Khi sinh viên biến mùa thi thành "cuộc đua qua môn"

Sự hình thành của tư duy "qua môn"

Bên cạnh những sinh viên học tập, nghiên cứu chủ động, tích cực thì vẫn còn những sinh viên mang tư tưởng học chỉ cần "qua môn" là đủ.

Thực trạng này đang diễn ra phổ biến ở nhiều trường hiện nay. Nhiều sinh viên lựa chọn cách học đối phó, chỉ cần đủ điểm qua các kỳ thi mà không thực sự quan tâm đến việc tiếp thu kiến thức. Việc chỉ chú trọng vào điểm số đủ để qua môn dần trở thành một chiến lược sinh tồn của không ít sinh viên.

Thay vì đầu tư thời gian và công sức vào việc học tập thực chất, nhiều sinh viên chỉ tập trung vào việc học thuộc lòng các kiến thức trọng tâm, học tủ các dạng bài có khả năng xuất hiện trong đề thi.

Bạn Hoàng Nam, sinh viên ngành công nghệ thông tin, chia sẻ: "Năm thứ nhất, mình rất hào hứng mỗi khi đến lớp. Mỗi tiết học đều khiến mình muốn chú ý lắng nghe, tìm hiểu và chủ động phát biểu.

Nhưng từ năm thứ hai, mọi thứ bắt đầu thay đổi. Mình bắt đầu đi làm thêm và có thu nhập ổn định, điều này khiến mình bị cuốn vào công việc, ít thời gian hơn cho việc học. Dần dần, mình không còn giữ được sự hào hứng như những ngày đầu bước vào giảng đường".

Không chỉ riêng Nam, bạn Nguyễn Thị Lan - sinh viên năm thứ ba ngành luật - cũng đang rơi vào trạng thái bế tắc. Không đỗ chuyên ngành như mong muốn, Lan bước vào giảng đường với tâm lý chán nản. Việc thiếu động lực, mục tiêu khiến cô mất phương hướng, điểm số giảm dần, thậm chí nhiều lần cân nhắc bỏ dở chương trình học để thi lại.

"Trong khi đó, áp lực từ gia đình ngày càng lớn, kỳ vọng về một công việc lương cao, ổn định sau khi ra trường khiến mình rơi vào cảm giác ngột ngạt, bế tắc. Mỗi buổi đến lớp với mình bây giờ giống như một nghĩa vụ", Lan chia sẻ thêm.

Hệ lụy của việc chỉ quan tâm đến qua môn

"Ngành Kinh tế học khá nhiều lý thuyết, nhiều môn như kinh tế vi mô, vĩ mô hay tài chính công mình học cho có, miễn sao qua môn là được.

Nhưng khi đi thực tập tại một công ty tài chính, mình gặp các thuật ngữ hay cách phân tích dữ liệu cơ bản, những thứ từng học nhưng không hiểu sâu nên không áp dụng được. Nhiều lúc mình thấy tiếc, giá như trước kia học tử tế hơn thì giờ đã không phải loay hoay như thế này", bạn Minh Khoa, sinh viên một trường kinh tế tại TPHCM chia sẻ.

Cũng tương tự như Minh Khoa, Quỳnh Chi - sinh viên ngành Marketing tâm sự: "Cứ mỗi lần gần đến kỳ thi là mình mới học dồn, học tủ theo đề cương. Có khi phải thức trắng mấy đêm liền để ôn bài. Dù cuối cùng vẫn qua được môn, nhưng cảm giác bản thân lặp đi lặp lại một vòng xoáy mệt mỏi: học - thi - quên và gần như kiến thức không đọng lại được gì".

Cô Nguyễn Thị Huyền, giảng viên Trường Đại học Sư phạm cho biết: "Đây là một thực trạng đáng lo ngại. Khi sinh viên chỉ học để qua môn, các em đang đánh mất cơ hội tự rèn luyện tư duy, kỹ năng và tinh thần trách nhiệm - những yếu tố cực kỳ quan trọng trong môi trường làm việc sau này. Việc chỉ chăm chăm đạt điểm đủ để qua không khác gì xây một ngôi nhà mà chỉ chú ý phần bề mặt, còn móng thì để rỗng.

Theo tình hình thực tế, nếu sinh viên không đặt mục tiêu đạt được kiến thức vững chắc, chất lượng giáo dục nói chung sẽ bị ảnh hưởng. Các giảng viên và nhà trường sẽ khó có thể đo lường chính xác sự tiến bộ của sinh viên.

Khi không có một mục tiêu rõ ràng và động lực phát triển bản thân, sinh viên dễ dàng rơi vào trạng thái học để "đủ" thay vì học để hiểu và áp dụng".

Thay đổi từ tư duy đến cách học

Không thể phủ nhận rằng tình trạng học đối phó vẫn còn tồn tại khá phổ biến. Tuy nhiên, nếu có những thay đổi phù hợp từ cả phía sinh viên lẫn nhà trường, vấn đề này hoàn toàn có thể được cải thiện theo hướng tích cực hơn.

Thầy Trần Hải, giảng viên của một trường đại học tại Hà Nội chia sẻ: "Học đại học đòi hỏi sự tự giác và kỹ năng quản lý thời gian. Việc lên kế hoạch học tập từ sớm, chia nhỏ kiến thức để học theo từng tuần sẽ giúp sinh viên tránh được tình trạng "nước đến chân mới nhảy".

Ngoài ra, bản thân mỗi sinh viên cũng cần thay đổi tư duy về việc học. Các em cần nhận thức rõ ràng rằng việc học không chỉ để đạt điểm số cao, mà là để trang bị cho mình những kiến thức, kỹ năng cần thiết cho sự nghiệp sau này. Chỉ khi có mục tiêu học tập rõ ràng, sinh viên mới có thể phát huy hết tiềm năng của mình".

Trao đổi thêm về hướng giải quyết vấn đề, cô Nguyễn Huyền cho rằng: "Nhà trường và giảng viên cũng đóng vai trò rất quan trọng trong việc tạo động lực học tập cho sinh viên. Phương pháp dạy học nếu chỉ nặng lý thuyết, đơn điệu, dễ khiến người học cảm thấy chán nản.

Thay vào đó, giảng viên nên áp dụng các hình thức giảng dạy hiện đại như tình huống thực tế, dự án nhóm nhỏ, học thông qua trò chơi, mô phỏng,… để bài học trở nên sinh động, gần gũi hơn với đời sống và công việc.

Một hướng giải pháp thiết thực là giúp sinh viên nhận thấy mối liên hệ giữa kiến thức và thực tiễn. Các buổi tọa đàm, talkshow cùng chuyên gia, cựu sinh viên, hay những chuyến đi thực tế tại doanh nghiệp có thể là cơ hội để sinh viên hiểu rằng, kiến thức đại học không chỉ dùng để "vượt qua môn", mà chính là nền tảng để làm việc hiệu quả".

Tuyết Mai