Đừng đi ngược thế giới, tước mùa hè của con

Cứ mỗi mùa hè về, các gia đình lại quay cuồng lên với việc phải “đối phó” với mùa hè của con cái. Nào là chúng nó làm gì cho thật bổ ích trong cái thời gian nghỉ hè, nào là kế hoạch học thêm học nếm, sinh hoạt ngoại khóa, câu lạc bộ… và không hề hiếm những gia đình, làm “biến mất” kỳ nghỉ hè của các cháu. 

Thời của bố mẹ các cháu, được nghỉ hè ba tháng và cũng sinh hoạt câu lạc bộ, cũng đi bơi, cũng về quê, thực sự là những ngày chơi, những ngày hội... Nhưng ngay từ hồi đó đã có những thắc mắc tại sao phải đi học thêm hè ở trường, trong khi đọc sách thiếu nhi nước ngoài, thấy các bạn được nghỉ hoàn toàn.  

Đọc “Vichia Maleev ở nhà và ở trường” (N. Nosov, nhà văn Xô-viết) thì thấy đúng như vậy. Cô giáo chỉ giao bài tập làm hè cho các bạn với mục đích để các bạn không quên kiến thức trong năm học và vào năm học mới đỡ chuệch choạc, cũng như duy trì thói quen học tập, đó là điều tốt và cần thiết.  

Nhưng thời của chúng ta, đã bắt đầu có hiện tượng đi học thêm và được các thày cô của các bộ môn chính dạy trước chương trình học năm sau. Điều này thể hiện rất rõ ở những lò luyện thi khu vực xung quanh các trường đại học danh tiếng của thủ đô. Nếu theo các “lò” thì hết năm lớp 11 đã học hết chương trình của lớp 12, để cả năm lớp 12 chỉ dùng để “luyện công phu” chuẩn bị cho kỳ thi Đại học.  

Bây giờ thì các con cái chúng ta, chỉ có hai tháng nghỉ hè với nhiều trường dân lập và ba tháng nghỉ hè có học thêm của nhiều trường công lập – có lẽ duy nhất trên thế giới có kỳ nghỉ hè bị xà xẻo như thế.  

Nếu như không phải đi học thêm hè và chỉ gặp lại các bạn sau mấy tháng, thì chắc hẳn tất cả đều thấy bỡ ngỡ, bạn quen mà lạ - các bạn gầy đi, nước da rám nắng, rắn rỏi và đều “nhổ giò” cao vọt hẳn lên. Đó chính là vì mùa hè là mùa tăng trưởng mà các bạn lại được nghỉ ngơi, chơi nhiều, được tiếp xúc nắng gió nhiều. Chính vì thế mà toàn thế giới người ta cho trẻ con nghỉ hè, và cho nghỉ hẳn ba tháng, là đã tính kỹ những đặc điểm tâm sinh lý của tuổi học sinh rồi, chứ chắc chắn không phải quyết định bồng bột.  

Ấy thế mà, sau mấy chục năm từng bước xà xẻo kỳ nghỉ hè của học sinh, chúng ta vẫn đối mặt với vấn đề giáo dục tụt hậu. Ai cũng thấy rằng tăng khối lượng kiến thức nhồi cho các cháu, hoàn toàn không có kết quả tích cực.  

Có những bà mẹ sôi lên ầm ầm vì thấy bạn học của con có điểm số cao hơn, tìm hiểu bằng được xem bạn ấy được đi học thêm ở đâu để cho con cũng đi học thêm. 

Lại không thiếu những gia đình lấp kín thời gian biểu của con ngoài học chính học thêm, lại những ngoại khóa kiểu “got talent” như học đàn, học vẽ, học võ, học hùng biện làm lãnh đạo trẻ… Xã hội chúng ta thiếu hẳn một hoạt động thống kê xem, trong số bao nhiêu cháu hôm nay đang nện tay lên phím dương cầm, có bao nhiêu cháu đi theo con đường của Đặng Thái Sơn, và bao nhiêu cháu dừng không học nữa thì đến hàng chục năm sau không bao giờ đụng đến đàn trở lại.  

Cứ thế, nhiều gia đình đã tranh thủ nghỉ hè, lấp đầy thời gian biểu của con bằng một loạt những “văn học nghệ thuật”. Và đối lập với kiểu này, là kiểu các cháu nghỉ hè hoàn toàn trong máy điều hòa không khí của một số gia đình…  

Dường như chúng ta đang có rất nhiều suy nghĩ ngược với thế giới. 

Nếu bạn đi tắm biển, tờ mờ sáng sẽ thấy bãi biển đông nghịt người Việt Nam, và đến khi mặt trời lên thì bãi biển… toàn là Tây – đến chiều muộn thì người Việt Nam lại ùn ùn kéo ra. Dường như người Việt Nam đã yếu lại còn thích… cớm nắng. 

Có ông khách người nước ngoài từng thắc mắc với tôi, rằng sao người Việt Nam hay thế, ra biển ngoài nước muối và cát, thì còn có mặt trời là cực kỳ quan trọng. Không phải chúng tôi ở xứ thiếu mặt trời sang đây chúng tôi thèm, còn các anh ở xứ suốt ngày thiêu đốt thì sợ. Mặt trời ở biển – nó là cái nắng khác cái nắng bêtông hóa ở thành phố lắm đấy.

Nghe lời ông ấy, năm con trai tôi 2 tuổi, cho cháu tắm nắng ở biển suốt cả tuần và về nhà, tiếp tục đi bơi toàn giờ rất nắng vào buổi chiều, và chỉ có hơn một tháng hè, cháu cao thêm 7 cm.

Người viết bài này biết một gia đình rất nghiêm với con, tối nào cũng 9 rưỡi tối là lên giường đi ngủ. Nhưng đến hè vì có thời gian nên cho các cháu thức khuya thoải mái. Lại một tư duy ngược đời nữa – trong năm học bài vở nhiều, các cháu phải thức khuya thì đến hè, nên cho các cháu ngủ sớm và dậy sớm, chơi các trò chơi ngoài trời, hoạt động thể chất… Có như vậy mới không tước mất của các cháu một cơ hội “mùa hè tăng trưởng”. 

Mùa hè, ngoài việc duy trì học bài hè, còn có một cách học rất tốt nữa là cho con đọc sách. Thật may là bây giờ nhiều gia đình đã chú ý hơn đến sách, khi mà người Việt vẫn đang có tỷ lệ đọc sách thuộc hạng thấp trên thế giới. 

Mấy hôm trước, nói chuyện với ông bạn thân có con sàn sàn cuối cấp một, rằng hè này tăng cường cho chơi các trò chơi ngoài trời tập thể các bé với nhau, định hẹn mấy gia đình nữa ấn định vào thứ Bảy, thì ông bạn băn khoăn. Bởi phụ huynh nhóm học tiếng Anh mà con bạn tôi tham gia định tận dụng nghỉ hè tăng số buổi học một tuần từ hai lên bốn.  

“Ở bầu thì tròn…”, trước mắt xã hội nhà trường chưa “giảm tải” được ngay, thì tâm lý của bố mẹ nên giảm tải trước đã. Hoạt động ngoại khóa là cần thiết, nhưng xin cân nhắc đừng “tăng tải” cho các cháu vào mùa hè, để các cháu còn nghỉ ngơi mà còn lớn. Xin đừng tước đi của con một mùa hè…