Mặt Trăng "cười" hiếm gặp xuất hiện: Việt Nam có quan sát được?

Rạng sáng 25/4 và 26/4, người yêu thiên văn trên khắp Việt Nam sẽ có cơ hội chứng kiến một hiện tượng bầu trời hiếm gặp và thú vị. Đó là sự kết hợp giữa trăng lưỡi liềm cùng Sao Kim và Sao Thổ, tạo nên hình ảnh tựa như "khuôn mặt cười" trên bầu trời.

Hiện tượng này được giới chuyên môn gọi là một giao hội thiên thể (astronomical conjunction), xảy ra khi các thiên thể như Mặt Trăng và các hành tinh nằm gần nhau trên bầu trời theo góc nhìn từ Trái Đất.

Dù chỉ là một hình ảnh mang tính tượng trưng, người quan sát vẫn có thể cảm nhận rõ nét về tính thẩm mỹ và kỳ thú mà thiên nhiên mang lại.

Trăng lưỡi liềm trong thời điểm này chỉ là một vầng sáng rất mảnh do sắp bước vào kỳ trăng non (dự kiến ngày 28/4), nhưng phần còn lại của đĩa Mặt Trăng vẫn có thể nhìn thấy nhờ hiện tượng ánh sáng phản chiếu từ Trái Đất, làm sáng nhẹ mặt tối của Mặt Trăng.

Sao Kim sẽ là hành tinh dễ quan sát nhất vì có độ sáng vượt trội, chỉ đứng sau Mặt Trăng trên bầu trời đêm. Trong khi đó, Sao Thổ cũng đủ sáng để thấy bằng mắt thường. Dẫu vậy, hình ảnh sẽ dễ quan sát và ấn tượng hơn nếu sử dụng ống nhòm hoặc kính thiên văn.

Ngoài 3 thiên thể chính tạo nên "khuôn mặt cười", người quan sát còn có thể thấy Sao Thủy ở thấp hơn gần đường chân trời phía Đông. Không chỉ vậy, nếu bầu trời đủ trong, Sao Hỏa và Sao Mộc cũng sẽ hiện diện trên bầu trời ở các vị trí khác, tạo nên một buổi trình diễn hành tinh đa dạng và sống động.

Đáng chú ý, Sao Kim sẽ đạt độ sáng tối đa vào ngày 27/4, và sẽ không xuất hiện trở lại với độ sáng tương tự cho đến tháng 11/2026. Do đó, hiện tượng lần này là cơ hội lý tưởng để chiêm ngưỡng hành tinh này trong điều kiện quan sát tối ưu.

Để theo dõi chính xác thời gian và vị trí các thiên thể xuất hiện tại từng địa phương, người yêu thiên văn có thể sử dụng các công cụ như Stellarium hay TimeandDate, giúp mô phỏng bầu trời theo thời gian thực.

Tại Việt Nam, thời điểm quan sát lý tưởng là từ 4h30 đến 5h30 sáng, khi bầu trời vẫn còn đủ tối và Mặt Trời chưa ló rạng.

Hiện tượng "khuôn mặt cười" không chỉ là một cơ hội để quan sát các hành tinh và hiện tượng thiên văn hiếm gặp, mà còn là lời nhắc rằng khoa học không chỉ là những con số và định luật. Đó còn là nghệ thuật, là sự kết nối cảm xúc giữa con người với vũ trụ rộng lớn.

Trong thế giới hiện đại đầy bộn bề, một khoảnh khắc ngẩng đầu nhìn lên bầu trời, thấy một "nụ cười" được tạo nên bởi các thiên thể hàng triệu km cách xa Trái Đất, có lẽ cũng đủ khiến chúng ta mỉm cười lại dù chỉ trong một thoáng bình minh.