Nghiên cứu mới cho thấy tình trạng béo phì ở trẻ ngày càng nghiêm trọng hơn

Mặc dù đã có một số báo cáo tổng kết rằng tình trạng béo phì ở trẻ nhỏ và thiếu niên đã chững lại hoặc có thế còn giảm đi, nhưng một nghiên cứu mới lại kết luận rằng không hề có bằng chứng thuyết phục về việc giảm tỉ lệ trẻ béo phì trong giai đoạn từ năm 1999 đến 2016.

Thay vào đó, từ năm 2013, số lượng trẻ trong độ tuổi từ 2 đến 5 bị béo phì còn tăng lên đáng kể - đây là kết luận của một nghiên cứu mới được công bố trên Tạp chí Nhi khoa của Viện hàn lâm Nhi khoa Hoa Kì.

“Vài năm trước đây đã có một số bằng chứng tích cực cho thấy tỉ lệ trẻ trước độ tuổi đến trường bị béo phì có vẻ giảm đi. Tuy nhiên, số liệu của chúng tôi thu thập về trẻ ở cùng độ tuổi đó lại cho thấy tình hình ngược lại.” – Bà Asheley Skinner, một nhà nghiên cứu về dịch vụ chăm sóc sức khỏe và là giáo sư thỉnh giảng của Trường Đại học Duke ở Durham, Bắc Carolina, và cũng là tác giả chính của nghiên cứu này cho biết. “Chúng ta không nên ngạc nhiên, mà cần phải thấy lo lắng về điều này, vì nó cho thấy những nỗ lực của chúng ta trong việc nâng cao sức khỏe trẻ em vẫn chưa được thực hiện trên cả nước. Chúng ta cần nâng cao điều kiện được sử dung thực phẩm tốt cho sức khỏe cũng như tăng cường hoạt động thể chất, và thực hiện những việc này thật sự nghiêm túc ngay cả khi điều đó có nghĩa là cha mẹ phải chấp nhận sức ép trong cuộc sống hàng ngày.”

Số trẻ nhỏ và thiếu niên béo phì ngày nay cao gấp 10 lần so với 40 năm trước

Béo phì nghĩa là tình trạng cơ thể một người bị thừa lượng mỡ và tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, tim mạch, đột quị, viêm khớp, thậm chí có thể mắc một số bệnh ung thư.

Theo số liệu của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Bệnh của Mĩ (CDC), tỉ lệ trẻ nhỏ và thiếu niên của nước này bị bệnh do béo phì đã tăng gấp 3 lần kể từ những năm 70 trở lại đây. Số liệu ước tính cho thấy gần 1/5 số trẻ nhỏ và thiếu niên bị béo phì. Nhưng tình trạng béo phì không chỉ là vấn đề ở riêng nước Mĩ.

Ở Anh, béo phì là nguyên nhân gây bệnh cho khoảng 1/5 số trẻ từ 10 đến 11 tuổi. Ở các nước châu Phi mà Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) có theo dõi thì số trẻ bị thừa cân hoặc béo phì đã tăng từ 4 triệu lên 9 triệu trong thời gian từ năm 1990 đến 2016.

Cũng trong thời gian đó, số trẻ từ sơ sinh đến 5 tuổi trên toàn thế giới bị thừa cân hoặc béo phì đã tăng từ 32 triệu lên 41 triệu – cũng theo số liệu của WHO.

Tại sao những nước này lại có số trẻ béo phì cao nhất?

Nghiên cứu mới này sử dụng số liệu về tỉ lệ béo phì trên toàn nước Mĩ trong giai đoạn 1996 – 2016, số liệu lấy từ Khảo sát về Sức khỏe và Dinh dưỡng Quốc gia do CDC thực hiện. Các nhà nghiên cứu đã phân tích số liệu, xem xét kĩ lưỡng tình trạng thừa cân và béo phì xuất hiện nhiều ở trẻ từ 2 đến 9 tuổi.

Họ nhận thấy một xu hướng tăng tình trạng béo phì kể từ năm 1999, với con số tăng mạnh ở trẻ nhỏ từ 2 đến 5 tuổi và ở nữ thiếu niên từ 16 đến 19 tuổi, trong hai năm 2015 – 2016 so với các năm trước đó.

Theo giáo sư Skinner, “Nghiên cứu này rất quan trọng, vì nó nhắc nhở chúng ta rằng béo phì ở trẻ em không hề thuyên giảm.” Bà cũng cho biết hai lí do vì sao những phát hiện mới này lại ngược với các kết quả báo cáo trước đây. “Thứ nhất, các nghiên cứu được tiến hành tại các thời điểm khác nhau. Chúng tôi thu thập được số liệu mới nhất. Thứ hai, một số nghiên cứu khác cho kết quả xu hướng giảm béo phì là dựa trên khảo sát trên qui mô hẹp hơn. Chúng tôi cũng có thấy một số kết quả giảm khả quan ở một số hệ thống trường học nhất định, đây có thể chính là những thay đổi dẫn đến những khác biệt trong kết quả khảo sát.”

