Vụ mất bài thi tốt nghiệp nhiều uẩn khúc

Bài thi…đi đâu?

Sáng 30/5/2007, tại phòng thi số 2, Hội đồng thi (HĐT) THPT Lương Sơn - Hòa Bình xảy ra sự việc hy hữu: bài thi môn Văn của thí sinh Lê Thành Duy số báo danh 020036 đã “không cánh mà bay”, trong khi toàn bộ thí sinh và hai giám thị coi thi chưa hề ra khỏi phòng.

Sau khi thu bài của 11 thí sinh, giám thị số 2 Lê Thanh Nga gọi số báo danh và tên thí sinh Lê Thành Duy lên nộp bài tới 3 lần, lần thứ 4 Duy đi lên tay không, nói bài đã nộp từ trước đó. Giám thị Nga cho rằng chưa hề nhận dược bài của Duy, kiểm tra lại danh sách ký nộp bài đã thấy 3 chữ ký của Duy.

Lập tức, hai giám thị và các thí sinh mở cuộc truy tìm, đếm lại tập bài thi đã thu nhiều lần nhưng vẫn không có kết quả. Sự việc được báo ngay lên chủ tịch HĐT, Thanh tra Sở GD-ĐT và Thanh tra ủy quyền Bộ GD-ĐT có mặt cùng nhiều nhân sự khác tiếp tục truy tìm toàn bộ phòng thi. Từng ngăn bàn, vật dụng cá nhân học sinh được khám kỹ, bảo vệ còn leo lên cả máng nước ngoài cửa sổ kiểm tra nhưng vô hiệu.

Đến 11h30 phút, nghĩa là sau một tiếng đồng hồ, đếm lại nhiều lần tập bài thi, khám xét mọi ngóc ngách trong phòng không kết quả, HĐT lập biên bản và niêm phong túi đựng toàn bộ bài thi và cho các thí sinh ra về.

Hai giám thị Lê Thanh Nga (giáo viên trường THPT Nguyễn Trãi) và Nguyễn Thanh Phương (giáo viên THPT Cộng Hòa - Lạc Sơn) bị đình chỉ công tác coi thi ngay vào buổi chiều. Thí sinh Lê Thành Duy được động viên tiếp tục thi nốt các môn còn lại.

Phó GĐ Sở GD-ĐT tỉnh Hòa Bình, ông Phạm Minh Thành khẳng định với PV sau ngay buổi thi đầu tiên: “Hai giám thị trong phòng và thanh tra Sở GD-ĐT tình cờ có mặt lúc xảy ra sự cố, tường trình lại, chưa ai nhìn thấy em Duy nộp bài, mặc dù đã có chữ ký. Tuy nhiên, lỗi này giám thị phải chịu trách nhiệm vì đã để học sinh ký trước, khả năng vẫn phải công nhận kết quả của thí sinh”.

Sau ngày thi 30/5/2007, dư luận người dân tại Hòa Bình đặt ra nhiều câu hỏi nghi vấn về việc bài thi “biến mất” ngay trong phòng thi. Bởi đã có sự truy tìm khá kỹ lưỡng của giám thị, thanh tra, Hội đồng thi cùng nhiều nhân sự liên quan nhưng đều thất vọng. Yếu tố tìm lại bài thi là rất mong manh.

Sự trở lại của bài thi: Hợp tình nhưng không hợp lý!

Ngày 2/6/2007, Sở GD-ĐT thông báo: đã tìm thấy bài thi. Sau khi giao túi đựng bài thi đã niêm phong cho tổ rọc phách, bài thi đã xuất hiện trong tập bài. Sự việc được lập biên bản có chứng kiến của nhiều đại diện cơ quan chức năng.

Giải thích vấn đề này, Hiệu trưởng THPT Lương Sơn cho rằng: “Nghiệp vụ hai giám thị quá non kém. Khi tập huấn, các giám thị đều làm quen với động tác cầm một góc tập bài rũ xuống vài lần, đề phòng bài thi bị kẹp ở giữa. Không biết cô Nga có được HĐT phổ biến không và có làm thế hay không, nhưng bài thi được tìm thấy trong tình trạng bị “kẹp” ở giữa”.

Giám thị Nga khẳng định, ngoài việc đếm tập bài thi nhiều lần, đã cầm một góc rũ xuống nhưng không có bài em Duy.

Ngày 8/6/2007, trao đổi với chúng tôi, giáo viên Lê Thanh Nga khẳng định: “Chưa hề nhận được bài từ tay học sinh Duy. Dù đã thực hiện thao tác cầm góc bài thi rũ xuống nhưng không thấy gì. Không những thế, sau khi em Duy cho rằng đã nộp, tôi đếm lại tập bài (5 thí sinh kẹp lại một tập) 3 lần, đếm toàn bộ bài của 11 thí sinh đã thu 2 lần, nhưng không thấy bài em Duy đâu”.

“Đích thân tôi cộng toàn bộ số tờ giấy thi cả phòng trong danh sách đã thu là 29 tờ, giám thị số 1 là thầy Nguyễn Thanh Phương đếm lại cũng chỉ 29 tờ, thiếu hẳn bài em Duy” - cô Nga cho biết thêm.

