Sẽ chuyên nghiệp hóa tư vấn tâm lý học đường

Học sinh trường THPT Chu Văn An - Hà Nội. Ảnh: Ngọc Châu.

Ông Linh nói: Quan điểm hiện nay của Bộ GD&ĐT là đổi mới giáo dục theo hướng tiếp cận năng lực người học. Theo đó, từng cá thể học sinh được quan tâm không chỉ về học vấn - kiến thức mà cả về tinh thần - đời sống tình cảm. Hiện chúng tôi đã có kế hoạch triển khai công việc này trong thời gian tới.

Tại một hội thảo gần đây về vấn đề này, ông cũng từng bày tỏ sự lo ngại về hệ lụy đáng tiếc từ thực trạng hoạt động tư vấn tâm lý học đường còn chưa được chú ý đúng mức?

Những ai quan tâm tới giáo dục đều biết, lứa tuổi học sinh là giai đoạn nhân cách của mỗi cá nhân đang trong quá trình hình thành, phát triển. Ở lứa tuổi này, các em thường gặp như khúc mắc trong học tập, trong mối quan hệ với thầy cô, gia đình, bạn bè… Nếu không được tư vấn, định hướng, giải tỏa kịp thời dễ dẫn đến hậu quả đáng tiếc. Nhẹ thì chán hoặc bỏ học, nặng thì trầm cảm, bạo lực học đường…, thậm chí tự kỷ, gây hậu quả nghiêm trọng.

Một thực tế hiện được dư luận đề cập khá nhiều, đó là tình trạng bạo lực học đường, nó không chỉ là đơn thuần va chạm giữa học sinh với học sinh mà còn là giữa học sinh với thầy cô giáo. Đây chính là một hệ lụy từ việc hoạt động tư vấn học đường chưa được phát huy vai trò của nó. Thật ra các vụ đánh nhau chỉ là phần nổi trong vấn đề bạo lực học đường. Trong bạo lực học đường còn có các biểu hiện khác, chẳng hạn như trạng thái sang chấn tâm lý do bị đè nén, bị đe dọa, bị o ép. Nếu triền miên rơi vào trạng thái này, các biểu hiện tâm lý của các em sẽ chuyển sang bệnh lý. Khi đã trở thành bệnh lý, việc khắc phục rất khó, hậu quả khó lường, thậm chí còn gây ra những mất mát rất đau lòng. Việc kịp thời nắm bắt diễn biến tâm tư học sinh để có sự tiếp cận, can thiệp để không xảy ra hệ lụy đáng tiếc chính là chức năng của những người làm công tác tư vấn tâm lý.

Hoạt động tư vấn tâm lý không chỉ ngăn ngừa những hệ lụy xấu mà còn trang bị cho học sinh, sinh viên những kiến thức mà trong các hoạt động giáo dục khác các em không được tiếp cận để phòng tránh việc rơi vào những hoàn cảnh trớ trêu, hoặc các giải pháp tối ưu nhằm thoát khỏi khủng hoảng trong các mối quan hệ xã hội. Việc có một tổ chức chuyên nghiệp sẽ giúp chúng ta có được nguồn dữ liệu tốt và lựa chọn được thầy cô giáo tâm huyết, được đào tạo về chuyên ngành tâm lý học tham gia. Các nước có nền GD&ĐT phát triển đều rất chăm lo cho mảng hoạt động này trong các nhà trường, đặc biệt là trường phổ thông.

Nhiều địa phương cho biết họ rất quan tâm tới mảng này, nhưng một trong những vướng mắc là không có cán bộ có chuyên môn, ông  nghĩ sao?

Với chủ trương cải cách, tinh giản biên chế, nâng cao hiệu quả của hệ thống các đơn vị sự nghiệp, việc bố trí định biên cho giáo viên chuyên trách tư vấn tâm lý trong các trường học gặp nhiều khó khăn. Trong khi chưa bố trí được giáo viên chuyên trách, các cơ sở đã sử dụng cán bộ kiêm nhiệm.

Để giải quyết vấn đề này, hiện nay các cơ quan hữu quan đang triển khai việc xác định các vị trí việc làm tại cơ sở. Trong danh sách các vị trí việc làm tại cơ sở giáo dục, Bộ GD&ĐT cũng xác định hoạt động tư vấn tâm lý giáo dục là một vị trí
cần thiết.

Thực tế là nhiều trường ĐH sư phạm đều có khoa Tâm lý Giáo dục nhưng lại không đào tạo giáo viên tư vấn tâm lý học đường. Trường ĐH Sư phạm Hà Nội mãi tới năm 2004 mới mở ngành này. Như vậy ngay cả về mặt chuyên môn chúng ta cũng thiếu sự chuẩn bị chứ không chỉ là vấn đề cơ chế, chính sách?

Đúng là trong khâu đào tạo của các trường sư phạm, những môn khoa học cơ bản thường được ưu tiên quan tâm. Với những hoạt động giáo dục mang tính chất hỗ trợ trong các nhà trường mỗi thời điểm chúng ta có những cách tiếp cận khác nhau. Đây là lúc mà ngành GD&ĐT thấy rằng nếu không sớm đưa hoạt động tư vấn tâm lý học đường đi vào bài bản, chuyên nghiệp thì chúng ta sẽ phải nhận những hậu quả khó lường.

Tuy nhiên, quyết tâm thôi chưa đủ. Việc triển khai như thế nào cần có cơ sở khoa học và thực tiễn. Đó là lý do để hiện nay chúng tôi bắt tay vào việc nghiên cứu, rà soát, khảo sát để có những tổng kết, đánh giá. Theo kế hoạch, cuối năm nay chúng tôi sẽ tổ chức một hội thảo về việc xây dựng mô hình tư vấn tâm lý tại các trường học. Từ nay đến khi đó, sẽ có chương trình kế hoạch cụ thể để khảo sát, đánh giá thực trạng, trên cơ sở đó sẽ phối hợp với một số tổ chức quốc tế hiện đang hỗ trợ ngành GD trong mảng liên quan đưa ra mô hình hiệu quả áp dụng trên toàn quốc. Trước mắt, Bộ sẽ ban hành một văn bản hướng dẫn trong đó tiếp tục khẳng định sự quan tâm tới mảng hoạt động tư vấn tâm lý, đề nghị các Sở GD&ĐT, các nhà trường nghiên cứu để tổ chức, nếu đã tổ chức rồi thì nâng cao hiệu quả tùy vào điều kiện cụ thể, làm sao đảm bảo tất cả các trường đều có hoạt động tư vấn tâm lý.

Cảm ơn ông!

Theo Quý Hiên (Tiền Phong)