Chuyện học khoa học ở trẻ tuổi tiểu học - Khi cái khó ló cái khôn

Khoa học nhất định không thể là một môn học thuộc

Đứng trước quầy sách Khoa học, chị Thảo (Hà Đông, Hà Nội) hào hứng chia sẻ: “Mình đang tìm thêm vài cuốn sách Khoa học cho con. May quá, cuối cùng thì cháu cũng đã đồng ý với mẹ rằng Khoa học không phải là một môn học thuộc”. Câu nói của chị làm tôi thấy tò mò. Chị kể, vào đợt ôn thi cuối năm vừa rồi, chị giật mình khi thấy con chỉ chăm chăm học thuộc theo đề cương cô giáo cho, khi mẹ kiểm tra xem con hiểu bài đến đâu thì hầu như bé không trả lời được. Như nhiều học sinh khác, cháu vẫn đạt điểm 10 môn Khoa Học và nhận tấm giấy khen hoàn thành xuất sắc các môn học. Nhưng cậu ­khăng khăng với mẹ rằng:“Khoa học chỉ là một môn học thuộc chán ngắt”.Vào năm học mới, chị Thảo quyết định tìm cho con một số sách Khoa học theo phương pháp của Mỹ, Singapore… hi vọng cậu sẽ thay đổi suy nghĩ trên.

­

Nếu như STEM (Science – Khoa học, Technology – Công nghệ, Engineering – Kỹ thuật, Math –Toán học) đang là một xu hướng mới trên thế giới và hiện được Bộ Giáo dục nước ta định hướng triển khai trong những năm gần đây, thì dường như việc dạy và học khoa học ở trường vẫn chưa có những chuyển biến thích hợp cả về chất cũng như lượng, đặc biệt ở bậc tiểu học. Các nội dung kiến thức được dạy khá sơ sài, chưa nêu ra được những lý giải cặn kẽ để học sinh có thể hiểu được căn nguyên vấn đề cũng như mối quan hệ giữa các sự vật hiện tượng trong thế giới xung quanh. Vì vậy mà trẻ chỉ còn cách học thuộc để có thể hoàn thành các bài kiểm tra trên lớp. Tâm lý “môn chính, môn phụ” cũng là điều khiến Khoa học trở nên lép vế hơn so với Toán, Tiếng Việt và Tiếng Anh.

Và câu chuyện của những người kế thừa thông thái

Mặc dù có vẻ đã tìm được hướng giải quyết khá hợp lý với những cuốn sách, chị Thảo vẫn còn đôi chút băn khoăn: làm thế nào để giúp con tiếp cận môn học này một cách bài bản, có hệ thống, phù hợp với lứa tuổi và đảm bảo tính nhất quán từ thấp lên cao.

Gần đây,các trung tâm dạy Khoa học nói riêng, STEM nói chung khá phát triển, các sự kiện như triển lãm, hội chợ khoa học cũng thường xuyên được tổ chức, thu hút sự quan tâm của đông đảo phụ huynh và học sinh. Nhưng nếu xét từ góc độ chi phí, tính liên tục và đặc biệt là khả năng tiếp cận đối với học sinh ở các vùng xa trung tâm thì những hình thức này vẫn còn bộc lộ nhiều hạn chế.Đó là lí do nhiều cha mẹ chọn mua sách tham khảo từ nước ngoài về, hoặc sách Khoa học tham khảo của các nhà xuất bản uy tín nước ngoài ngay từ cấp Tiểu học để phát huy được sự sáng tạo, khả năng tư duy, trí tò mò của trẻ từ nhỏ.

­

Sau thành công của các bộ sách Toán Singapore trên thị trường Việt Nam, giờ đây sách Khoa học dành cho học sinh tiểu học Singapore lại được các phụ huynh hào hứng chào đón.

Science Partner – Khám phá thế giới khoa học, bộ sách mới xuất hiện trên thị trường hiện nay, chúng ta hẳn sẽ bất ngờ với những kiến thức mà học sinh tiểu học ở Singapore được học. Các kiến thức về thực vật, động vật, năng lượng, vòng tuần hoànđược trình bày cặn kẽ với các lý giải rõ ràng, kết hợp với các ví dụ và thí nghiệm rất đơn giản, dễ hiểu. Đây là bộ sách dành cho học sinhTiểu học theo chương trình giáo dục của Singapore, tương đương với học sinh từ lớp 3 đến lớp 6 tại Việt Nam.

Mặc dù hàm lượng kiến thức khá rộng và sâu, nhưng với nội dung được trình bày và thiết kế hợp lý, học sinh không những không cảm thấy nặng nề, nhàm chán mà còn kích thích được trí tò mò và khả năng sáng tạo trong tư duy của trẻ. Bởi vì xét cho cùng thì điều hấp dẫn nhất của khoa học chính là việc các sự vật, hiện tượng tưởng như bình thường, hiển nhiên dưới lăng kính khoa học lại được lý giải hết sức cặn kẽ, đầy thuyết phục. Chính điều đó sẽ khơi dậy ở trẻ bản năng tò mò, ưa khám phá, muốn trả lời mọi câu hỏi “tại sao”, “như thế nào” liên tục nảy ra trong đầu. Không những thế, Science Partner – Khám phá thế giới khoa học còn được xuất bản tại Việt Nam dưới hình thức song ngữ, giúp trẻ không chỉ học về khoa học một cách bài bản, có hệ thống mà còn có thể trau dồi khả năng tiếng Anh, làm quen với các thuật ngữ khoa học mang tính quốc tế. Đây dường như đang là một lựa chọn hoàn hảo cho các phụ huynh, học sinh cũng như giáo viên mới bắt đầu làm quen với việc dạy và học theo phương pháp giáo dục STEM.

Câu chuyện trên một lần nữa cho thấy những chuyển biến đầy tích cực và chủ động ở các phụ huynh. Chọn một nền giáo dục tiên tiến với nhiểu điểm tương đồng về văn hóa, lịch sử, địa lý để tiếp thu phương pháp giáo dục đã đạt nhiều thành tựu của họ có vẻ như là một cách kế thừa hết sức thông minh của các phụ huynh Việt Nam ở thời điểm hiện tại.