Sẽ thành lập 3 Trung tâm quốc gia đào tạo và thực hành nghề chất lượng cao

Mô hình kiểu mẫu dẫn dắt các cơ sở giáo dục nghề nghiệp 

Ngày 10/9, Tổng Cục Giáo dục nghề nghiệp (Bộ LĐ-TB&XH) tổ chức hội thảo "Kinh nghiệm quốc tế trong thành lập và phát triển các trung tâm đào tạo và thực hành nghề chất lượng cao - Khuyến nghị đối với Việt Nam".

Hội thảo nằm trong khuôn khổ Chương trình Đổi mới Giáo dục nghề nghiệp tại Việt Nam, nhằm tìm giải pháp xây dựng các mô hình trung tâm đào tạo và thực hành nghề chất lượng cao.

Tham dự hội thảo có các diễn giả, chuyên gia từ Đức, Singapore, Úc, Hàn Quốc, tổ chức UNESCO trụ sở chính ở Paris, tổ chức ILO trụ sở chính ở BKK và Geneva; các đối tác quốc tế song phương và đa phương; các tổ chức phi chính phủ, các đại biểu từ Bộ LĐ-TB&XH; đại diện hơn 45 trường chất lượng cao, trong đó có 3 trường được định hướng tập trung xây dựng và đầu tư thành 3 trung tâm đào tạo và thực hành nghề chất lượng cao quốc gia.

Phát biểu tại chương trình, ông Phạm Vũ Quốc Bình, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp nhấn mạnh: "Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã tác động tới mọi mặt của đời sống xã hội, dẫn tới sự thay đổi của các chính sách, trong đó có các chính sách về giáo dục nghề nghiệp (GDNN).

Việc tái cơ cấu lại các cơ sở GDNN, hình thành mạng lưới các trường chất lượng cao, thành lập các trung tâm nghề xuất sắc, các Viện nghiên cứu và thực hành GDNN… được coi là một trong những thay đổi mang tính đột phá góp phần vào thành công của hệ thống GDNN của các nước phát triển".

Để thực hiện các chủ trương của Đảng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần nâng cao năng suất lao động và tăng năng lực cạnh tranh quốc gia trong tình hình mới thì việc ưu tiên, tập trung đầu tư các dự án về đào tạo và thực hành nghề chất lượng cao có tính chất liên vùng là một yêu cầu cấp bách.

Hiện nay, Bộ LĐ-TB&XH (Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp) đang xúc tiến chủ trương thành lập Trung tâm quốc gia Đào tạo và thực hành nghề chất lượng cao, dự kiến tại 3 miền của Việt Nam. Mô hình Trung tâm Quốc gia này phải là các trung tâm chất lượng cao về đào tạo nghề, có tính chất dẫn dắt, lan tỏa đối với các cơ sở GDNN; đổi mới công nghệ và kỹ thuật số, thúc đẩy sáng tạo và đi đầu trong phương pháp thiết kế và chuyển giao các chương trình giảng dạy mới.

Theo ông Bình, việc thành lập và phát triển mô hình trung tâm quốc gia về đào tạo và thực hành chất lượng cao tại Việt Nam là rất cần thiết và đúng thời điểm.

"Dù dưới tên gọi hay hình thức nào, các trung tâm/ cơ sở này đều hướng đến việc xây dựng, đầu tư và phát triển hình thành các trung tâm đào tạo và thực hành nghề chất lượng cao đủ năng lực để đào tạo, đánh giá, kiểm định, nâng cao năng lực cho cán bộ và giáo viên, nghiên cứu, chuyển giao chương trình, công nghệ, đổi mới sáng tạo, hợp tác quốc tế và tổ chức các sự kiện lớn của quốc gia, quốc tế về giáo dục nghề nghiệp, góp phần phát triển nguồn nhân lực đáp ứng thị trường lao động trong nước và quốc tế. Đây cũng là mô hình kiểu mẫu dẫn dắt các cơ sở giáo dục nghề nghiệp khác", ông Bình chia sẻ.

Đến năm 2025, sẽ có tổng 70 trường cao đẳng chất lượng cao

Ông Đinh Xuân Thành, Phó Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ, Tổng Cục Giáo dục nghề nghiệp cho hay, nhóm nghiên cứu dự kiến xây dựng mô hình với mục tiêu tổ chức mạng lưới các trường cao đẳng chất lượng cao, hình thành 3 trung tâm đào tạo và thực hành nghề chất lượng cao, thông minh, hiện đại, đủ năng lực đào tạo chất lượng cao.

