Chính phủ yêu cầu nghiên cứu đề xuất Ngân hàng Nhà nước bảo lãnh trái phiếu

Văn phòng Chính phủ cho biết, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Ngân hàng Nhà nước, cùng một số Bộ, ngành liên quan để nghiên cứu một số đề xuất của Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI).

Đồng thời, Văn phòng Chính phủ đề nghị VAFI phối hợp, tham gia đóng góp ý kiến với các Bộ ngành để góp phần thúc đẩy phát triển công khai, minh bạch, an toàn và bền vững thị trường tài chính Việt Nam.

Trước đó, hiệp hội đã có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước đề xuất các giải pháp tăng cường huy động vốn dài hạn cho nền kinh tế khi lãi suất huy động giảm mạnh.

Theo VAFI, những trường hợp phát hành trái phiếu doanh nghiệp đầy rủi ro cho các nhà đầu tư cá nhân như Tân Hoàng Minh, Vạn Thịnh Phát… trước đây cần rút ra các bài học sâu sắc.

VAFI kiến nghị cần xây dựng các loại trái phiếu an toàn tuyệt đối, là trái phiếu được bảo lãnh thanh toán tiền lãi và vốn gốc đúng hạn trong mọi tình huống, nhưng có thể có rủi ro nhỏ như lạm phát, đồng Việt Nam mất giá.

Bên cạnh đó, đơn vị này đề xuất xây dựng loại trái phiếu do các ngân hàng kinh doanh hiệu quả, tình hình tài chính lành mạnh phát hành và được Ngân hàng Nhà nước bảo lãnh thanh toán.

Loại trái phiếu trên cần phải có các đặc tính như ngân hàng niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán TPHCM (HoSE), có tỷ suất lợi nhuận tương đối, tỷ lệ nợ xấu thấp và ngân hàng nhà nước cần quy định tỷ lệ, khối lượng phát hành trái phiếu cho nhà đầu tư cá nhân.

Theo VAFI, quy định trên để bảo đảm trong mọi tình huống, các ngân hàng thương mại có đủ khả năng thanh toán lãi và vốn gốc mua trái phiếu cho các nhà đầu tư cá nhân.

Ngoài ra là cần có quy định cho phép ngân hàng nhà nước bảo lãnh loại trái phiếu này khi phát hành cho nhà đầu tư cá nhân vì từ trước tới nay hệ thống ngân hàng thương mại luôn dễ dàng huy động tiền gửi ở các kỳ hạn ngắn hạn từ khu vực dân cư, kể cả các ngân hàng yếu kém thua lỗ.

Tuy nhiên, việc huy động tiền gửi ở các kỳ dài hạn là khó khăn (trên 1 năm) mặc dù lãi suất huy động dài hạn cao hơn nhiều so với lãi suất tiền gửi ngắn hạn. Nguyên nhân do nhà đầu tư sợ rủi ro về tỷ giá, về lạm phát, về biến động kinh tế vĩ mô và về tính thanh khoản vô cùng thấp. Khi gửi tiền ở kỳ dài hạn nếu cần rút tiền thì nhà đầu tư phải chấp nhận mất lãi tiết kiệm.

VAFI cho rằng đang tồn tại bất lợi là hệ thống ngân hàng thương mại thường sử dụng vốn huy động ngắn hạn để cho vay dài hạn, khiến lãi suất cho vay dài hạn luôn cao.

Nếu hệ thống ngân hàng thương mại huy động vốn dài hạn từ việc phát hành trái phiếu dài hạn thì lãi suất huy động cũng rất cao so với huy động tiền gửi ngắn hạn.

Nếu đề xuất được thông qua, theo VAFI sẽ có lượng tiền khổng lồ đầu tư vào trái phiếu ngân hàng, vì người dân hiểu rằng đầu tư vào trái phiếu có mức lãi suất cao hơn tiền gửi ngắn hạn, trái phiếu niêm yết có tính thanh khoản cao và lại được Nhà nước bảo lãnh thanh toán.

Ngoài ra, VAFI cũng đề xuất miễn thuế thu nhập doanh nghiệp và thu nhập cá nhân cho các tổ chức, cá nhân đầu tư trái phiếu. 

Theo đơn vị này, ngân sách Nhà nước có thể giảm một phần nhỏ từ thuế thu nhập về lãi trái phiếu nhưng trên quan điểm chi phí lợi ích thì Nhà nước bỏ ra 1 đồng vốn mà thu được lợi ích gấp 100 lần.

"Việc miễn các loại thuế này cũng không làm lợi cho nhà đầu tư cá nhân mà chỉ lợi cho nền kinh tế. Khi miễn thuế này thì lãi suất huy động dài hạn cũng giảm theo và việc miễn này thì nhà đầu tư cá nhân cũng không hưởng lợi", VAFI nêu trong văn bản.