“Bí quyết” hút vốn tư nhân: Không trông chờ, ỷ lại Trung ương

“Quảng Ninh tự lực, không ỷ lại vào Trung ương”

Thưa ông, chủ trương huy động nguồn vốn tư nhân tham gia xây dựng phát triển hạ tầng xuất phát từ đâu? Cách làm này đã mang lại những đổi mới gì cho diện mạo hạ tầng giao thông hiện nay?

-Xuất phát từ những khó khăn trong huy động nguồn lực đầu tư công, từ nhu cầu phát triển hạ tầng quá lớn mà thực trạng không đáp ứng được, các quốc gia đều đưa ra chính sách để tìm nguồn vốn đầu tư. Việt Nam cũng không ngoại lệ.

Các Nghị quyết TƯ qua các thời kỳ đều nêu bật tầm quan trọng của kinh tế tư nhân và đề ra giải pháp để huy động các nguồn lực tư nhân. Nghị quyết TƯ 5 (tháng 6/2017) cũng tiếp tục nhấn mạnh vấn đề này.

Cách làm này đã mang lại nhiều hiệu quả tích cực. Bởi trong điều kiện ngân sách hạn hẹp, nguồn vốn xã hội hóa đầu tư hạ tầng đã góp phần rất lớn thay đổi bộ mặt hạ tầng giao thông giai đoạn gần đây. Theo đánh giá của Diễn đàn kinh tế thế giới (WEF) 2016, chỉ số cạnh tranh toàn cầu của Việt Nam về chất lượng cơ sở hạ tầng chung tăng 24 bậc, góp phần quan trọng vào việc phát triển kinh tế xã hội.

Thực tế cho thấy, hạ tầng giao thông phát triển đã góp phần giảm chi phí đi lại. Sau khi đường được nâng cấp, tốc độ vận hành xe cộ tăng lên sẽ khiến chi phí vận tải giảm, kể cả sau khi nộp phí thì tổng chi phí theo tính toán vẫn giảm đi.

Trong chuyến làm việc tại Quảng Ninh vừa qua, lãnh đạo Bộ GTVT cho rằng chỉ sau 2 năm, hạ tầng Quảng Ninh đã thay đổi chóng mặt nhờ huy động các nguồn lực tư nhân để phát triển hạ tầng. Ông bình luận gì về hiện tượng này? Liệu có thể coi Quảng Ninh là điển hình trên cả nước về việc áp dụng thành công chủ trương kêu gọi đầu tư theo hình thức đối tác công - tư hay không?

-Quảng Ninh thực hiện rất tốt chủ trương kêu gọi tư nhân đầu tư. Để làm được điều này, yếu tố quan trọng nhất là hệ thống chính quyền các cấp ở Quảng Ninh đã chủ động, tự lực, không trông chờ, ỷ lại từ TƯ.

Hai năm trước đây, Quảng Ninh chưa có sân bay nhưng nay tỉnh này sắp vận hành Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn. Bên cạnh đó là các dự án trọng điểm như: đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, đường cao tốc Hạ Long -Vân Đồn… Có thể nói đây là sự thay đổi chóng mặt.

Có nhiều tỉnh đã làm tốt vấn đề này ví dụ Bình Dương, Đồng Nai… nhưng Quảng Ninh được xem là một điển hình trong việc áp dụng chủ trương kêu gọi nguồn vốn xã hội hóa đầu tư hạ tầng giao thông.

Đáng lưu ý, trong khi nhiều tỉnh khác triển khai chủ trương này từ lâu thì Quảng Ninh tuy mới kêu gọi xã hội hóa trong thời gian gần đây và có vị trí địa lý cách xa các thành phố lớn song lại kêu gọi được những dự án rất lớn. Và đó đều là những dự án trọng điểm, mang tính động lực, ảnh hưởng lớn đến sự phát triển toàn tỉnh.

Tôi có thể khẳng định Quảng Ninh là một hiện tượng điển hình trên cả nước về xã hội hóa thành công.

Quảng Ninh đưa ra nhiều quyết sách lớn

Theo ông, các địa phương trên cả nước có thể tham khảo được những kinh nghiệm, bài học nào từ thực tiễn Quảng Ninh?

-Điều đầu tiên các địa phương có thể học tập đấy là tư duy, nhận thức và tính quyết liệt trong chỉ đạo điều hành của lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh đối với vấn đề cải thiện cơ sở hạ tầng giao thông. Từ thời bí thư Phạm Minh Chính cho đến thế hệ lãnh đạo tỉnh hiện nay đều đưa ra những quyết sách rất quan trọng để cải thiện hạ tầng giao thông

Tỉnh này cũng rất chủ động, không trông chờ ngân sách TƯ. Ví dụ đường cao tốc là do TƯ quản lý, TƯ phải đứng ra đầu tư. Tuy nhiên trong lúc TƯ chưa có ngân sách để hỗ trợ, Quảng Ninh sẵn sàng đứng ra bắt tay làm.

Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng Quảng Ninh có những lợi thế nhất định, trong đó có lợi thế nguồn thu lớn. Thêm vào đó, Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã ý thức được vai trò của hệ thống giao thông với nền kinh tế để tập trung nguồn lực.

Do đó, để áp dụng bài học của Quảng Ninh, có nơi làm được, có nơi không. Bởi sẽ có nhiều nơi điều kiện không cho phép địa phương áp dụng.

Từ thành công của Quảng Ninh cũng như tổng kết kinh nghiệm thực tiễn trong thời gian qua trên cả nước, Bộ GTVT có đề xuất gì về định hướng chính sách trong thời gian tới?

-Bộ GTVT đang đề xuất xây dựng luật để tạo hành lang thông thoáng về mặt pháp lý cho phù hợp thực tiễn. Tôi cho rằng, muốn tiếp tục kêu gọi đầu tư tư nhân, việc đầu tiên là phải thay đổi cơ bản về phương pháp luận của người quản lý.

Việc thứ hai là dứt khoát phải hoàn chỉnh hành lang pháp lý. Hiện nay, tư nhân muốn tham gia đầu tư nhưng khi thấy quá nhiều rủi ro, họ.

Xin cám ơn ông!

Hà Anh (thực hiện)