Cách giới trẻ Việt “số hóa” sáng tạo từ bàn vẽ đến bàn phím và trí tuệ nhân tạo

Sự dịch chuyển toàn cầu của thiết kế số

Vài năm trở lại đây, ngành thiết kế toàn cầu đã thay đổi nhanh hơn, bước vào giai đoạn tăng tốc kỹ thuật số - nơi công nghệ không chỉ hỗ trợ mà định hình cách con người sáng tạo.

Theo báo cáo Adobe Design Trends 2025, những xu hướng dẫn đầu gồm AI-powered design (thiết kế ứng dụng trí tuệ nhân tạo), bold minimalism (tối giản táo bạo) và maximalist illustration (minh hoạ tối đa) cho thấy công nghệ đang định hình quá trình sáng tạo chứ không chỉ là công cụ hỗ trợ.

Nếu trước đây, “designer” được hiểu là người tạo ra hình ảnh trực quan bằng bút vẽ hoặc phần mềm 2D, thì giờ đây, công việc ấy bao trùm từ thiết kế ứng dụng, dựng hình 3D cho đến tạo trải nghiệm người dùng (UX). Sự chuyển dịch này lan mạnh tới Đông Nam Á, nơi tốc độ số hóa ngành sáng tạo thuộc nhóm cao nhất thế giới.

Tại Việt Nam, làn sóng này khiến giới trẻ bước vào nghề không thể chỉ dựa vào năng khiếu mỹ thuật. Họ buộc phải hiểu công nghệ, thành thạo phần mềm và nắm bắt thị hiếu thị trường - những yếu tố từng xa lạ với thế hệ designer trước đây.

Designer đa nhiệm - chân dung của thế hệ sáng tạo mới

Theo bài nghiên cứu Graphic Design Vietnam - Problems and Solutions (Ngành thiết kế đồ họa Việt Nam - Thực trạng và hướng giải pháp), khoảng cách giữa năng lực sáng tạo và kỹ năng ứng dụng công nghệ là vấn đề lớn nhất trong đào tạo thiết kế hiện nay.

Nhiều sinh viên có nền tảng nghệ thuật tốt, nhưng thiếu kỹ năng làm việc trong môi trường số.

Trong khi đó, doanh nghiệp lại tìm kiếm những designer đa nhiệm, có thể thiết kế đồ họa, hiểu lập trình cơ bản, biên tập video ngắn, hoặc kể chuyện bằng hình ảnh động.

Tư duy đa phương tiện vì thế trở thành kỹ năng bắt buộc. Một giảng viên thiết kế tại TPHCM chia sẻ: “Designer bây giờ không chỉ giỏi vẽ mà còn phải biết cách ý tưởng của mình hoạt động trong môi trường số như thế nào, từ giao diện điện thoại đến video trên mạng xã hội”.

Thực tế, một đồ án thiết kế hiện nay thường gồm cả bộ nhận diện thương hiệu, giao diện web, hoạt họa và sản phẩm truyền thông tích hợp. Cách làm này phản ánh xu hướng sáng tạo toàn cầu - nơi thẩm mỹ, công nghệ và trải nghiệm người dùng hòa làm một.

Khi công nghệ trở thành “đồng nghiệp” sáng tạo

Những phần mềm như Figma, Blender, hay Unreal Engine đã giúp người thiết kế rút ngắn đáng kể thời gian hiện thực hóa ý tưởng. Các công cụ AI cũng được ứng dụng để tạo bố cục, màu sắc hoặc gợi ý concept (bối cảnh) chỉ trong vài giây.

Tuy nhiên, việc số hóa sáng tạo cũng khiến không ít bạn trẻ cảm thấy quá tải. Nhiều designer thừa nhận dành phần lớn thời gian để cập nhật phần mềm mới, đôi khi quên mất yếu tố cảm xúc - thứ làm nên linh hồn của thiết kế.

Các chuyên gia nhấn mạnh, đào tạo thiết kế cần giữ cân bằng giữa kỹ năng và tư duy sáng tạo. Người học cần hiểu vì sao chọn một cách thể hiện, chứ không chỉ học cách sử dụng công cụ. Sự kết hợp giữa công nghệ và cảm xúc sẽ quyết định một designer có thể đi xa tới đâu trong thời đại số.

Số hóa giáo dục sáng tạo: Khi đào tạo bắt kịp thực tế làm nghề

Trước yêu cầu mới của thị trường, một số cơ sở đào tạo thiết kế ở Việt Nam đã và đang điều chỉnh chương trình giảng dạy để tiệm cận với thời đại. Arena Multimedia - đơn vị đào tạo Mỹ thuật Đa phương tiện - là một ví dụ.

Trường đã cập nhật giáo trình theo hướng “digital-first” (ưu tiên kỹ thuật số), đưa các phần mềm UI/UX như Figma vào giảng dạy sớm, đồng thời mở rộng nội dung kỹ xảo điện ảnh với Nuke để học viên có thể thực hành công cụ chuyên nghiệp ngay từ khi ngồi tại ghế nhà trường.

Mô hình học gắn với thị trường thực tế, học viên làm đồ án là dự án thật từ doanh nghiệp, phối hợp nhóm, thuyết trình và nhận phản biện từ giảng viên có kinh nghiệm trong ngành.

Cách tiếp cận “học qua làm” này giúp người học không chỉ nắm kỹ thuật, mà còn hiểu cách kể chuyện bằng công nghệ - yếu tố quan trọng của mọi sản phẩm sáng tạo hiện nay.

Với lộ trình đào tạo hơn 2 năm và được cập nhật các công cụ mới liên tục, thế hệ designer tại Arena Multimedia sẽ có cơ hội tiên phong trong việc chuyển đổi số thiết kế. Vì designer tương lai không chỉ là người làm ra hình ảnh, mà là người tạo ra trải nghiệm - thứ mà khán giả cảm nhận được bằng mắt và cảm xúc.

Sự xuất hiện của AI và các công cụ số khiến nhiều người lo ngại sáng tạo sẽ bị máy móc hóa. Nhưng thực tế cho thấy, công nghệ không làm mất đi cảm xúc - nó chỉ mở rộng khả năng biểu đạt.

Thế hệ designer Việt đang bước vào thời kỳ bàn vẽ và bàn phím, cảm xúc và dữ liệu, con người và công nghệ cùng song hành.

Câu chuyện trên phản ánh bức tranh rộng hơn của giáo dục sáng tạo tại Việt Nam - một hành trình học cách thích nghi, đổi mới và tìm tiếng nói riêng trong thế giới chuyển động không ngừng của công nghệ.

Tìm hiểu thêm về Arena Multimedia tại: https://arenavietnam.net/