Bản thân nghiên cứu mới này cũng vẫn còn một số giới hạn.

Cũng theo giáo sư Skinner, “Giới hạn quan trọng nhất nằm ở chỗ đây là một cuộc khảo sát trên toàn nước Mĩ. Chúng tôi không theo dõi cùng những trẻ đó theo thời gian và nhận xét là càng có thêm trong số các trẻ đó bị béo phì, mà các phát hiện của chúng tôi xuất phát từ số liệu liên quan trên cả nước.

Và kể cả bộ số liệu này đại diện cho toàn quốc, thì cũng có những khảo sát điển hình cho một số nhóm đặc thù nhất định, cùng góp phần vào kết quả của bộ số liệu đó, ví dụ như một số nhóm tuổi cụ thể, nhóm chủng tộc và nhóm dân vùng miền.

Số người lớn béo phì ở Mỹ đã tới mức cao chưa từng thấy

Ông Kenneth Thorpe – Chủ tịch Hội hợp tác chống lại bệnh mãn tính, và là giáo sư Trường đại học Y tế công Rollins (thuộc Đại học Emory, Bang Georgia, Mĩ) – nói rằng nghiên cứu này sử dụng những số liệu đáng tin cậy và các phát hiện mới của nghiên cứu về tình trạng béo phì ở trẻ em không làm ông ngạc nhiên. “Tôi đã từng xem những số liệu mới đây về xu hướng béo phì ở người lớn và kết quả cũng cho ra xu hướng tương tự. Khoảng 40% người lớn hiện nay được xếp vào diện béo phì, và xu hướng này rất giống với những gì tôi nhận thấy ở trẻ em gái và trai, tức là đều tăng lên trong thập kỉ vừa qua.”

Giáo sư Thorpe cho rằng có một số vấn đề nảy sinh từ con số tăng lên này và rất cần được quan tâm. “Một trong số đó là tự bản thân tình trạng béo phì đã làm tốn 20% ngân sách chúng ta dành cho chăm sóc sức khỏe. Các bệnh mãn tính đều liên quan đến béo phì. Cho dù đó là bệnh cao huyết áp, cholesterol không phù hợp hay đau tim, thì béo phì chính là một yếu tố nguy hiểm đối với tất cả các bệnh này, và những bệnh này là những bệnh chính tiêu tốn nhiều tiền nhất trong chăm sóc sức khỏe.”

Tiến sĩ David Ludwig – giáo sư về dinh dưỡng tại Trường đại học Y tế công Havard, và là giám đốc sáng lập Chương trình Trọng lượng Tối ưu cho Cuộc sống của Bệnh viên Nhi Boston – đã viết một bài báo nghiên cứu theo đề nghị của ban biên tập Tạp chí Nhi khoa, trong đó ông kêu gọi chính phủ liên bang thành lập một ủy ban liên ngành để ứng phó với nạn dịch béo phì đang ngày càng tăng lên.

Ông viết “Chúng ta có kiến thức sâu về nguyên nhân sinh học của bệnh béo phì, trong đó phải kể đến chất lượng bữa ăn kém, thời gian không vận động thì quá nhiều, hoạt động thể chất không đầy đủ, căng thẳng, thiếu ngủ, ngủ không ngon giấc, các yếu tố chu kì sinh nở và có thể cả các hóa chất gây rối loạn nội tiết có trong môi trường. Cái đang thiếu chính là một chiến lược hiệu quả nhằm xử lí các nguyên nhân này một cách triệt để, bền bỉ và kiên trì.” Ông cũng khẳng định rằng “Cuộc chiến chống lại bệnh béo phì ở trẻ em vấp phải rất nhiều trở ngại, mà lớn nhất là những lợi nhuận đặc biệt và một tư duy “cứ hoạt động như bình thường (Business as Usual) [1] ”. Nhưng với ý chí chính trị và sự hợp tác giữa các ngành chủ chốt, hi vọng rằng trong tương lai không xa chúng ta có thể chấm dứt nạn dịch này.”

Phạm Hường (Tổng hợp)

[1] Thuật ngữ “Business as Usual” được dùng như một tính từ mô tả những hoạt động diễn ra hay được tiến hành như khi không có các tác động cố ý khác từ bên ngoài. Ở đây muốn nói đến tư duy thờ ơ, coi như xu hướng tăng tỉ lệ trẻ béo phì không ảnh hưởng gì.