Giáo viên không chỉ cần yêu nghề, yêu trẻ mà phải... giáo dục hiệu quả

Nội dung này đã được đề cập tại hội thảo "Giáo viên hiệu quả, trường học hạnh phúc" vừa diễn ra ở TPHCM.

Thầy trò Việt cùng thiếu hạnh phúc?

Tại hội thảo, ThS Nguyễn Thúy Uyên Phương chia sẻ tại một bức ảnh bà chụp lại trong viện bảo tàng Hy Lạp trong chuyến đi công tác ở châu Âu gần đây. Đó là bức ảnh chụp lại hình chiếc hộp trưng bày gồm có hạt hồ đào vỡ, sách vở bị xé và cái tông đơ đắt tóc.

Cạnh đó là bảng chú thích cho chủ đề với nội dung: Không dùng đòn roi thì không dạy được học trò.

Các hình phạt được diễn giải: Giáo viên dùng roi gỗ đánh học trò, em nào nghịch nhất phải tự mang cái gậy của mình lên cho thầy cô đánh. Các hình phạt khác như thụt xì dầu, kéo tai, tóc, đứng một chân, nhốt trong hầm tối. Và hình phạt nặng nhất là phải quỳ lên vỏ hạt bồ đào vỡ. 

Bà Uyên Phương phải thốt lên: "Giống quá, ở Việt Nam không có hạt hồ đào mà là vỏ mít. Có điều, cách đây hơn 70 năm, họ đã đưa chúng vào viện bảo tàng. Còn chúng ta đến bây giờ vẫn chưa thể". 

Bên cạnh bức ảnh này, ThS Uyên Phương cũng chia sẻ hình ảnh chụp lại bức tranh biếm họa về giáo dục Việt Nam của một tạp chí của người nước ngoài ở TPHCM. Một bên của bức tranh vẽ một đứa trẻ đứng trên đống bò, gạo, sữa… mà cha mẹ đã phải bán để cho nó đi học, với tay đến phía bên kia bức tranh là một người ngoại quốc, ông ấy mang lời hứa hẹn về thế giới khác phồn vinh nhưng trong tay ông ta không có cái gì hết ngoài một cách bịch nhỏ, ghi: ENGLISH

"Đây là góc nhìn của người nước ngoài về giáo dục Việt Nam. Rất chua chát, chúng ta nghèo mà bỏ hàng tỷ đô để đi theo cái gọi "tị nạn giáo dục", bà Phương nói. 

Và khi gặp nhiều phụ huynh, nhiều người vẫn nói với bà Uyên Phương rằng như vậy không đắt đỏ. Họ chấp nhận bán bò, gạo, sữa để con đi, không cần kiến thức nữa, chỉ mong con hạnh phúc hơn,

"Học sinh Việt Nam ra nước ngoài, kiến thức, học thuật không ai chê được nhưng khoảng trống lớn nhất của chúng ta là hạnh phúc. Chúng ta cần phải tăng thời gian chất lượng thời gian dạy và học ở trường học", bà Phương cho hay. 

Chúng ta tin rằng học trò là đối tượng để ta truyền thụ kiến thức, giống như một cái bình, và giáo viên là người rót cho đầy cái bình kia. Điều này dẫn đến sự quá tải, học trò sợ đến, giáo viên cũng nặng nề, mệt mỏi. 

Giáo viên "dạy" nhưng không được quên "học" 

Nhiều vấn đề được đề cập tại hội thảo như những khó khăn trong giáo dục Việt Nam, mâu thuẫn giữa phụ huynh và giáo viên, làm sao để giáo viên hiệu quả, hạnh phúc... với nhiều góc nhìn khác nhau. Tuy nhiên, các ý kiến đều đồng tình, nghề dạy học không thể tách rời "dạy" và "học", người thầy vừa dạy nhưng cũng vừa phải học để thấy hiệu quả trong công việc, hạnh phúc trước nhất cho chính bản thân mình rồi cho học trò, cho xã hội. 

TS Nguyễn Thị Thu Huyền, Phó tổng hiệu trưởng Trường quốc tế Việt Nam - Phần Lan bày tỏ lâu nay chúng ta nói quá nhiều đến tiêu chuẩn yêu nghề, yêu trẻ của giáo viên nhưng nếu chỉ yêu nghề, yêu trẻ thôi thì không đủ mà phải là hiệu quả. Hiệu quả trên sản phẩm của họ, học trò phải tiến bộ từng ngày ở mặt nào đó nhìn thấy được. Người giáo viên cần phải trả lời: "Mình làm được gì cho học sinh?"

TS Bùi Trân Phượng, nguyên hiệu trưởng trường ĐH Hoa Sen cho biết, nhà mình có 5 đời làm nghề giáo, rất băn khoăn và cả sợ khi nhắc đến giáo viên hiệu quả.

Theo bà, sợ nhất là chúng ta đánh mất bản chất của giáo dục, hiệu quả của giáo viên có thể thấp một chút nhưng phải giữ được bản chất giáo dục. Chúng ta cứ tưởng mục tiêu giáo dục là thế này nhưng có thể mình đang đi sai.

Có người nói, mục tiêu ở THCS là vào được trường chuyên, mục tiêu ở THPT là phải vào được trường đại học top này top nọ hay đi du học. Mục tiêu này không đúng với bản chất giáo dục, chúng ta đang hiểu giáo dục để tạo ra thành tích, điểm số.

"Giáo dục là phát triển người học và người thầy cùng phát triển với người học", bà Phượng nhấn mạnh. 

Thầy Trần Đức Huyên, Hiệu trưởng trường liên cấp Hoàng Việt, nguyên Hiệu phó Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong, TPHCM cho rằng giáo viên hiệu quả gồm có 3 tiêu chí: luôn suy nghĩ tích cực trong mọi tình huống; nhận ra sớm và luôn hành động theo chân lý về bản chất của dạy học, khơi gợi ngọn lửa đam mê trong học sinh và đặc biệt thầy cô luôn là người phải tự học vì không thể cho học sinh cái mà mình chưa có. 

Trong chương trình hội thảo, gần 100 giáo viên cũng được khám phá miễn phí mô hình đào tạo giáo viên hiệu quả do TS Thomas Gordon (người từng 3 lần được đề cử Nobel Hòa Bình) sáng lập.

Hoài Nam