Khinh khí cầu là phương tiện do thám được dùng từ thế kỷ 18

Dò la đối phương bằng khinh khí cầu lần đầu tiên do người Pháp tiến hành vào năm 1794 để do thám quân đội Áo và Hà Lan trong trận chiến Feurus.

Bóng do thám là gì?

Bóng do thám theo nghĩa đen là một quả bóng chứa đầy khí bay rất cao trên bầu trời ở độ cao tương tự như các máy bay thương mại vẫn bay. Nó có một số máy ảnh và công nghệ hình ảnh tinh vi và hướng góc chụp xuống mặt đất. Nó thu thập thông tin bằng cách chụp ảnh và các cách xử lý hình ảnh khác đối với bất cứ thứ gì đang diễn ra dưới đất.

Vì sao người ta lại muốn dùng bóng thám không thay vì chỉ dùng vệ tinh?

Sử dụng vệ tinh là phương pháp do thám từ trên cao rất được ưa chuộng. Các vệ tinh do thám ngày nay thường bay ở một trong hai quỹ đạo khác nhau.

Một là quỹ đạo Trái Đất thấp, và như tên gọi của nó thể hiện, các vệ tinh này thường bay khá gần mặt đất, nhưng cũng ở độ cao khoảng vài trăm km. Để ghi hình và chụp ảnh, khoảng cách từ thiết bị đến vật thể càng gần càng tốt, và với việc do thám cũng vậy.

Những vệ tinh ở quỹ đạo Trái Đất thấp có ưu điểm là ở gần Trái Đất hơn nên có thể nhìn các vật rõ hơn so với các vệ tinh bay cao. Nhược điểm của loại vệ tinh này là chúng liên tục bay quanh Trái Đất, mỗi vòng như vậy chỉ mất khoảng 90 phút. Như vậy là chúng bay rất nhanh trong khi chụp ảnh.

Loại thứ hai là vệ tinh quỹ đạo địa đồng bộ (quỹ đạo chuyển tiếp địa tĩnh) và nó bay cao hơn nhiều. Nhược điểm của nó là khó nhìn được rõ nét các vật trên mặt đất và ưu điểm là có thể chụp ảnh liên tục không bị ngắt quãng. Khi bay trên các quỹ đạo địa đồng bộ, về cơ bản, thiết bị luôn quan sát được chính xác cùng một mảnh đất trên bề mặt Trái Đất vì thiết bị trên vệ tinh di chuyển cùng một tốc độ với Trái Đất.

Ở một số góc độ, bóng thám không có được cả hai ưu điểm nói trên. Bóng thám không bay gần mặt đất hơn rất nhiều so với bất kỳ vệ tinh nào vì thế nó có thể nhìn thấy các vật trên mặt đất rất rõ. Bên cạnh đó, bóng thám không di chuyển khá chậm nên có thể ghi hình liên tục. Tuy nhiên, ngày nay người ta không thường xuyên sử dụng bóng thám không vì nó rất dễ bị phát hiện và khó kiểm soát được 100%.

Bóng thám không có thể do thám được những gì?

Tùy theo loại máy chụp hình mà bóng thám không có thể thu thập được các loại thông tin khác nhau.

Phổ điện từ gồm nhiều vùng, mắt người không thể nhìn thấy hết toàn bộ các vùng này nhưng thiết bị ghi hình ngày nay có thể ghi lại được nhiều hơn so với mắt thường có thể nhìn thấy. Nếu bạn có một chiếc máy ảnh và chụp ảnh con mèo thì đó là một bức ảnh thông thường mắt ta có thể nhìn thấy được. Thiết bị thám không cũng làm việc tương tự, chúng chụp những bức ảnh thông thường nhưng với khả năng thu phóng rất tốt để có thể nhìn rõ các chi tiết của vật khi phóng to.

Không chỉ có thế, thiết bị ghi hình trên bóng thám không còn có thể thu thập các thông tin khác trong các vùng khác của quang phổ điện từ. Một trong những vùng đó là tia hồng ngoại. Nếu là ban đêm, một máy ảnh hoạt động bình thường không thể nhìn thấy gì, tất cả hình ảnh nó chụp chỉ là bóng tối, nhưng một máy ảnh hồng ngoại có thể nhận ra các vật nhờ vào nhiệt truyền đi ngay cả trong đêm tối.

Bóng thám không điều hướng như thế nào?

Hầu hết những quả bóng bay này bay theo hướng gió thổi. Chúng "nằm trong tay" thời tiết. Đôi khi chúng có thiết bị hướng dẫn thay đổi độ cao để đón gió và đi theo hướng cụ thể. Theo các báo cáo sơ bộ, khinh khí cầu của Trung Quốc có cánh quạt để hỗ trợ điều hướng. Nếu đúng như vậy thì người điều khiển nó có quyền kiểm soát nhiều hơn đến đường đi của khinh khí cầu này.

Giới hạn không phận của một quốc gia

Đâu là giới hạn không phận của một quốc gia? Ở độ cao nào thì không gian không còn thuộc không phận nước nào nữa và ai cũng có quyền bay đến đó?

Độ cao giới hạn không phận được quốc tế công nhận là 100 km từ mặt đất và được gọi là đường Karman. 

Cho đến nay chúng ta biết được những nước nào dùng bóng do thám?

Ngày nay, chẳng mấy ai tin rằng nước nào cũng có thể dùng khinh khí cầu để đi do thám nước khác.

Nước Mỹ từng thả rất nhiều bóng gián điệp sang Liên Xô cũ vào những năm 1940 và 1950, nhưng cuối cùng chúng cũng được thay thế bằng máy bay do thám tầm cao U-2 và sau đó là bằng các vệ tinh.