Gian nan gieo chữ trên đỉnh Pà Khốm

Mảnh đất quanh năm "sương khói mờ nhân ảnh"

Mảnh đất Pà Khốm nằm ở độ cao hơn 1000m so với mực nước biển. Vượt qua chặng đường hơn 250 km chúng tôi tìm về điểm trường tiểu học Pà Khốm ở bản Pà Khốm (xã Tri Lễ, huyện biên giới Quế Phong, Nghệ An).

Từ trục đường chính đi vào điểm trường chỉ chừng 2km nhưng chúng tôi phải rất vất vả mới vượt qua được con đường bằng đất nhỏ hẹp, trơn trượt với những con dốc dựng đứng, một bên là vực thẳm.

Dù đang trong đoạn đầu của mùa hè xứ Nghệ, nhưng Pà Khốm vẫn chìm trong màn sương mù dày đặc. Xa xa là ngôi trường cheo leo bên vách núi hiện ra thật mờ ảo.

"Ở đây các chú đi vào mùa mưa, rét dịp tháng 12 hằng năm thì chỉ có nhìn thấy sương mù bao phủ thôi. Đứng cách nhau khoảng 10 m cũng rất khó để nhìn thấy nhau đó nhà báo à. Nhưng mùa hè lên đây thì đỡ hơn đó, nhưng khí hậu thì mát mẻ lắm", một người dân chia sẻ.

Qua tìm hiểu, Pà Khốm có 5 lớp học với tổng số 75 học sinh. Cuộc sống dạy và học của các thầy cô, học sinh gặp rất nhiều khó khăn thiếu thốn trăm bề.

Thấy chúng tôi, thầy Nguyễn Văn Tình, người có 7 năm “cắm” tại điểm trường khó khăn này ngỡ ngàng. “Tối qua trời mưa, đường vào trơn trượt như thế này tôi sợ các anh không vào nổi, trong này sóng điện thoại chập chờn lắm nên cũng không thể nào liên lạc được với các anh. Cách đây vài năm đường vào trường mới thông được chứ trước đây chỉ có cách lội bộ thôi”.

Ngôi trường với 2 dãy nhà 6 phòng (5 phòng học, 1 phòng ở của giáo viên) được làm bằng ván gỗ tạp cách đây hàng chục năm nay đã xuống cấp nghiêm trọng. Mặc dù mỗi năm chính quyền địa phương, phụ huynh học sinh đều góp công để sửa chữa nhưng không đuổi kịp cái tuổi già của ngôi trường, nó dần rệu rạo và dường như không còn đủ sức để che chở cho thầy trò nơi đây mỗi khi mưa gió.

“Ngày trước khi tuyến đường chính chưa được hoàn thiện, đường đất vào trường cũng chưa được mở thì chỉ có những giáo viên nam mới được phân công công tác tại điểm trường này thôi. Bây giờ đường vào dù đã thông nhưng đi lại cũng rất khó khăn. Cứ hễ trời mưa, thì con đường vào trường luôn phải đi bộ. Đặc biệt cơ sở vật chất còn nhiều thiếu thốn nên ảnh hưởng không nhỏ để công tác dạy và học của thầy và trò”, nhìn những căn phòng học liêu xiêu thầy Tình chỉ biết cười trừ.

Trong mỗi lớp học, các em học sinh chăm chú vào từng trang vở say sưa với bài học của mình. Ở nơi đây chuyện các em bỏ học là điều bình thường, đặc biệt khi vào vụ măng hay mùa rẫy. Các em phải theo gia đình vào rẫy để giúp bố đi làm rẫy, hay lên rừng hái măng để phụ giúp gia đình. Cuộc sống khốn khó khiến cho con chữ ở mảnh đất Pà Khốm như bị đứt đoạn.

Thầy cô lặn lội vào rẫy tìm học sinh

Ngoài chuyên môn giảng dạy các thầy cô còn phải phân công nhau ngoài giờ lên lớp để đi đến từng hộ gia đình vận động các em học sinh đi học lại. Có những thời điểm lán trại của gia đình các em ở sâu trong rừng thầy cô phải lội bộ cả ngày đường để đi tìm học sinh.

