Mâu thuẫn trong dạy thêm, học thêm

Các trung tâm cũng hết lòng tư vấn và chào đón các em học sinh đến với trung tâm càng nhiều càng tốt.

Là một giáo viên dạy tại một trường huyện nên từ lâu tôi không có khái niệm dạy thêm cho riêng mình.Tuy nhiên, gần đây được một chủ trung tâm gia sư ở thành phố mời giảng dạy nên tôi đã nhận lời. Một phần vì muốn có thêm việc làm và tăng thêm thu nhập nhưng có lẽ còn một nguyên nhân nữa khiến tôi tò mò về cách thức giảng dạy ở đây có gì khác và cả sự háo hức được dạy học sinh ở các “trường lớn” của thành phố về học thêm tại trung tâm.

“Ông chủ” của tôi là cựu sinh viên sư phạm chưa xin được việc đứng ra thành lập trung tâm nhưng đã có thâm niên nhiều năm ở các trung tâm gia sư khác nên cũng đủ bản lĩnh và mưu mẹo để lấy lòng học sinh và phụ huynh. Học sinh kiểu nào họ cũng đều nhận hết. Và, một sự thật rõ ràng rằng nhu cầu học thêm của học sinh không hề ít. Chính vì thế mà khi đi qua các con phố, chúng ta không khó tìm thấy các biển quảng cáo trước các trung tâm gia sư và hàng loạt các tờ rơi được dán đầy trên các cây cột điện hay các gốc cây ở ven đường, ở công viên - nơi có đông người qua lại, tụ tập. Trên các tờ rơi và biển quảng cáo trước trung tâm được nêu lên với hàng loạt các lời cam kết… Nhưng kết quả là chuyện của sau này mà hôm nay thì chỉ việc thu nhận học sinh trước đã.

Trước khi vào dạy tại trung tâm, các giáo viên được mời giảng dạy phải làm một bộ hồ sơ y như tuyển dụng viên chức. Sau đó, lên kế hoạch hoạch giảng dạy và cả phân phối chương trình cho môn học để trung tâm nộp về Sở, Phòng (Sở cấp THPT, Phòng cấp THCS) cho hợp thức hóa hồ sơ. Trước cơ quan quản lí thì chủ các trung tâm đều cam kết là ôn tập cho học sinh và dạy sau chương trình học chính khóa của nhà trường. Trong Phân phối chương trình giảng dạy thì trước các bài dạy đều có chữ “Ôn tập” nhưng thực chất thì không phải là vậy.

Với tâm lí của phụ huynh là gửi con vào học tại trung tâm thì yêu cầu đầu tiên là điểm số nên các trung tâm cũng hết lòng để đáp ứng yêu cầu của phụ huynh. Mặc dù đã cam kết dạy sau chương trình chính khóa và chủ yếu chỉ ôn tập lại kiến thức nhưng phần lớn các trung tâm đều dạy trước chương trình chính khóa. Đây cũng là yêu cầu của phụ huynh. Vì là dạy trước, học trước chương trình chính khóa nên khi các em học trên lớp đều đã biết trước nội dung bài học. Vì thế, chuyện các em học “tiến bộ” hơn các bạn không học ở trung tâm cũng là chuyện bình thường. Vì học trước và học đến 2 lần nên phần lớn các em đều khắc ghi được nội dung kiến thức và các câu hỏi trên lớp các em đều có thể trả lời thầy cô được. Vì vậy, chuyện các em được điểm cao hay thường xuyên phát biểu xây dựng bài thì cũng là chuyện đương nhiên. Nhưng, chính vì thế mà phụ huynh “vui lòng” và dĩ nhiên các trung tâm gia sư được tăng thêm “uy tín” cho mình.

Đối với các bài kiểm tra thường xuyên hay định kì ở chương trình chính khóa thì các thầy cô ở trung tâm đã định hướng hết cho học sinh, thậm chí là làm sẵn cho học sinh. Vì một số môn học có các dạng đề trong tiết kiểm tra nên thầy cô ở trung tâm đã định hướng sẵn, hoặc có thể đoán được những nội dung kiểm tra, các dạng đề và chương trình kiểm tra nên đã hướng dẫn học sinh ôn tập rất “sát”. Hơn nữa, ngày nay một số thầy cô hay “thương” học trò nên trước giờ kiểm tra sẽ giới hạn ra vào bài nào, dạng bài, đề như thế nào. Thành thử, đến giờ kiểm tra các em chỉ là người “diễn lại” những gì mà các trung tâm đã “định hướng” sẵn.

Chuyện dạy thêm, học thêm ở nhà trường, nhà thầy cô đã được nói nhiều, nói mãi rồi. Song, nhìn nhận vấn đề một cách khách quan thì dù sao dạy thêm ở trường, hay thầy cô trực tiếp dạy các em mà dạy thêm các em vẫn có chất lượng hơn nhiều ở các trung tâm. Bởi nhà trường hay thầy cô dạy tại nhà sẽ biết các em yếu chỗ nào để phụ đạo và hướng dẫn các em. Còn, ở các trung tâm gia sư người ta chỉ quan tâm đến điểm số. Nhưng, cách làm của nhiều trung tâm thì không đúng với mục tiêu và bản chất giáo dục. Các em đang tự dối lừa về thành tích cá nhân, phụ huynh đang ảo tưởng về thành tích của con em mình. Và, thầy cô dạy chính khóa cũng khó lường với sự thật, giả để đánh giá chất lượng học sinh.

Cấm dạy thêm trong nhà trường và ở nhà thầy cô nhưng cho dạy ở các trung tâm gia sư là một mâu thuẫn lớn trong cách quản lí của ngành giáo dục trong thời gian qua. Có lẽ, chuyện cấm dạy thêm và học thêm hãy làm đồng bộ, cấm thì cấm triệt để trong cả nước, nếu không hãy để nó tồn tại như bản chất vốn có của nó. Còn ta làm cục bộ ở một vài địa phương thì việc dạy thêm, học thêm còn nhiều biến tướng.

Nguyễn Cao