Khi thầy cô đến trường quá áp lực

Trên đây là chia sẻ của TS Vũ Minh Đức, Cục trưởng Cục nhà giáo và Cán bộ Quản lý Giáo dục (Bộ GD&ĐT), tại Tọa đàm "Trường học hạnh phúc", do Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam phối hợp với Quỹ Hỗ trợ & Phát triển trường học hạnh phúc (Happy Lof Schools) tại Việt Nam tổ chức ngày 25/10 tại Hà Nội.

Tọa đàm hướng đến mục tiêu xây dựng mô hình trường học hạnh phúc không chỉ là những "mô hình trường học mơ ước" mà còn tạo ra môi trường học tập, giúp mọi học sinh được nuôi dưỡng những giá trị về cả phẩm chất tinh thần lẫn hành vi tốt đẹp.

Không biến hạnh phúc thành tiêu chí gây áp lực cho giáo viên

Theo TS Vũ Minh Đức, thế hệ 6X được đến trường đã là hạnh phúc. Thế nhưng càng ngày, nhu cầu cuộc sống ngày càng cao, mưu cầu hạnh phúc càng lớn. Giờ trẻ em, thầy cô đến trường đều quá áp lực.

Đặc biệt trong thời kỳ bùng nổ công nghệ và mạng xã hội, mỗi hành vi của thầy cô dù chỉ sơ suất rất nhỏ nhưng cũng có thể trở thành cơn bão trên mạng xã hội. Điều đó khiến các thầy cô e dè, không dám bộc lộ cảm xúc thực sự.

Cũng theo ông Đức, trường học hạnh phúc phải gồm 3 tiêu chí cốt lõi là yêu thương, an toàn và tôn trọng.

Hiện nay, trường học hạnh phúc đã trở thành hoạt động được mở rộng trên phạm vi toàn quốc với nhiều mô hình, nhiều con đường đi đến mục tiêu làm cho giáo viên, học sinh cảm thấy hạnh phúc, từ đó phụ huynh, xã hội hạnh phúc.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai trường học hạnh phúc, nhiều xu hướng không phù hợp với mục tiêu giáo dục, kể cả việc thương mại hóa những hoạt động liên quan đến xây dựng trường học hạnh phúc.

"Bộ GD&ĐT tôn trọng sự khác biệt đa dạng trong cách xây dựng mô hình trường học hạnh phúc của mỗi nhà trường nhưng vẫn phải đi theo mục tiêu, giá trị cốt lõi.

Việc xây dựng trường học hạnh phúc phải xuất phát từ nhu cầu tự thân của mỗi giáo viên, nhà trường, vì mục tiêu mang lại hạnh phúc cho học sinh chứ không biến thành phong trào, tiêu chí thi đua bắt các trường phải tổ chức thực hiện.

Điều này vô hình tạo thêm áp lực cho giáo viên và học sinh. Do vậy, tôi mong muốn điều này là nhu cầu tự thân, việc xây dựng nội dung, cách đi, mô hình cũng cần phải tôn trọng sự khác biệt của từng đối tượng", ông Đức nói.

GS.TS Lê Anh Vinh, Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam (Bộ GD&ĐT) nói rằng, thế hệ 8X như ông không được nghe nhiều về ngôi trường hạnh phúc.

Còn hôm nay, nói về ngôi trường hạnh phúc, không ai còn nói đó là mơ mộng nữa. Trường học hạnh phúc hướng đến việc học sinh được là chính mình, được phát triển theo khả năng.

Không có lời giải chung về hạnh phúc

Bà Đặng Phạm Minh Loan, Giám đốc Quỹ Hỗ trợ & Phát triển trường học hạnh phúc cho biết, chương trình trường học hạnh phúc được thiết kế với những kế hoạch hành động cụ thể dành cho giáo viên và học sinh với hai mô hình căn bản và toàn diện để có thể ứng dụng cả về chiều sâu và chiều rộng.

Trong điều kiện hiện nay, trường học hạnh phúc là nhu cầu cực kỳ cần thiết của xã hội.

Tại tọa đàm, TS Lê Thị Quỳnh Nga, Trưởng phòng nghiên cứu Giáo dục học, Trung tâm nghiên cứu Tâm lý học và Giáo dục học (Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam) cho rằng, để học sinh hạnh phúc, phải đảm bảo hài hòa yếu tố bên ngoài và bên trong.

Bên ngoài ở đây liên quan đến cảnh quan, cơ sở vật chất sạch đẹp, như vậy các em sẽ háo hức đến trường. Nếu học tập ở những nơi mà quạt trần rơi, bạo hành, đánh nhau, chắc hẳn các em sẽ nơm nớp lo sợ.

Còn ở bên trong là mối quan hệ con người trong nhà trường, ở đó thầy trò phải tích cực, quan tâm lẫn nhau, tin tưởng, thấu cảm, chia sẻ và tin cậy.

Các em phải có tư duy tích cực, hành động tích cực từ đó đem lại cảm xúc tích cực chính là hạnh phúc.

Chia sẻ từ câu chuyện ở trường mình, bà Lê Thị Mai Hương, Hiệu trưởng Trường Thực nghiệm (Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam) cho hay, các trường hoàn toàn có quy tắc ứng xử riêng tùy thuộc giá trị mà nhà trường đang theo đuổi. Việc xây dựng quy tắc và cách làm sẽ thể hiện sự hạnh phúc hay không.

Ví dụ ở Trường Thực nghiệm, quy tắc ứng xử là do học sinh cùng giáo viên xây dựng. Khi học sinh được hỏi ý kiến, các con sẽ có trách nhiệm thực hiện. Nếu quy tắc này do nhà trường "áp" xuống, chưa chắc các con đã muốn thực hiện.

"Giáo viên cần hiểu đứa trẻ ở tuổi này tính cách như thế nào, phát triển những gì để lên kế hoạch dạy phù hợp.

Tại sao khoảng 20 phút, giáo viên phải dừng lại chơi trò chơi mà không phải học liên tục, điều đó chứng tỏ tâm lý trong nhà trường rất quan trọng và trường chúng tôi đang hướng đến điều đó", bà Hương nói.

Theo GS.TS Lê Anh Vinh, sẽ không có một lời giải duy nhất áp dụng cho các trường về trường học hạnh phúc nhưng chúng ta sẽ có những giá trị chung, áp dụng trên toàn quốc.

Để xây dựng được một ngôi trường hạnh phúc không phải ở vai trò của riêng ai mà là của tất cả mọi người, để tạo ra một không gian, môi trường giúp trẻ con được là chính mình, phát triển theo năng lực và ước mơ của học sinh.