Tuyển sinh đại học sớm "rất tai hại", học sinh sao nhãng học hành

Tại hội nghị giáo dục đại học 2024, diễn ra ngày 9/8 tại Hà Nội, PGS.TS Trần Thiên Phúc, Phó Hiệu trưởng Đại học Bách khoa TPHCM (ĐHBK TPHCM) đề xuất bỏ phương thức tuyển sinh sớm khi học sinh chưa hoàn thành chương trình giáo dục THPT.

Theo ông Phúc, trong một số chương trình tư vấn tuyển sinh vừa qua, một số tư vấn viên đề nghị thí sinh để nguyện vọng tuyển sinh sớm lên đầu, đây là điều không đúng nhưng vẫn tư vấn, dẫn đến thiếu công bằng, làm mất cơ hội tuyển sinh của các em.

Ông Phúc cho hay, từ năm 2022, ĐHBK TPHCM đưa ra các tiêu chí chung cho việc tuyển sinh chỉ bằng một phương thức, đó là kết hợp hết tất cả các yếu tố: Điểm học bạ, điểm thi đánh giá năng lực, các chứng chỉ…, như vậy mới đảm bảo công bằng cho các em.

"Năm 2022, khi bắt đầu thực hiện tuyển sinh theo cách này, chúng tôi lo ngại đặc biệt quá sẽ khó tuyển sinh nhưng năm đó, tổng chỉ tiêu tuyển sinh đã đạt mức 8.500 em và đến năm nay, có 17.200 thí sinh đăng ký vào ĐHBK TPHCM.

ĐHBK TPHCM ủng hộ việc tuyển sinh một lần duy nhất cho một nguyện vọng qua mạng, điều này giúp thí sinh có sự công bằng hoàn toàn", ông Phúc nói.

Về việc tuyển sinh sớm, tại hội nghị trước đó chưa thu được ý kiến thống nhất khi một số trường đồng tình, một số khác đề xuất nên "dẹp".

Theo PGS.TS Lê Thành Bắc, Phó giám đốc Đại học Đà Nẵng, thực trạng đa phần học sinh khi đã trúng tuyển sớm gần như không tập trung hết khả năng để thi tốt nghiệp THPT. Hầu hết, các em chỉ cần đỗ tốt nghiệp.

Phó giám đốc Đại học Đà Nẵng cũng tiết lộ, trong những năm vừa qua, tỷ lệ ảo xét tuyển sớm vẫn ở ngưỡng 200-300%. Khi xét tuyển sớm, dữ liệu về khu vực ưu tiên, đối tượng ưu tiên chưa có nên khi hậu kiểm phát hiện có nhiều sai sót.

Từ đó, ông Bắc đề xuất từ năm 2025, Bộ nên có quy định chỉ được công bố trúng tuyển sau khi các em hoàn thành kỳ thi tốt nghiệp THPT.

Chung băn khoăn, PGS.TS Nguyễn Hữu Công, Phó giám đốc Đại học Thái Nguyên, cho biết tại đơn vị này chỉ khoảng 20% thí sinh trúng tuyển sớm đăng ký nguyện vọng 1. Ưu điểm của xét tuyển sớm là giúp người học yên tâm nhưng "nhiều khi dẫn đến yên tâm quá".

Mặt khác, các trường đại học cũng khó khăn trong dự báo tỷ lệ ảo. Vị phó giám đốc đề xuất từ năm 2025, xem xét lại phương thức xét tuyển sớm. Ông kiến nghị nên hạn chế phương án này, chỉ nên dành cho những ngành đặc thù, trọng yếu.

Trả lời vấn đề này, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Hoàng Minh Sơn cho hay, tuyển sinh sớm có mặt tích cực nhưng cũng khiến các em phân tán tư tưởng. Thời gian qua, nhiều sở GD&ĐT, các trường phổ thông phản ánh và lo lắng về điều này, bởi nhiều em khi biết mình đã trúng tuyển sớm nên sao nhãng học tập.

Xét tuyển sớm nếu dành cho tuyển thẳng, thí sinh rất tài năng, năng khiếu hay trường có thể nhận thoải mái mà không lo chỉ tiêu thì rất tốt. Nhưng nếu không kiểm soát được chỉ tiêu, sẽ dẫn đến mất công bằng.

Về ưu điểm của tuyển sinh sớm, trước đó Thứ trưởng Bộ GD&ĐT nhận định, các trường chủ động hơn, giảm tải áp lực cho thí sinh, cho các trường. Song, mặt trái cũng tạo tâm lý lo lắng cho thí sinh thấy bạn bè xét tuyển sớm mình cũng phải lo xét tuyển sớm. Hạn chế khác như sai sót, khó dự báo tỷ lệ nhập học.

Đặc biệt, Thứ trưởng Sơn nhấn mạnh tới vấn đề thiếu công bằng khi các trường đưa chỉ tiêu xét tuyển sớm, sẽ có độ ảo nhất định, rất khó có căn cứ để xác minh. Ông dẫn chứng ví dụ, trường có 100 chỉ tiêu ngành A, trường ấn định 60 chỉ tiêu cho xét tuyển sớm. "Căn cứ nào để đưa ra con số 60 này"? Thứ trưởng đặt câu hỏi.

Một tình huống khác là trường chưa dự báo được tỷ lệ ảo, nên với 100 chỉ tiêu nhưng nâng lên 200 chỉ tiêu cho xét tuyển sớm, đến cuối cùng, đã đủ 100 thí sinh đăng ký xét tuyển sớm. Như vậy, khi đã tuyển đủ chỉ tiêu xét tuyển sớm rồi sẽ không còn chỉ tiêu cho các trường hợp khác nữa.

"Đây là sự thiếu công bằng và là hiện tượng rất nhức nhối trong một số năm qua. Không phải chỉ xuất hiện ở một trường mà rất nhiều trường, dẫn tới có trường số lượng tuyển thực tế vượt chỉ tiêu rất nhiều", Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn chia sẻ.