Dạy trẻ cách tự bảo vệ trong tình huống nguy hiểm

Nhận biết người xấu và tình huống nguy hiểm thông qua quy tắc an toàn

Nghiên cứu từ Quỹ nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) cho biết, trong hai năm 2020-2021, hơn 90% vụ án xâm hại trẻ em đến từ chính người thân trong gia đình. Như vậy, thủ phạm có thể là bất kỳ ai, người lạ, người quen, họ hàng, thậm chí là ông bà, cha mẹ. Trẻ không chỉ bị bạo hành về mặt tinh thần, thể chất, bị cô lập với mọi người xung quanh, hoặc bị dụ dỗ rủ đi nơi khác, bị đụng chạm vào những bộ phận nhạy cảm… nhưng không hề biết mà xem đó là việc bình thường và không nói cho ba mẹ biết.

Do đó, thật khó để giải thích chính xác với trẻ ai là người xấu. Hơn nữa nhiều chuyên gia cũng đã chỉ ra rằng, việc hù dọa hoặc nói với trẻ quá nhiều thông tin tiêu cực sẽ dẫn đến tâm lý hoảng sợ, hoang mang. Thay vì cố gắng nói với trẻ ai xấu, theo cô Kristin Wegner - Cố vấn, Điều phối viên Ban Hỗ trợ học sinh và Trưởng ban An toàn Học đường tại trường Quốc tế Saigon Pearl (ISSP) quận Bình Thạnh, TPHCM, hãy thiết lập cho trẻ một hệ quy tắc an toàn rõ ràng, dễ hiểu, những ai vi phạm vào quy tắc này và làm trẻ cảm thấy không thoải mái đều có thể là người xấu, lập tức tiềm thức của trẻ sẽ bật chế độ cảnh giác.

Cô Kristin cho biết, một số quy tắc an toàn mà đứa trẻ nào cũng cần được biết bao gồm: Cơ thể con là của con, bất kỳ ai cũng không được chạm vào khi con chưa đồng ý; không ai được phép làm con tổn thương tinh thần, bỏ con đói khát hoặc làm con đau; cũng không ai được phép đưa con đi đâu hoặc làm gì cùng con khi chưa hỏi ý kiến của cha mẹ. Đặc biệt, con hãy tin tưởng vào những biểu hiện cơ thể mình, khi cơ thể có những biểu hiện lạ như: Tim đập nhanh, trán và lòng bàn tay đổ mồ hôi, nổi da gà, bụng nôn nao, muốn khóc… khi đó cần nói ngay với những người con tin cậy.

"Dạy trẻ tin vào cảm giác cơ thể mình là một trong những nội dung quan trọng trong bài giảng của chúng tôi tại trường ISSP. Đây là phương pháp vừa giúp trẻ chủ động hơn trong việc nhận diện được tình huống nguy hiểm, vừa không làm mất đi sự hồn nhiên đúng lứa tuổi của trẻ khi phải đón nhận quá nhiều thông tin tiêu cực do người lớn cung cấp." - cô Kristin giải thích thêm.

Sự bình tĩnh là chìa khóa

Trẻ càng hoang mang, hoảng sợ, thủ phạm càng dễ tiếp cận và khống chế trẻ. Để giúp trẻ rèn luyện sự bình tĩnh, theo quan điểm của cô Kristin , cách hiệu quả nhất là cho trẻ cọ xát với những tình huống thực tế. "Khi nói chuyện với học sinh trường Quốc tế ISSP tiêu chuẩn Mỹ, tôi luôn đưa ra những câu hỏi rất cụ thể, ví dụ: Khi ai đó cho con kẹo và yêu cầu con đi theo thì con phản ứng thế nào?; ai đó cố tình chạm vào con thì con sẽ làm gì trước tiên?... sau đó, tùy theo từng độ tuổi tôi sẽ hướng dẫn học sinh những cách ứng phó phù hợp, ví dụ giữ khoảng cách với đối phương, hét toáng lên cho người xung quanh biết. Việc đặt trẻ vào những tình huống giả định như vậy sẽ giúp trẻ biết cách phản ứng lại khi gặp nguy hiểm."

Với quan điểm "phòng bệnh hơn chữa bệnh", chị Nguyễn Thu Hiền (quận 10, TPHCM) chia sẻ: "Tôi luôn tận dụng tất cả những khoảnh khắc trong cuộc sống để trao đổi với con gái. Ví dụ, đi siêu thị tôi sẽ chỉ cho con đâu là bảo vệ, đâu là nhân viên và nhắc nhở cháu đó là những người con có thể nhờ giúp đỡ nếu chẳng may bị lạc. Ở nhà tôi vẫn thường chỉ con cách sử dụng điện thoại và cùng con chơi trò thuộc số điện thoại của những người thân thiết. Với những kỹ năng này, khi gặp khó khăn tôi tin dù còn rất nhỏ nhưng con sẽ giữ được bình tĩnh và vận dụng những gì đã biết để tìm kiếm sự giúp đỡ."

Cô Kristin chia sẻ thêm, cho con học võ hoặc các thế phòng vệ để nâng cao sức khỏe là tốt, tuy nhiên phụ huynh cũng nhắc con không nên lầm tưởng rằng con đã được an toàn, hoặc có thể tự phản kháng bởi thể lực của trẻ em không thể so sánh với người lớn. Thực tế, một số phương pháp rất bản năng như giữ khoảng cách, tỏ thái độ dứt khoát, hay hét toáng lên tìm kiếm sự giúp đỡ là những cách hiệu quả để giúp con thoát khỏi các tình huống nguy hiểm.