Phát hiện nguồn gốc loài nấm giết động vật lưỡng cư

Một nghiên cứu trên tạp chí Science ủng hộ ý kiến cho rằng ngành buôn bán thú cưng đã giúp làm lây lan các dòng sát thủ của nấm chytrid trên khắp thế giới.

Loại nấm này là nguyên nhân chính dẫn đến việc việc suy giảm đáng kể ở ếch, cóc, sa giông và kì giông.

Vẫn chưa có biện pháp nào kiểm soát hiệu quả bệnh dịch này.

Các tác giả của báo cáo nhấn mạnh nhu cầu cần thắt chặt an toàn sinh học dọc biên giới quốc gia, bao gồm một lệnh cấm về buôn bán các loài lưỡng cư làm thú cưng.

Theo đồng tác giả nghiên cứu, Tiến sĩ Simon O’Hanlon đến từ Trường Quốc học Luân Đôn, nấm chytrid, còn có tên khoa học là Batrachochytrium dendrobatidis, hoặc Bd, lần đầu tiên được xác nhận là một vấn đề khó giải quyết vào những năm 1990.

Ông lý giải: “Đến tận bây giờ, chúng tôi vẫn chưa thể xác định chính xác nó đến từ đâu. Trong nghiên cứu, chúng tôi giải quyết vấn đề này và chỉ ra rằng có thể lần ngược dấu vết sự tàn phá do dòng giống này gây ra trở lại Đông Á”.

Bd gây ra một loại bệnh gọi là chytridiomycosis, tấn công da động vật, can thiệp tới khả năng điều hòa mức độ nước và các chất điện phân (muối và khoáng chất cần thiết cho các chức năng sinh học quan trọng) của những loài này. Điều này có thể dẫn tới suy tim.

Vài loài bị ảnh hưởng nhiều hơn các loài khác: trong khi loài ếch ưỡng Mỹ (tên khoa học là Rana catesbeiana) có vẻ như miễn dịch khá tốt, các loài lưỡng cư khác lại có tỉ lệ tử vong gần 100%.

Đội nghiên cứu đã thu thập các mẫu nấm từ trên khắp thế giới và sắp xếp các bộ gien của những mẫu này. Họ đã kết hợp những thông tin này với dữ liệu từ các nghiên cứu về bộ gien Bd trước đó, hình thành một bộ 234 mẫu vật.

Điểm bắt đầu

Các thành viên của đội nghiên cứu sau đó đã quan sát mối quan hệ giữa các hình thức nấm khác nhau. Họ đã xác định bốn dòng gien chính, trong đó có ba dòng gien có vẻ đã được phân bố toàn cầu.

Nhưng loại thứ tư bị hạn chế trong bán đảo Hàn Quốc.

Hình thức của dòng nấm Hàn Quốc này có vẻ quen thuộc với khu vực này và cho thấy nhiều điểm trùng lặp di truyền với quần thể chung của nấm chytrid hơn bất kì dòng nào khác. Được đặt tên là BdASIA-1, nó giống tổ tiên của các loại Bd hiện tại khác nhất.

Sau đó, các nhà nghiên cứu đã sử dụng dữ liệu bộ gien để ước tính thời điểm dòng nấm sát thủ tách ra khỏi tổ tiên chung gần đây nhất của nó.

Thay vì có niên đại từ hàng nghìn năm trước, như được dự đoán trước đó, loại bệnh này có vẻ đã xuất hiện vào đầu thế kỉ 20, trùng hợp với việc buôn bán các loài lưỡng cư.

Đồng tác giả Giáo sư Matthew Fisher, cũng đến từ Trường Quốc học Luân Đôn, cho hay: “Nghiên cứu của chúng tôi không chỉ chỉ ra Đông Á là điểm xuất phát của nguồn bệnh nấm chết người này, mà còn tiết lộ sự khởi đầu của sự đa dạng nấm chytrid ở châu Á. Do vậy, cho đến khi việc buôn bán các loài lưỡng cư bị bệnh chấm dứt, chúng ta sẽ tiếp tục liều lĩnh đặt sự đa dạng sinh học lưỡng cư toàn cầu không thể thay thế được vào mức độ nguy hiểm”.

Một nghiên cứu được đăng trên tạp chí Science đầu năm nay đã chỉ ra rằng vài loài ếch có lẽ đã phát triển khả năng kháng bệnh. Nhưng các nhà nghiên cứu cũng cảnh báo rằng còn quá sớm để ăn mừng bất kì dấu hiện phục hồi nào.

Lộc Xuân (Theo BBC News)