Cà-rốt có giúp cải thiện thị lực của bạn?

Quan niệm về cà-rốt có thể mang lại thị lực tốt dường như được đưa ra vào thời kỳ chiến tranh, do người Anh dựng lên để đánh lừa người Đức rằng các viên phi công của họ đã phát triển “tầm nhìn ban đêm” bằng cách ăn cà- rốt. Trong thực tế,đó là bước lặp đầu tiên của công nghệ ra-đa mà người Anh đã sử dụng để nhìn thấy máy bay của đối phương trong bóng đêm, chứ không phải là nhờ vào củ cà-rốt.

Tuy vậy, huyền thoại đã làm cho cà-rốt trở thành một món ăn quen thuộc với trẻ nhỏ đó cũng không xa rời thực tế lắm. Giống như tất cả các lời nói dối tốt, nó được bao bọc trong một lớp vỏ ( - chúng ta có thể nói là giòn tan?) của sự thật.

Thật vậy, cà-rốt rất giàu beta-carotene, cơ thể sẽ chuyển hóa chất này thành vitamin A – một phân tử có tác dụng trong một loạt các chức năng cơ bản khác nhau của mắt. Đã bao giờ bạn bước từ bên ngoài ánh nắng vào trong một rạp chiếu phim tối om và nhận ra rằng đôi mắt của mình đã được điều chỉnh để có thể nhìn được trong bóng tối chỉ sau vài phút? – đó chính là vitamin A. Ở phía sau của mắt là các tế bào nhận ánh sáng hình que – các tế bào này cần các phân tử chất béo hòa tan để giúp bạn có thể nhìn được trong điều kiện ánh sáng yếu. Có một loạt các loại rau quả khác cũng có thể làm điều tương tự cho bạn, nên nếu bạn muốn tránh khỏi va chạm với người khác trong rạp chiếu phim, hoặc tránh khỏi bị đục thủy tinh thể thì bạn nên ăn chúng nhiều hơn. Các thực phẩm có mầu vàng cam khác, chẳng hạn như khoai lang, xoài, bí đỏ, mơ và dưa vàng cũng là nguồn thực phẩm giàu beta-carotene. Tuy nhiên, nếu bạn muốn thám hiểm hang động, thì bạn nên mang theo một chiếc đèn pha chứ đừng mang một bó cà-rốt.

Ở những quốc gia nơi người dân bị thiếu vitamin A trầm trọng, thực phẩm bổ sung có thể cải thiện thị lực kém, đặc biệt là trong bóng tối, nhưng điều này chỉ có tác dụng trong trường hợp các vấn đề về thị lực xảy ra do lúc đầu người đó có điều kiện dinh dưỡng kém. Keith West- giáo sư về y tế công cộng tại Đại học y tế công cộng Johns Hopkins Bloomberg – người chuyên nghiên cứu về vai trò của vitamin A trong cơ thể cho biết: “Tại những nước hệ thống thực phẩm ít phức tạp và có điều kiện vật chất nghèo nàn, sự chênh lệch giữa mùa thu hoạch và mùa đói kém có thể sờ thấy được, thì người dân thường rơi vào tình trạng thiếu vitamin A, đặc biệt là ở trẻ em đang phát triển – chúng có thể mắc chứng “quáng gà”.

Thiếu vitamin A cũng có thể dẫn đến bệnh khô mắt – tình trạng mắt không thể sản xuất ra nước mắt, trong mắt bị khô, mí mắt sưng và viêm loét giác mạc. Vitamin A có thể ngăn chặn sự hình thành đục thủy tinh thể và thoái hóa điểm vàng – nguyên nhân gây mù hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, nếu các vấn đề về thị lực của bạn không liên quan tới vitamin A, thì thị lực của bạn cũng sẽ không thay đổi cho dù bạn có ăn bao nhiêu cà-rốt đi chăng nữa.

West cho biết, ở Mỹ và các nước đã phát triển khác, những người bình thường phải ngừng ăn bất cứ loại vitamin A nào trong vòng 1 tháng hoặc vài tháng thì họ mới bị thiếu hụt vitamin A. Cơ thể lưu trữ các phân tử này ở trong gan – và chỉ phân phát nhỏ giọt tới các phần còn lại của cơ thể khi cần thiết và giữ phần còn lại cho sau này. Ngay cả khi một người phải sử dụng đến phần dự trữ ở gan trong vài ngày, thì ở Mỹ cũng có rất nhiều các loại thực phẩm giàu vitamin A, hoặc ít nhất là làm tăng cường vitamin A, trong đó có sữa. Vì vậy, rất ít người thiếu hụt vitamin A, đặc biệt là ở trẻ em.

Nếu bạn thực sự hiểu biết về vitamin, bạn sẽ biết rằng quá trình chế biến sữa ít chất béo và sữa gầy làm vitamin A bị mất đi, nhưng sau đó các nhà sản xuất sữa sẽ đưa nó trở lại, vì vậy mọi người thường nhận được rất nhiều vitamin A trong những năm phát triển quan trọng, ngay cả khi họ không uống sữa hay ăn cà-rốt. Kết quả là, theo Nhóm hoạt động môi trường – Environmental Working Group – thì chỉ có 6% trẻ em bị thiếu vitamin A.

Đối với chúng ta, thực tế vitamin A không thể cải thiện thị lực có sẵn từ khi sinh ra, và nó cũng không thể cho chúng ta siêu thị lực nhìn xuyên bóng đêm, vì mỗi một lần, cơ thể mỗi người chỉ có thể chuyển hóa một lượng beta-carotene nhất định. Chẳng hạn như, khi bạn uống quá nhiều nước ép cà-rốt, cơ thể bạn sẽ ngừng chuyển hóa beta-carotene thành vitamin A. Bản thân beta-carotene là một loại sắc tố, vì thế khi bị dư thừa nó sẽ tích lũy trong chất béo ngay dưới làn da bạn, làm cho làn da có sắc vàng. Thừa quá nhiều vitamin A có thể sẽ bị ngộ độc. Khi hệ thống cơ thể không bị thiếu hụt mà lại quá tải với các chất bổ sung thì có thể làm rụng tóc, hoặc thậm chí tệ hơn là có thể hại đến gan.

Vì vậy, hãy nghĩ cà-rốt là một công cụ để duy trì đôi mắt khỏe mạnh, chứ không phải là một phương pháp công sinh học để mang lại cho bạn thị lực có chất lượng như ra-đa vào buổi tối.

Anh Thư (Tổng hợp)