Nguồn sống tiềm ẩn bên dưới mặt trăng của Sao Thổ

Dấu hiệu sự sống ngoài Trái Đất

Một nghiên cứu đột phá dựa trên dữ liệu cũ từ tàu thăm dò Cassini vừa công bố phát hiện về nhiệt lượng bất thường rò rỉ từ cực Bắc của Enceladus, một trong những mặt trăng của Sao Thổ.

Phát hiện này mở ra cánh cửa mới về khả năng tồn tại sự sống ngoài Trái Đất, khi cho thấy đại dương ngầm dưới lớp băng dày của Enceladus có thể đã duy trì sự ổn định năng lượng trong hàng tỷ năm.

Enceladus từ lâu đã được xem là một thế giới đại dương năng động trong Hệ Mặt Trời, đặc biệt sau khi sứ mệnh Cassini phát hiện những cột hơi nước khổng lồ phun lên từ cực Nam vào năm 2005.

Nguồn năng lượng cho các luồng phun này được xác định là nhiệt thủy triều, kết quả của tương tác hấp dẫn giữa Sao Thổ và Enceladus, khiến lõi vệ tinh liên tục bị ép và kéo giãn, sinh nhiệt và duy trì trạng thái nước lỏng dưới lớp băng dày hàng chục kilomet.

Tuy nhiên, câu hỏi lớn vẫn còn bỏ ngỏ: liệu đại dương này có thể tồn tại đủ lâu để sự sống hình thành? Bằng cách so sánh dữ liệu từ Máy quang phổ hồng ngoại tổng hợp (CIRS) của Cassini giữa mùa đông năm 2005 và mùa hè năm 2015, nhóm nghiên cứu đã phát hiện nhiệt độ ở cực Bắc cao hơn mô hình dự đoán khoảng 7°C, cho thấy một nguồn nhiệt dư thừa đang thoát ra từ bên trong.

Lượng nhiệt này ước tính khoảng 46 miliwatt/m², tương đương 2/3 lượng nhiệt mất đi ở các lục địa trên Trái Đất. 

Điều này cho thấy một trạng thái cân bằng năng lượng tinh tế, cho phép đại dương ngầm tồn tại ổn định trong thời gian địa chất dài, một yếu tố then chốt cho sự sống phát triển.

Chìa khóa cho sự sống lâu dài

Trước đây, cực Bắc của Enceladus được cho là vùng "đất chết" không có hoạt động địa chất đáng kể. Tuy nhiên, kết quả mới đã chứng minh điều ngược lại, cho thấy nhiệt lượng lan tỏa trên phạm vi toàn cầu và củng cố khả năng tồn tại một đại dương kết nối liên tục dưới lớp băng dày từ 20 đến 28 km.

Theo Carly Howett, nhà nghiên cứu thuộc Đại học Oxford và Viện Khoa học Hành tinh Arizona, việc hiểu rõ cân bằng nhiệt năng toàn cầu của Enceladus là "chìa khóa để xác định khả năng tồn tại sự sống lâu dài".

Phát hiện này không chỉ mang lại hy vọng về một thế giới có thể sinh sống được, mà còn chứng minh rằng dữ liệu từ Cassini, dù sứ mệnh đã kết thúc từ năm 2017, vẫn tiếp tục mở ra những phát hiện mới.

Miles nhấn mạnh rằng việc "giải mã các biến thiên nhiệt độ nhỏ trên bề mặt Enceladus" là minh chứng cho tầm quan trọng của các sứ mệnh không gian dài hạn, vì "có những bí mật chỉ lộ ra hàng thập kỷ sau khi dữ liệu được thu thập".

Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) hiện đang xem xét một sứ mệnh khám phá Enceladus vào những năm 2040, với mục tiêu tìm hiểu kỹ hơn về đại dương ngầm và các hợp chất hữu cơ bên trong.

Nếu được triển khai, đây có thể là bước tiếp theo trong hành trình tìm kiếm sự sống ngoài Trái Đất, một hành trình mà Enceladus đang dần trở thành ứng cử viên sáng giá nhất trong Hệ Mặt Trời.