Việc thành lập 3 trung tâm quốc gia này sẽ trên cơ sở đầu tư, cấu trúc lại 3 trường cao đẳng của Bộ LĐ-TB&XH gồm Trường CĐ nghề Kỹ thuật công nghệ (tại Hà Nội), Trường CĐ Kỹ nghệ Dung Quất (trụ sở tại Quảng Ngãi) và Trường CĐ Kỹ nghệ II (trụ sở tại TPHCM).

Ông Thành cho biết thêm: "Trên cơ sở đó, chúng tôi dự kiến sẽ bổ sung chức năng, nhiệm vụ cho 3 trường cao đẳng này để  thực hiện chức năng của trung tâm quốc gia. Ba trung tâm quốc gia này sẽ đặt trong mạng lưới các trường cao đẳng và có tính chất lan tỏa dẫn dắt trong hệ thống giáo dục nghề nghiệp. Với mục tiêu cụ thể đến năm 2025, sẽ hình thành 3 trung tâm quốc gia tại 3 miền Bắc, Trung, Nam.

Dự kiến đến năm 2025, sẽ có tổng 70 trường cao đẳng chất lượng cao (trong đó 40 trường tiếp cận trình độ các nước ASEAN-4 và 3 trường tiếp cận trình độ các nước phát triển trong G20).

Đến năm 2030, hình thành thêm từ 3 đến 5 trung tâm quốc gia về đào tạo và thực hành nghề, cùng 90 trường chất lượng cao (trong đó có 40 trường tương đương với trình độ các nước ASEAN-4 và 3 trường tương đương các nước phát triển trong nhóm G20). Theo tính toán, các trường cao đẳng chất lượng cao khác của các Bộ, ngành, địa phương sẽ là các vệ tinh của 3 trung tâm này.

Nhóm nghiên cứu cũng đưa ra mô hình về hệ thống đào tạo nghề, dự kiến sẽ gồm 4 lớp (trong đó khối đào tạo chất lượng cao gồm 3 lớp) như sau: Lớp thứ nhất là 3 trung tâm quốc gia trên cơ sở phát triển 3 trường cao đẳng của Bộ LĐ-TB&XH hiện nay. Lớp thứ hai là các trung tâm vùng, cũng sẽ được phát triển trên các trường chất lượng cao thuộc các địa phương. Lớp thứ ba là các trường cao đẳng chất lượng cao khác. Lớp cuối cùng là trường cao đẳng khác trong hệ thống giáo dục nghề nghiệp của Việt Nam.

Trung tâm chất lượng cao về đào tạo nghề trên thế giới có mô hình thế nào?

Tại hội thảo, sau khi nghe đại diện Tổng cục GDNN trình bày Kế hoạch thành lập Trung tâm quốc gia đào tạo và thực hành nghề chất lượng cao tại Việt Nam, các diễn giả, các chuyên gia đã chia sẻ những mô hình về các trung tâm chất lượng cao hay các mô hình tương tự.

TS. Juergen Hartwig, Giám đốc Chương trình Đổi mới Đào tạo nghề Việt Nam đã giới thiệu về Mô hình Trung tâm đào tạo và thực hành nghề liên doanh nghiệp (Trung tâm) của CHLB Đức. Trung tâm này thường thuộc sở hữu và vận hành của các Phòng Thương mại, công nghiệp và hiệp hội nghề nghiệp. Trung tâm sẽ đào tạo chuyên sâu về một số ngành nghề xác định, cung cấp các xưởng thực hành kỹ thuật với các công nghệ mới nhất, bổ sung cho hợp phần đào tạo qua công việc (on-the-job) trong hệ thống GDNN kép. Người học trong hệ thống GDNN kép được đào tạo tại Trung tâm khoảng 2 tháng mỗi năm.

Bà Sabrina Loi, Giám đốc, Bộ phận Chất lượng cao & Hợp tác quốc tế của ITE, Singapore trình bày về Mô hình "One system ITE, Three colleges - Một hệ thống, ba trường cao đẳng" của quốc gia mình. ITE là cơ sở đào tạo giáo dục kỹ thuật và nghề nghiệp sau trung học và thực hiện hoạt động phát triển tiêu chuẩn và chứng chỉ kỹ năng nghề Quốc gia của Singapore.

Điểm nổi bật của ITE là một chương trình giảng dạy năng động và một hệ thống tương ứng, cung cấp trải nghiệm giáo dục toàn diện, tăng cường hợp tác chiến lược và phát triển cán bộ; xây dựng các giá trị đằng sau sự chuyển đổi để tạo ra những người trẻ có kỹ năng ứng dụng và sự lạc quan… giúp họ có được một công việc tốt, tiếp tục học hỏi trong cuộc sống và cống hiến cho đất nước.

