Trân trọng nỗ lực phấn đấu bền bỉ trong nghiên cứu khoa học của các tân GS, PGS

GS.TSKH Trần Văn Nhung, Tổng thư ký Hội đồng chức danh Giáo sư nhà nước cho biết, năm nay, số ứng viên ban đầu: GS 118 người, PGS 813, tổng cộng 931, chỉ thấp hơn năm 2009 là 1.167, cao hơn tất cả các năm 2010-2015. Sau xét tuyển ở ba cấp hội đồng, chỉ còn được 65 GS và 638 PGS, tổng cộng là 703, đạt tỉ lệ 75,51%.

Tuổi trung bình khi được phong/bổ nhiệm của GS Việt Nam từ năm 1980 đến 2016, là 57,13 và của PGS là 50,14; Như vậy là già hơn các GS, PGS ở các nước phát triển. Trong lịch sử nước ta, khi được phong/bổ nhiệm, GS ở trong nước trẻ nhất là 37 tuổi và PGS là 29.

Trong số 65 GS có 59 nam (90,77%), 6 nữ (9,23%), 73,85% là giảng viên trong các trường đại học và học viện. Trong 638 PGS có 449 nam (70,38%), 189 nữ (29,53%), 6 người dân tộc thiểu số, 79,62% là giảng viên trong các trường đại học và học viện.

Đáng mừng là con số GS, PGS nữ tăng dần hàng năm, nhưng chậm. Năm nay nữ GS chưa bằng 1/10 tổng số, nữ PGS bằng 1/3, trong khi nữ chiếm hơn một nửa dân số.

Năm nay, trong tổng số 703 GS và PGS, Hà Nội chiếm 66,43%, TPHCM 13,80%, các tỉnh thành khác 19,77%. Hà Nội đang cố gắng “chia dần” bớt GS, PGS cho cả nước, nhưng khá chậm.

Phát biểu tại buổi lễ, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ cho biết, từ năm 1980 đến năm 2015, sau 24 đợt xét, trong 36 năm, tổng số lượt GS, PGS đã được công nhận ở nước ta là 11.619, trong đó có 1.680 GS và 9.939 PGS. Đội ngũ GS, PGS ở nước ta đã và đang đóng góp tích cực, quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ, góp phần vào sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước.

Năm nay, HĐCDGSNN xét công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS lần thứ 25, đã có thêm 65 ứng viên được công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh GS và 638 ứng viên được công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh PGS.

Bộ trưởng Nhạ khẳng định: "Đây là kết quả của những nỗ lực phấn đấu bền bỉ trong nghiên cứu khoa học và đào tạo của các tân GS, PGS. Đây cũng là kết quả của sự hỗ trợ, động viên, thậm chí là sự hi sinh từ các gia đình (cha, mẹ, chồng, vợ, anh, em, con cái), sự hỗ trợ, tạo điều kiện, động viên từ cơ quan và đồng nghiệp của các tân GS, PGS. Chúng ta trân trọng và cảm ơn những nỗ lực, những hi sinh và những quan tâm quý báu đó. Đây cũng là truyền thống hiếu học của dân tộc, đã và đang tiếp tục được phát huy".

Theo Bộ trưởng Nhạ, số GS, PGS của nước ta so với thế giới còn khiêm tốn, chất lượng đội ngũ còn phải tiếp tục phấn đấu. Việc xét công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS năm 2016 đã tiếp tục góp phần quan trọng để nâng cao cả số lượng và chất lượng đội ngũ trí thức và giảng viên đại học, thúc đẩy việc công bố công trình khoa học trên các tạp chí có uy tín trên thế giới và đưa các sản phẩm khoa học công nghệ ứng dụng vào thực tiễn sản xuất và đời sống xã hội.

Việc công nhận đạt được tiêu chuẩn chức danh GS, PGS là điều kiện để các cơ sở giáo dục đại học bổ nhiệm các chức danh này vào các vị trí công tác trên cơ sở chiến lược phát triển đội ngũ, cơ cấu và nhu cầu nhân lực của đơn vị.

Đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS đã khó; phát huy được vai trò, năng lực, uy tín của các chức danh này tại các cơ sở giáo dục đại học, các cơ quan, đơn vị lại càng khó hơn.

Bộ trưởng Nhạ mong rằng, các tân GS, PGS năm 2016 tiếp tục phấn đấu, xứng đáng với chức danh được công nhận và bổ nhiệm.

Phải xây dựng môi trường học thuật thông thoáng

GS.TSKH Trần Văn Nhung, Tổng thư ký Hội đồng chức danh Giáo sư nhà nước cho biết, HĐCDGSNN đánh giá cao những cống hiến và đóng góp quan trọng của các GS, PGS để nâng cao chất lượng NCKH, đào tạo và cống hiến xã hội của các cơ sở GDĐH. HĐCDGSNN mong rằng các tân GS, PGS nghĩ về trọng trách của mình từ ngày hôm nay. Sau khi đạt chức danh ta sẽ làm gì, đó là mong mỏi, là kỳ vọng cao hơn của đất nước, của nhân dân. GS, PGS là những chức danh khoa học cao quí ở các cơ sở giáo dục đại học. Bản thân nó bao hàm tầm chuyên môn và tầm văn hoá cao, rất cao.

GS Nhung cho rằng, chúng ta đang còn có ít các nhóm nghiên cứu mạnh, ít các trường phái khoa học nổi tiếng. Đây là điểm yếu của các đại học và các viện nghiên cứu. Các tân GS, PGS phải góp phần xây xựng được môi trường học thuật cho văn hoá tiến bộ.

Hầu hết sáng tạo của nhân loại bắt nguồn từ các đại học, viện nghiên cứu. Vì thế, phải xây dựng môi trường học thuật thông thoáng, tạo cho mỗi cá nhân không gian tự do để nghiên cứu khoa học và cống hiến. Quản trị học thuật là tìm hành lang tốt nhất để nhà khoa học sáng tạo và do đó phải thường xuyên làm mới và hiện đại hóa qui định. Khi mà trí thức chưa có đủ tầm nhìn phổ quát thì rất khó tư vấn cho Đảng và Nhà nước phát triển đất nước toàn diện và bền vững.

Được biết, để nâng cao chất lượng, hiệu quả của việc xét công nhận đạt tiêu chuẩn và bổ nhiệm chức danh GS, PGS, Bộ GD&ĐT đang khẩn trương phối hợp cùng với HĐCDGSNN và các cơ quan có liên quan xây dựng dự thảo văn bản mới thay thế Quyết định số 174/2008/QĐ-TTg và Quyết định số 20/2012/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ quy định về tiêu chuẩn, thủ tục bổ nhiệm, miễn nhiệm chức danh GS, PGS để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Dự thảo văn bản mới sẽ được xây dựng theo hướng tiếp cận với cách làm và chuẩn mực của các nước có nền giáo dục tiên tiến theo lộ trình thích hợp, phù hợp với thực tiễn Việt Nam.

Hồng Hạnh