“Giúp con yêu tiếng Việt rồi mới đến việc giỏi tiếng Anh”

Cuối năm học vừa rồi, sự việc 42/43 đạt học sinh giỏi tại một lớp 6 ở Vũng Tàu gây xôn xao dư luận bắt đầu từ phản ứng của gia đình. Họ không thể hiểu nổi và không thể chấp nhận con cháu mình đạt loại giỏi toàn diện trong lớp nhưng trong cuộc sống, cậu học trò không nói nổi một câu giao tiếp tiếng Việt rõ nghĩa. 

Bà Nguyễn Thị Thanh Thúy, Hội quán Các bà mẹ TPHCM kể, nhiều tổ chức, cá nhân nước ngoài liên hệ cấp học bổng cho học sinh Việt Nam với điều kiện duy nhất: Giỏi tiếng Việt - tiếng Việt chứ không phải ngoại ngữ. 

Tuy nhiên, hài hước ở chỗ việc tìm được các gương mặt trẻ người Việt giỏi tiếng Việt lại không phải là chuyện dễ dàng. Nhiều đứa trẻ sinh ra ở Việt Nam, lớn lên ở môi trường xung quanh là người Việt nhưng nói, sử dụng tiếng Việt ngắc ngứ. Không ít phụ huynh bây giờ trong giáo dục con đặt ra tiêu chí: Chỉ cần giỏi tiếng Anh là được!

Hạn chế của rất nhiều người chúng ta trong đời sống trước hết là ngôn ngữ chứ chưa phải là ngoại ngữ. Không diễn đạt được mong muốn, thông điệp của mình, không chọn lọc được những lời hay, ý đẹp, phù hợp kéo theo rất nhiều mâu thuẫn, khủng hoảng trong cuộc sống. 

ThS Nguyễn Hồ Thụy Anh, nguyên chuyên viên tiếng Anh Sở GD-ĐT TPHCM, cho biết, bà làm việc về tiếng Anh, trong môi trường tiếng Anh nhưng từ lúc con mới 18 tháng, hàng tối bà đã đọc Truyện Kiều cho con nghe. Sau đó, đọc Chinh phụ ngâm, con nghe đồng dao, ca dao, hát ru của các vùng miền...

Khi biết chữ, con bắt đầu đọc những cuốn sách, cuốn truyện mỗi trang chỉ một chữ rồi dần dần con đọc những cuốn chỉ toàn chữ. Đọc sách tiếng Việt trước rồi đọc sang sách tiếng Anh. Nhờ vậy, con gái bà có vốn từ ngôn ngữ tiếng Việt cực kỳ phong phú và hơn hết con rất yêu tiếng Việt, rất trân trọng tiếng mẹ đẻ. 

Theo bà, tiếng Anh bây giờ hết sức quan trọng với một đứa trẻ, nó là phần hiển nhiên không thể thiếu. Tuy nhiên, với người Việt, để sống, để trả lời câu hỏi cuộc đời tôi là ai thì chính tiếng mẹ đẻ là giá trị có thể nói là không thể thiếu trên hành trình này. 

"Điều tự hào và hạnh phúc lớn nhất của tôi là giúp con mình yêu tiếng Việt rồi sau đó, mới đến việc giỏi tiếng Anh. Đi học xa nhà, con gọi về nói: Mẹ ơi, phải nói là "nhớ nhà" mới thấy đã, mới thấy thấm chứ nói theo cách của người Mỹ "homesick" không thấm vào đâu", ThS Thụy Anh chia sẻ. 

Hành trình dạy con yêu tiếng Việt từ bé, bà còn giúp con đam mê đọc sách, có khả năng tự học. 12 năm học phổ thông ở Việt Nam, khi đi du học ở Mỹ, tài liệu con cần phải đọc rất khủng khiếp. Mà nếu không được rèn kỹ năng đọc từ ở nhà thì trẻ không thể nào đáp ứng nổi yêu cầu của trường học bên đó. 

Là giáo viên tiếng Anh, tiếp xúc với nhiều học trò, ThS Nguyễn Hồ Thụy Anh gặp không ít trường hợp, học sinh không đọc sách, ít giao tiếp, gần như chỉ tiếp xúc với công nghệ. Qua điện thoại, iPad, phụ huynh để trẻ chơi các chương trình tiếng Anh vô tội vạ, trẻ có thể nói tiếng Anh rất nhiều, phát âm rất chuẩn nhưng câu cú lủng củng, lộn xộn.

Các em gặp tình trạng rối loạn ngôn ngữ, tiếng Việt cũng không rành, tiếng Anh cũng không trôi và ngay trong gia đình, bố mẹ cũng không thể giao tiếp được với con cái.

Một câu giao tiếp thông thường: "Cô ơi, cái này vui lắm" thì không ít em nói: "Cô ơi, vui cái này lắm!"

Theo bà Thụy Anh, cách giúp trẻ yêu tiếng Việt, phát triển ngôn ngữ hàng đầu chính là đọc sách. Sách giúp trẻ phát triển ngôn ngữ rất tốt, giá trị từ sách mang lại rất nhân văn, mang tính toàn cầu. Đọc sách giúp trí tưởng tượng của của trẻ phát triển một cách tuyệt vời. 

Trong trường học, theo bà Thụy Anh, không chỉ thiết kế tiết đọc sách trong thời khóa biểu một cách kỹ thuật, rồi đến giờ đẩy trẻ vào đọc sách là có thể hình thành, xây dựng việc yêu thích đọc sách ở trẻ. Đó là điều không thể.

Việc đọc sách phải được đưa vào mọi hoạt động giáo dục, từ trong các bài học trên lớp, trên trường đến gia đình. Sách cần được đưa vào các chủ đề, bài giảng. Chủ đề đề nào, bài nào, sẽ có rất nhiều sách liên quan các em cần được nghe đọc, hướng dẫn đọc thì mới thấy được sách mang những điều thú vị như thế nào. Từ đó, mới có thể thiết kế tiết đọc sách và từ từ hướng dẫn trẻ. 

Và trên hết, ThS Thụy Anh nhấn mạnh, đã đến lúc bản thân giáo viên và phụ huynh chúng ta phải cầm cuốn sách trên tay thay cho cầm chiếc điện thoại. 

Hoài Nam