Khi bạo lực lứa tuổi học sinh không dừng ở những cú đấm

Khó hiểu khi người trẻ "vỗ tay” trước bạo lực 

Những năm gần đây, bạo lực học đường và trong lứa tuổi học đường đang trở thành vấn nạn nhức nhối. Vấn đề này đã được đưa ra bàn thảo tại các hội nghị, nghị sự nhưng dường như những vụ bạo lực liên tiếp vẫn xảy ra, với tính chất nghiêm trọng hơn, bất chấp nỗ lực của các cơ quan chức năng.

Bạo lực trong lứa tuổi học đường không dừng lại ở nắm đấm, mà những học sinh còn khoác lên mình chiếc áo đồng phục đã sẵn sàng vung gậy, đâm dao vào đối phương.

Mới đây nhất, một nam sinh lớp 10, Trường THPT Đặng Thai Mai (xã Bích Hào, Nghệ An) bị một nhóm bạn học dùng gậy bi a đánh tới tấp. Hậu quả, nạn nhân phải nhập viện cấp cứu và điều trị dài ngày vì chấn thương sọ não.

Trước đó, ngày 17/10, nam sinh lớp 11 Trường THPT Đặng Thai Mai (đóng trên địa bàn xã Quảng Bình, tỉnh Thanh Hóa) khi bị bạn cùng trường đuổi đánh, tấn công, đã rút dao đâm tử vong đối thủ.

Ngày 30/10, một nam sinh lớp 9 Trường THCS Minh Lạc (xã Cẩm Lạc, tỉnh Hà Tĩnh) đã tử vong, sau hơn một tháng được cấp cứu, điều trị. Trước đó, cậu học trò này bị đàn anh lớp 11 trú cùng địa phương tấn công do hai bên có mâu thuẫn.

Tại Nghệ An, một vụ bạo lực học đường xảy ra tháng 9 vừa qua cũng khiến dư luận “dậy sóng”. Trong clip lan truyền trên mạng xã hội, một nam sinh lớp 10 tại Trường Cao đẳng nghề Việt Đức (đóng tại địa bàn phường Trường Vinh, Nghệ An) có hành vi bạo lực với một bạn nữ.

Điều đáng nói, sự việc xảy ra trong lớp học nhưng nữ sinh bị đánh không nhận được bất kỳ sự giúp đỡ nào từ các bạn. Không những không can ngăn, nhiều bạn nam còn cổ vũ, kích động hành vi bạo lực, gọi nạn nhân là "con bán rau" và quay clip đăng lên mạng xã hội.

Nhiều phụ huynh đã sửng sốt, bức xúc trước ứng xử của một bộ phận người trẻ trong vụ việc. Thay vì can thiệp để chấm dứt hành vi bạo lực, nhiều người trẻ điềm nhiên “vỗ tay”, xem đó như là kịch hay và một trò tiêu khiển.

Vụ việc nêu trên không gây thương tích nghiêm trọng về sức khỏe nhưng đáng báo động về tình trạng bạo lực học đường và căn bệnh thờ ơ, vô cảm của giới trẻ hiện nay.

Ông Chu Đức Thái, Trưởng ban Văn hóa - Xã hội, Hội đồng nhân dân tỉnh Nghệ An, cho rằng thời gian qua bạo lực học đường diễn ra phức tạp, mức độ nhiều vụ việc mang tính nghiêm trọng hơn. Nếu như trước đây, các vụ bạo lực học đường xảy ra đơn lẻ, thì nay có xu hướng hình thành theo nhóm, có đông người tham gia.

Theo ông Thái, bạo lực học đường xảy ra có nhiều nguyên nhân, chịu sự tác động của nhiều yếu tố, bao gồm áp lực từ việc học tập dễ gây stress cho học sinh, tâm lý lứa tuổi, sự quan tâm phối hợp trong giáo dục học sinh giữa gia đình và nhà trường chưa thật sát sao.

“Không thể không nhắc tới tác động của các trò chơi điện tử, thông tin mạng xã hội. Hành vi bạo lực từ game online, ngôn ngữ và văn hóa lệch chuẩn trên TikTok đã thấm vào suy nghĩ, tư duy của học sinh, tạo ra sự lệnh lạc trong nhìn nhận sự việc cũng như cách ứng xử, hành động của các cháu ngoài đời thực”, ông Thái phân tích.

“Lỗ hổng” trong giáo dục trẻ

Thực tế nhiều nạn nhân đang gánh chịu “bạo lực kép” từ sự thờ ơ, vô cảm của chính những người bạn cùng lớp, cùng trường. Vụ việc nữ sinh lớp 10 tại Nghệ An bị hành hung trong tiếng kích động, cổ vũ của các “khán giả” chính là bạn học của mình là một ví dụ điển hình.

Theo Tiến sĩ Trần Hằng Ly, Khoa Tâm lý giáo dục, Trường Đại học Vinh, cổ vũ bạo lực, kích động bạn cùng lớp hành hung người khác hay ép nạn nhân làm những hành vi hạ nhục… là những dấu hiệu lệch chuẩn về mặt nhận thức - cảm xúc - hành vi.

“Ở đây có hai tình trạng đáng lo, đó là sự thiếu hụt khả năng thấu cảm và thiếu trách nhiệm xã hội của một bộ phận giới trẻ, trong đó có các em học sinh”, Tiến sĩ Trần Hằng Ly nhận định.

Theo nữ Tiến sĩ, nhiều học sinh không nhận ra mức độ tổn thương thể chất lẫn tinh thần mà nạn nhân các vụ bạo lực phải trải qua. Khi các em xem bạo lực như trò giải trí, điều đó cho thấy khả năng đặt mình vào vị trí người khác bị suy giảm nghiêm trọng.

Một số em không trực tiếp làm điều xấu nhưng thờ ơ, quay clip, cổ vũ. Đây là cơ chế khiến các em tách mình khỏi trách nhiệm, coi việc bạo hành như “chuyện của người khác”, hoặc như một nội dung để "câu view" trên mạng xã hội.

Tiến sĩ Trần Hằng Ly cho rằng những hành vi này không chỉ là phản ứng bộc phát mà phản ánh sự thiếu hụt về kỹ năng sống, sự thiếu định hướng giá trị sống phù hợp cho giới trẻ hiện nay.

Bà Trần Hằng Ly cho rằng, sự vô cảm ở một bộ phận học sinh hiện nay không phải tự nhiên xuất hiện mà phản ánh nhiều vấn đề sâu xa, bao gồm sự quá tải cảm xúc và bão hòa thông tin tiêu cực, áp lực học tập và tâm lý mà các em đang phải gánh chịu cũng như sự thiếu hụt trong vai trò của giáo dục gia đình, nhà trường, xã hội đối với vấn đề này.

“Người lớn chính là tấm gương mà trẻ soi chiếu và tiếp thu mỗi ngày. Khi cha mẹ, thầy cô hay người lớn xung quanh ít thể hiện sự thấu cảm, không lên tiếng trước bất công, hoặc ít dành thời gian lắng nghe, chia sẻ với con, trẻ rất dễ “học” theo sự thờ ơ đó và coi nó như phản ứng bình thường trước vấn đề.

Rõ ràng, chúng ta đang có những “lỗ hổng” trong nuôi dạy, trong giáo dục cảm xúc, đạo đức và trong môi trường gia đình, nhà trường, xã hội”, Tiến sĩ Trần Hằng Ly phân tích.