Việc lội bộ đi tìm học sinh là cái chuyện thường ngày ở bản, nhưng đó chưa phải là khó khăn lớn nhất mà các giáo viên đang công tác tại đây gặp phải. Khó khăn nhất là những lúc trời ở đây đổ mưa thì sương mù dày đặc, những lúc như thế trong phòng học không nơi nào khỏi ướt. Các em học sinh cũng không thể mở sách ra để học bài vì sợ sách vở bị ướt. Những lớp học cũ kỹ, không cửa chắn, mái che bị dột nát, xuống cấp nghiêm trọng không còn đủ sức để che cho thầy trò khỏi ướt trong những ngày như thế.

“Trong mấy phòng học chỉ có phòng của giáo viên là may mắn được căng thêm tấm bạt trên mái nhà cho đỡ ướt thôi. Lúc đó thì tất cả thầy trò đều tập trung vào cái phòng này đốt một đống lửa rồi ngồi xung quanh để học bài. Còn những lúc mưa to quá thì phải cho các em nghỉ học thôi chứ phòng này cũng không thể che cho các em khỏi ướt được”, thầy Nguyễn Văn Tình chia sẻ thêm.

Căn phòng ở của các thầy giáo cắm bản, được làm liền kề với một dãy phòng học, mới đây nó được mặc thêm một “tấm áo mới” để che chắn khi trời mưa. Nhưng tấm áo lại không đủ để che cả căn phòng nên nó được ưu tiên mặc lên trên nơi các thầy cô để sách vở và tài liệu phục vụ công tác dạy học, vì đó là tài sản quý giá nhất đối với các thầy cô nơi đây.

Đều đặn mỗi tuần các thầy cô trở ra phía trung tâm xã mua đủ các thực phẩm dự trữ trong một tuần rồi lại trở vào điểm trường để tiếp tục công việc của mình. Một điểm khó khăn nữa là việc thiếu nước sinh hoạt cũng ảnh hưởng không ít đến cuộc sống của thầy và trò nơi đây.

“Năm nay mới được phân công vào công tác tại điểm trường Pà Khốm, dù ở vùng biên giới điều kiện dạy và học còn nhiều khó khăn nhưng việc thiếu nước sinh hoạt cũng ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của các giáo viên đặc biệt những giáo viên nữ như chúng tôi. Rồi phòng học xuống cấp mưa thì không thể dạy học được. Chúng tôi rất mong sẽ có được những căn phòng học khang trang hơn để các giáo viên, học sinh không còn phải “trốn” khỏi lớp mỗi khi trời mưa nữa”, cô Nguyễn Thị Tám (SN 1991), giáo viên nữ tăng cường lên điểm trường Pà Khốm chia sẻ.

“Hàng năm chính quyền địa phương cùng với phụ huynh học sinh cũng góp công để tu sửa cơ sở vật chất của trường nhưng do kinh phí còn quá hạn hẹp nên việc tu sửa chỉ là phương pháp tạm thời và không thể khắc phục được tình trạng xuống cấp của ngôi trường. Chúng tôi cũng mong có được sự quan tâm của các cấp ngành để các em học sinh có được một ngôi trường khang trang hơn, yên tâm học tập”, ông Vi Văn Cường - Chủ tịch UBND xã Tri Lễ chia sẻ.

Việc cơ sở vật chất, những phòng học đã quá xuống cấp không những ảnh hưởng đến quá trình dạy và học mà còn có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của giáo viên và học sinh nơi đây. Đặc biệt trong thời gian qua các huyện miền Tây xứ Nghệ thường xảy ra những hiện tượng thời tiết bất thường như giông lốc, mưa đá.

Đến với Pà Khốm mới thấu hiểu được các thầy cô giáo, các em học sinh hằng ngày đang cố gắng bám trường, bám lớp để gieo vào đầu các em những con chữ là cả một gian truân. Chia tay Pà Khốm, lòng chúng tôi ai nấy cũng nao nao ôm bao nỗi niềm với mong ước nỗi khó khăn của thầy và trò sẽ được xã hội sẻ chia.

Dưới đây là một số hình ảnh phóng viên ghi nhận tại điểm trường Pà Khốm:

Nguyễn Duy