Vì sao Trung Quốc bị “cấm cửa” trên trạm vũ trụ quốc tế ISS?

Trạm vũ trụ Quốc tế (International Space Station - ISS) là tổ hợp công trình nghiên cứu không gian, hợp tác giữa 5 cơ quan không gian lớn nhất thế giới bao gồm NASA (Mỹ), RKA (Nga), CSA (Canada), JAXA (Nhật Bản) và ESA (châu Âu).

Được xem là trạm vũ trụ quốc tế, nhưng các phi hành gia của Trung Quốc lại không được phép đặt chân lên ISS, mặc dù hiện tại Trung Quốc là một trong 3 quốc gia có khả năng mang con người lên không gian (bên cạnh Nga và Mỹ).

Sở dĩ có điều này bởi lẽ đó là một phần trong đạo luật được đưa ra vào năm 2011, cấm NASA sử dụng bất kỳ hình thức hợp tác nào trong các dự án về không gian với Trung Quốc. Luật này được đưa ra bởi Hạ nghị sĩ Frank Wolf, với những lo ngại về an ninh quốc gia, đặc biệt là tình trạng gián điệp công nghiệp của Trung Quốc.

Mặc dù Frank Wolf đã nghỉ hưu từ năm 2015 nhưng đến nay lệnh cấm vẫn có hiệu lực. Nhiều báo cáo của chính phủ Mỹ kể từ khi luật có hiệu lực đã tuyên bố hoạt động không gian của Trung Quốc là một mối đe dọa đến an ninh chính trị và quân sự của Mỹ.

Tuy nhiên, nhiều người đã đặt ra câu hỏi về ý nghĩa thực sự của luật cấm này, khi mà trước đó Mỹ cũng đã hợp tác cùng Liên Xô trong thời kỳ chiến tranh lạnh để phát triển các chương trình nghiên cứu không gian chung và đến nay cho dù Nga và Mỹ vẫn có những bất đồng nhưng vẫn tiếp tục hợp tác cùng nhau để xây dựng trạm không gian ISS.

Năm 2007, Thứ trưởng Bộ khoa học và Công nghệ Trung Quốc Li Xueyong tuyên bố Trung Quốc muốn được tham gia vào dự án xây dựng ISS. Đến năm 2010, Tổng giám đốc Cơ quan vũ trụ châu Âu (ESA) Jean-Jacque Dordain cho biết ESA đã sẵn sàng để kiến nghị với 4 đối tác xây dựng ISS khác để mời Trung Quốc hợp tác vào dự án này, nhưng ông cũng cho biết cần phải có một quyết định tập thể của tất cả các thành viên tham dự án. Trong khi Nga và châu Âu mở cửa với Trung Quốc để tham gia vào dự án ISS thì Mỹ vẫn giữ nguyên lập trường với việc “cấm cửa” Trung Quốc.

Chính phủ Trung Quốc đã nhiều lần khẳng định rằng giao lưu quốc tế và hợp tác trong lĩnh vực kỹ thuật hàng không vũ trụ trên cơ sở cùng có lợi và sử dụng vì mục đích hòa bình, phát triển chung, tuy nhiên dường như điều này vẫn chưa đủ để thuyết phục Quốc hội Mỹ bỏ qua luật cấm.

Các nhà khoa học Trung Quốc cũng đã nhiều lần chỉ trích lệnh cấm được Quốc hội Mỹ thông qua là “vô đạo đức”. Dù bị cấm hợp tác với Mỹ tuy nhiên Trung Quốc hiện đang hợp tác với Nga cũng như cơ quan không gian châu Âu (ESA) cho các dự án nghiên cứu không gian của mình.

Bản thân Trung Quốc cũng đang tự phát triển chương trình nghiên cứu không gian của riêng mình, trong đó phát triển trạm không gian Thiên Cung, được phóng lên vũ trụ từ tháng 9/2011.

T.Thủy
Theo Newsy/HT