Học sinh Lê Thành Duy thì lại cho rằng bài thi được gấp đôi lại, nộp bài cho cô Nga, rồi ký vào danh sách thí sinh giao nộp bài tại bàn thầy Phương. Duy nói, đã làm đề số 2, hết trọn vẹn 3 câu trên một tờ giấy thi, thừa thời gian chừng 40 phút trước khi hết giờ.

Điều khó hiểu là em Lê Thành Duy nói đã chính tay nộp cho giám thị Nga (hoặc có thể Duy không nộp tận tay mà đút vào tập bài đã thu nằm trên bài, như giả thiết các hiệu trưởng và giám thị Nga đưa ra) thì tại sao chỉ sau ít phút, dù đếm rất kỹ tập bài của 11 thí sinh đã thu, bài thi vẫn biến mất?

Cho rằng, kinh nghiệm giám thị Phương và Nga “quá non kém” (giáo viên Nga đã hai năm làm giám thị) nên không có “nghiệp vụ” tìm ra bài thi được gấp đôi, kẹp vào tập bài đã thu. Nhưng ngay cả với lực lượng đông đảo Thanh tra Sở GD-ĐT, Thanh tra ủy quyền Bộ GD-ĐT, HĐT đều nhiệt tình tham gia truy tìm sát sao đều không thấy. Không lẽ cả HĐT và Thanh tra GD-ĐT cũng đều thiếu “kinh nghiệm”?

Sự “biến mất” bài thi đã rất khó hiểu, bài thi trở lại càng khó hiểu hơn. Sự hợp tình này đã giải tỏa tâm lý căng thẳng đè nặng lên những người có trách nhiệm đầu ngành GD-ĐT tỉnh Hòa Bình. Nhưng sự bất hợp lý về việc tìm thấy một bài thi trong túi hồ sơ của 23 thí sinh, gồm vỏn vẹn 29 tờ giấy thi rất là khó thuyết phục.

Vì sao GĐ Sở GD-ĐT “khống chế” phát ngôn?

Hiệu trưởng Phạm Trọng Nghiệp: Chúng tôi không được phép "phát ngôn".

Hiệu trưởng Phạm Trọng Nghiệp (THPT Nguyễn Trãi - nơi giáo viên Lê Thanh Nga đang công tác) và ông Nguyễn Duy Lợi (Hiệu trưởng THPT Lương Sơn - có học sinh Duy) đều thoái thác trả lời thông tin vụ việc. “Lãnh đạo Sở GD-ĐT “quán triệt” trong buổi họp rút kinh nghiệm sau đợt thi: không ai được phát ngôn trước báo chí, việc phát ngôn chỉ dành cho GĐ Sở” (!?).

Khó khăn lắm chúng tôi mới tìm được địa chỉ nhà riêng để tiếp cận được thí sinh Lê Thành Duy và giám thị Lê Thanh Nga nhằm tìm hiểu vụ việc.

14h ngày 8/6/2007, tại Sở GD-ĐT Hòa Bình, chúng tôi cũng chỉ nhận được cái lắc đầu của Chánh văn phòng Nguyễn Hồng Mạc sau khi đã liên lạc với GĐ Sở Nguyễn Thị Lợi: “GĐ đang chỉ đạo công tác chấm thi, không có mặt nên tôi không thể cung cấp bất cứ biên bản, báo cáo xử lý vụ việc nào”.

Ông Quách Thế Tản, Trưởng ban chỉ đạo thi 2007, Phó chủ tịch UBND tỉnh Hoà Bình cho biết: “HĐT Lương Sơn đã không hoàn thành trách nhiệm, 2 giám thị thực hiện không đúng quy trình. Mình có thiếu sót thì mình nhận chứ không bưng bít thông tin. UBND tỉnh đã có chỉ đạo Sở GD-ĐT phải báo cáo Bộ, đồng thời xem xét xử lý kỉ luật đối với những người vi phạm liên quan”.

Nhưng ngay cả khi ông Quách Thế Tản chỉ đạo Sở GD-ĐT cung cấp tư liệu liên quan vụ việc, Chánh văn phòng Sở vẫn lắc đầu, chưa có ý kiến GĐ Sở.

Cuối cùng, chúng tôi cũng liên lạc được qua điện thoại với bà Nguyễn Thị Lợi - GĐ Sở GD-ĐT Hòa Bình đề nghị được tiếp cận biên bản vụ việc. Bà Lợi nói: “Bây giờ chúng tôi đang bận họp, xin lỗi để lúc khác điện lại nhé. Các anh cứ xuống… Bộ GD-ĐT lấy hộ chúng tôi với. Biên bản mất bài thi và tìm thấy bài thi, chúng tôi đã gửi xuống Bộ GD-ĐT  rồi”.

Sự việc mất và tìm thấy bài thi rõ ràng có nhiều điều khó lý giải. Rất tiếc, GĐ Sở GD-ĐT Hòa Bình lại “chỉ đạo” các cá nhân sự liên quan không được phát ngôn cũng như không tạo điều kiện để phóng viên tiếp cận vụ việc. Không rõ có sự “chậm trễ” nào xảy ra, nhưng trong cuộc họp báo nhanh sau đợt thi tại Bộ GD-ĐT, không thấy nhắc đến vụ mất bài thi tại HĐT Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình.

Thái Sơn - Anh Thắng