Người gầy chưa chắc đã là người khỏe mạnh

Cân nặng bao nhiêu thì được coi là bình thường?

Lượng mỡ thừa trong cơ thể thường được đánh giá qua chỉ số khối của cơ thể (body mass index – BMI). Mặc dù BMI không phản ánh chính xác hoàn toàn tỉ lệ mỡ trong cơ thể nhưng được coi là một phương pháp dễ áp dụng và cho kết quả nhanh vì chỉ cần dựa vào chiều cao và trọng lượng cơ thể.

Nếu một người có BMI trên 25 thì được coi là thừa cân và trên 30 thì được coi là béo phì. Tuy nhiên BMI không thể hiện được người đó có thực sự khỏe mạnh hay không.

Chẳng hạn như ở Úc, Sở Y tế bang Queensland đánh giá trong số những công dân nước này hiện có cân nặng bình thường thì vẫn có 23% có nguy cơ sẽ thừa cân hoặc béo phì trong tương lai. Điều đó cho thấy tỉ lệ người thừa cân chưa hẳn đã phản ánh chính xác tỉ lệ người có lối sống không điều độ, hay nói cách khác trong số những người có cân nặng bình thường vẫn có một số người sức khỏe kém.

Nếu cân nặng của bạn bình thường thì bạn có cần thực hiện chế độ sinh hoạt lành mạnh không?

Nhiều người cho rằng họ có vóc dáng thanh mảnh, vừa phải nhờ ăn uống kiêng khem thì không cần tập thể dục, và như vậy là ổn. Trên thực tế, trông bên ngoài họ có vẻ khỏe mạnh nhưng họ vẫn có nguy cơ về sức khỏe như những người thừa cân và béo phì.

Khi xem xét các yếu tố tiêu cực đi kèm với bệnh tim, đột quị và ung thư, chúng ta thường nghĩ đến các chỉ số sức khỏe như là hút thuốc, cholesterol, huyết áp và trọng lượng cơ thể. Tuy nhiên chế độ ăn nghèo dinh dưỡng và thiếu luyện tập thể chất cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim và ảnh hưởng xấu đến tiến trình của một số bệnh ung thư.

Vì thế, cho dù bạn không hút thuốc và không thừa cân thì việc thiếu vận động và ăn uống kém cũng làm tăng nguy cơ mắc hoặc tăng nặng tình trạng bệnh tim.

Chế độ ăn không lành mạnh có hại cho cơ thể, và ảnh hưởng ra sao đến bộ não?

Ăn thức ăn có quá nhiều chất béo và nhiều đường có thể ảnh hưởng tiêu cực đến bộ não, gây ra chậm tiếp thu và trí nhớ kém. Nghiên cứu đăng trên trang web của Viện Hàn lâm Thần kinh học Hoa Kì cho thấy béo phì đi kèm với thoái hóa chức năng nhận thức.

Đồng thời, ăn uống không lành mạnh cũng có tác động gần như ngay lập tức trong vòng vài tuần thậm chí là vài ngày, đối với khả năng nhận thức của con người chứ không cần phải có quá trình lâu dài.

Một nghiên cứu được các nhà khoa học ở Trường đại học Oxford tiến hành cho thấy những người lớn khỏe mạnh khi áp dụng chế độ ăn mà năng lượng nạp vào 75% nhờ chất béo thì chỉ cần sau 5 ngày đã có dấu hiệu suy giảm khả năng tập trung, trí nhớ và tâm trạng so với nhóm người ăn ít chất béo.

Một nghiên cứu khác của Trường đại học Macquarie cũng chỉ ra rằng chỉ cần ăn sáng nhiều chất béo và nhiều đường trong 4 ngày liên tục sẽ dẫn đến giảm khả năng học hỏi và giảm trí nhớ ở mức độ tương đương với người thừa cân và béo phì.

Như vậy có thể nói hậu quả tiêu cực của việc ăn uống không lành mạnh cũng xảy ra với cả những người có cân nặng bình thường, và cân nặng không phải là chỉ số duy nhất để đánh giá sức khỏe thực chất của cơ thể.

Cho đến nay, chúng ta vẫn chưa biết nhiều về các cơ chế khiến cho thức ăn giàu chất béo và nhiều đường ảnh hướng xấu đến chức năng nhận thức chỉ sau vài ngày. Phỏng đoán là chế độ ăn như vậy dẫn đến lượng đường trong máu thay đổi, và sự dao động của mức độ đường trong máu có thể tác động xấu đến sự chuyển hóa đường và sự truyền tín hiệu về insulin trong não.

Nhiều người lầm tưởng có trọng lượng cơ thể bình thường là ổn và không chịu ăn uống điều độ và không tập luyện thể chất. Tuy nhiên, chúng ta cần lưu ý rằng các chỉ số về chế độ ăn còn quan trọng hơn chỉ số cân nặng. Đối với sức khỏe thì tình trạng bên trong cơ thể mới là cần quan tâm và bạn ăn gì thì bạn sẽ là người như thế.

Phạm Hường (The Conversation)