Vì sao những con thiêu thân lại bị ánh sáng hấp dẫn?

Hẳn đã có lần bạn thấy những con bọ có cánh trông như những con bướm nhỏ lọt vào trong nhà vào buổi tối và bay vo ve quanh những bóng đèn sáng, hay có khi nào bạn tự hỏi vì sao đèn bẫy muỗi lại thu hút được muỗi bay vào.

Mặc dù một số người cho rằng đó là vì một số loài côn trùng bị thu hút bởi ánh sáng nhân tạo, nhưng mới đây các nhà khoa học phát hiện ra rằng nguyên nhân không phải là chúng thích ánh sáng, mà chúng bị bẫy bởi ánh sáng.

Một trong những tác giả của nghiên cứu này, nhà nghiên cứu Samuel Fabian ở Trường đại học London, Anh, cho biết mối liên hệ giữa côn trùng và ánh sáng giờ đây đã được làm sáng tỏ. Nguyên nhân chính là ở hệ thống kiểm soát cơ thể của côn trùng.

Họ đã phát hiện ra ba yếu tố then chốt khi tìm hiểu về sức hấp dẫn của ánh sáng đối với côn trùng.

Thứ nhất, nếu côn trùng bay phía trên ánh sáng, chúng sẽ lộn ngược và lao thẳng xuống trong khi đang cố bay lộn ngược.

Thứ hai, sau khi bay qua và ở vị trí phía dưới ánh sáng, chúng có xu hướng đi loanh quanh, leo dốc rồi bất ngờ khựng lại và cuối cùng rơi xuống.

Thứ ba, chúng bay vuông góc với ánh sáng, bay vòng quanh theo một quỹ đạo quanh nguồn sáng đó thay vì bay thẳng vào nguồn sáng. Mặc dù nhìn có vẻ như lũ côn trùng đang bay thẳng vào nguồn sáng, nhưng thực ra các hệ thống điều khiển cơ thể của chúng đang bị cái gì đó can thiệp, khiến cho chúng có những hành động như vậy.

Sau khi tìm hiểu kỹ, các nhà khoa học nhận thấy những con côn trùng này đang trải qua cái gọi là "phản ứng ánh sáng ở vùng lưng" dựa trên cách chúng cố gắng giữ cho ánh sáng luôn ở phía sau lưng chúng bất cứ khi nào chúng đến gần.

Phản xạ này cũng được ghi nhận ở một số loài cá và về cơ bản, đây là cách để động vật xác định hướng đi lên và giữ cho cơ thể chúng thẳng đứng.

Trong điều kiện bình thường, điều này diễn ra theo ý muốn của chúng. Tuy nhiên, vào lúc hoàng hôn và bình minh, côn trùng có thể gặp vấn đề với hệ thống điều khiển cơ thể này.

Các nhà nghiên cứu cho rằng vấn đề ở đây không phải là côn trùng thấy ánh sáng hấp dẫn nên lao vào mà chúng bị mất kiểm soát khi tiếp cận với ánh sáng. Đây là một kết quả nghiên cứu có giá trị, có thể giúp giải thích một số cơ chế hoạt động quan trọng của các loài côn trùng khác nhau trên khắp thế giới.