"Virus zombie" sớm thoát khỏi lớp băng vĩnh cửu gây ra đại dịch mới

Điều này xuất phát từ việc băng tan do nóng lên toàn cầu và sự mở rộng các hoạt động của con người trong khu vực.

Trước nguy cơ này, một mạng lưới giám sát đang được lên kế hoạch để xác định và cách ly những trường hợp nhiễm trùng đầu tiên có thể liên quan đến các loại virus này. 

Lớp băng vĩnh cửu ở Bắc Cực bao phủ gần 1/5 Bắc bán cầu. Các điều kiện môi trường bên trong lòng đất đã giúp bảo tồn các sinh vật trong hàng trăm nghìn năm.

Tuy nhiên, do nhiệt độ toàn cầu tăng cao, lớp băng vĩnh cửu hiện đang trải qua những biến đổi.

Theo các nhà khoa học, sự tan chảy của chúng có thể gây ra những hậu quả lớn về mặt vi sinh. Nước lỏng có thể gây ra sự tái hoạt động trao đổi chất của nhiều virus, vi khuẩn bị mắc kẹt. 

Chất hữu cơ bị giữ lại trong băng cũng sẽ bị phân hủy, giải phóng thêm CO2 và khí metan vào khí quyển, gia tăng quá trình nóng lên toàn cầu. 

Việc giải phóng và kích hoạt các vi sinh vật khiến các nhà khoa học lo lắng, chúng có thể gây rủi ro đối với sức khỏe cộng đồng. 

Những mầm bệnh này được đặt biệt danh là virus zombie, có thể gây ra những dịch bệnh mới hoặc thậm chí là đại dịch mà hệ thống miễn dịch của chúng ta có thể chưa bao giờ tiếp xúc.

Nhà di truyền học Jean Michel Claverie, Đại học Aix-en-Provence, giải thích: "Mặc dù chúng ta không biết chính xác mầm bệnh nào bị mắc kẹt trong lớp băng vĩnh cửu ở Bắc Cực, nhưng một trong số chúng có thể gây ra dịch bệnh, chẳng hạn như một dạng bệnh bại liệt hoặc bệnh dịch hạch cổ xưa".

Một mối đe dọa xuất phát từ các hoạt động của con người

Vào năm 2014, Claverie và các đồng nghiệp đã phân lập được virus sống lấy từ lớp băng vĩnh cửu tại 7 địa điểm khác nhau ở khu vực Siberia. Báo cáo đã tiết lộ các chủng virus zombie mới chưa được xác định trước đây. 

Tổng cộng, 13 bộ gen virus đã được phát hiện, chúng đều có khả năng lây nhiễm ngay cả sau hàng nghìn năm bị đóng băng. Chủng lâu đời nhất được phát hiện là Pandoravirus yedoma, có niên đại 48.500 năm.

Mặc dù các virus được phân lập trong nghiên cứu chỉ có thể lây nhiễm qua các sinh vật đơn bào (amip), nhưng những virus bị chôn sâu hơn trong lớp băng vĩnh cửu có thể gây nguy hiểm cho con người. 

Nhóm nghiên cứu cũng phát hiện trong các mẫu có dấu vết bộ gen của virus poxvirus và herpesvirus, có khả năng lây nhiễm sang người. Hay sự hiện diện của các chủng Clostridium, gây ngộ độc thực phẩm nghiêm trọng cho cơ thể, thậm chí dẫn đến tử vong. 

Ngoài ra, lớp băng vĩnh cửu có thể chứa đựng những chủng loài có tuổi đời hơn 1 triệu năm, lâu đời hơn dòng dõi chúng ta. 

Claverie cho biết: "Hệ thống miễn dịch của chúng ta có thể chưa bao giờ tiếp xúc với một số vi khuẩn, virus này và đó là một điều đáng lo ngại khác. Kịch bản về một loại virus chưa xác định đã lây nhiễm cho người Neanderthal trong quá khứ và với chúng ta ngày nay, hoàn toàn có thể trở thành sự thật".