Ông John Tucker, Tổng Giám đốc, Học viện SkillsTech thuộc TAFE Queensland chia sẻ về mô hình trường Cao đẳng nghề công lập chất lượng cao của Úc. TAFE Queensland là đơn vị cung cấp dịch vụ giáo dục và đào tạo nghề do chính phủ sở hữu và điều hành với một lịch sử đáng tự hào kéo dài hơn 135 năm.

TAFE Queensland luôn đổi mới chương trình đào tạo chuyên nghiệp, phù hợp với ngành để đáp ứng nhu cầu của hơn 129.000 sinh viên hàng năm, với 81% sinh viên tốt nghiệp có việc làm hoặc học lên cao.

Chương trình đào tạo được phát triển với sự hợp tác của ngành nhằm đáp ứng nhu cầu về kỹ năng để đảm bảo sinh viên tốt nghiệp có kỹ năng và kiến thức sẵn sàng làm việc cạnh tranh trên thị trường toàn cầu. TAFE có hơn 60 địa điểm ở Queensland. Năm 2019, TAFE Queensland được trao giải Đơn vị cung cấp quốc tế của năm - Giải thưởng về đào tạo của Úc.

Ông Ji-Hyeon Noh, Giám đốc Bộ phận hợp tác Phát triển NNL toàn cầu, Viện GIFTS Hàn Quốc cũng giới thiệu mô hình Viện GIFTS (Viện chuyển giao kỹ năng toàn cầu) Hàn Quốc. GIFTS có nhiệm vụ tìm kiếm và bồi dưỡng những Nghệ nhân của Hàn Quốc trong tương lai thông qua việc thực hiện các chương trình chuyển giao kỹ năng, chương trình cố vấn và tuyền đạt kinh nghiệm kỹ năng;

Đào tạo các kỹ thuật viên lành nghề thông qua việc tổ chức cuộc thi kỹ năng nghề và tham gia Cuộc thi Kỹ năng Nghề Thế giới; hỗ trợ khởi nghiệp cho các kỹ thuật viên; hợp tác quốc tế để thúc đẩy công nhận lẫn nhau về văn bằng chứng chỉ cũng như tổ chức các khóa đào tạo mời các quan chức cấp cao, cán bộ GDNN và giảng viên, kỹ thuật viên tham gia để chia sẻ kinh nghiệm phát triển, kiến thức và kỹ năng kỹ thuật của Hàn Quốc.

Tham khảo cho Việt Nam...

Ông Phạm Vũ Quốc Bình cho biết: Thực tế, Việt Nam đã đầu tư hình thành trung tâm đào tạo nghề chất lượng cao tại một số trường từ nguồn vốn Nhà nước và nay xây dựng mô hình trung tâm quốc gia đào tạo và thực hành nghề chất lượng cao huy động nhiều ngồn vốn bao gồm từ Nhà nước, vốn vay và ODA.

Trên cơ sở kinh nghiệm trong việc xây dựng, vận hành các mô hình của các nước nêu trên, hội thảo đã rút ra một số đặc điểm chung của các trung tâm chất lượng cao hay các mô hình tương tự như:

Chính phủ và các đối tác xã hội cùng phối hợp định hướng, thực hiện và cấp vốn cho GDNN, các trung tâm chất lượng cao; tái cấu trúc lại mạng lưới cơ sở GDNN đảm bảo hiệu quả, hiệu suất kèm theo đổi mới và đầu tư vào cơ sở hạ tầng, thiết bị, công nghệ; cung cấp các xưởng thực hành kỹ thuật với các công nghệ mới nhất; xây dựng các tiêu chuẩn được công nhận trên toàn quốc gia;

Đào tạo chuyên sâu về một số ngành nghề xác định; hỗ trợ và đào tạo phục vụ sự nghiệp chuyển đổi số trong GDNN và cách mạng công nghiệp 4.0; xây dựng chương trình giảng dạy GDNN chung thông qua các nền tảng của các nhà cung cấp GDNN, có thể từ các quốc gia khác, đảm bảo lồng ghép những kinh nghiệm tốt nhất và tạo điều kiện cho quá trình công nhận lẫn nhau…

"Những thông tin, bài học kinh nghiệm từ các mô hình quốc tế giúp đưa ra các khuyến nghị để Việt Nam đưa ra những giải pháp và xây dựng kế hoạch thành lập và vận hành các mô hình trung tâm quốc đào tạo và thực hành nghề chất lượng cao phù hợp với thực tiễn Việt Nam", ông Phạm Vũ Quốc Bình bày tỏ.