tỷ lệ lớn nhưng đang theo xu hướng giảm dần. Trong khi đó, thuế thu nhập cũng chiếm tỉ trọng lớn của các quốc gia nhưng cũng giảm dần thay vào đó là tăng tỷ trọng đánh vào thuế gián thu, thuế tiêu thụ, VAT...

Theo ông Minh, đối với thuế, về cơ bản đều đánh trên thu nhập của con người ta, có cái đánh trực tiếp khi thu được và có cái là thuế tiêu thụ, cho người ta được quyền chủ động. Câu chuyện thuế tài sản đặt ra trong một giả thuyết của Bộ Tài chính, đó là nếu tôi có một căn hộ mà vì lý do nào đó tôi không đóng thuế được, từ đó xảy ra nợ thuế. Theo dự thảo của Bộ Tài chính, trong tường hợp không đóng được thì cứ tích dần, khi nào chuyển nhượng tài sản thì đóng thuế.

"Điều này cho thấy tính khả thi của luật yếu và phải tính được làm thế nào để người dân phải nộp thuế. Nếu không rõ ràng, thuế tài sản sẽ dẫn đến một điều sẽ tạo ra cái xung đột giữa người đang được hưởng thụ tài sản với chính quyền", ông nói.

Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam Nguyễn Văn Đính cũng cho rằng, hiện nay đã có nhiều loại thuế trong lĩnh vực xây dựng. Theo đó, khi hình thành ra một tài sản ngôi nhà, bản thân ngôi nhà đó đã có phải gánh nhiều loại thuế.

"Thực tế đó khiến giá nhà đang cao hơn so với các nước và ngang bằng nước phát triển. Hiện nay, có những căn hộ nghìn có giá nghìn USD/m2, khác xa thu nhập của chúng ta. Cần tránh tình trạng thuế chồng thuế, gây huệ lụy xấu cho các hoạt động xã hội khác. Trong khi đó, chính sách Nhà nước đang nhằm tạo điều kiện cho mọi người mua nhà, nhưng việc đánh thuế như đề xuất đang khiến cho khả năng người thu nhập thấp mua nhà khó hơn", ông Đính đánh giá.

Phương Dung