Với doanh thu phòng vé hơn một tỷ USD, "Spider-Man: No Way Home" đã trở thành bộ phim có doanh thu phòng vé cao nhất năm 2021, khép lại một năm đầy biến động và thử thách của điện ảnh thế giới.

Năm 2020, do ảnh hưởng của dịch Covid-19, các bộ phim được trình chiếu theo hai hình thức song song là phòng vé truyền thống và phát hành trực tuyến.

Sáu tháng đầu năm 2020 khi tình hình dịch bệnh có dấu hiệu giảm sút, các hãng lớn của Hollywood quay về mô hình chiếu rạp truyền thống rồi phát hành trực tuyến. Sự phát hành truyền thống giúp một số bom tấn như Shang-Chi, Eternals, No Time To Die hay Spider-Man: No Way Home bắt đầu đạt doanh thu khả quan.

Các nhà phân tích điện ảnh dự đoán, năm 2022, hình thức phát hành trực tuyến vẫn sẽ tồn tại song song với hình thức phát hành truyền thống.

 NHỮNG TÁC PHẨM THỐNG TRỊ DOANH THU PHÒNG VÉ NĂM 2021

Tính tới tháng 12/2021, một số tác phẩm điện ảnh đạt doanh thu cao nhất năm 2021 được hé lộ. Trong đó, Trung Quốc có hai bộ phim vượt mốc 800 triệu USD trong năm vừa qua.

The Battle at Lake Changjin (Hồ Trường Tân) của Trung Quốc thu về hơn 902 triệu USD, toàn bộ đến từ phòng vé Trung Quốc sau khi khởi chiếu hồi tháng 10 vừa rồi. Tác phẩm điện ảnh của ngôi sao võ thuật Ngô Kinh trở thành tác phẩm có doanh thu cao nhất thế giới trong năm 2021, tính tới tháng 11/2021.

Dự án điện ảnh thứ hai của Trung Quốc có doanh thu ấn tượng là Xin chào, Lý Hoán Anh cũng mang về cho nhà sản xuất hơn 882 triệu USD toàn thế giới, trong đó phòng vé Trung Quốc đạt 835 triệu USD. Bộ phim kể về người phụ nữ quay ngược thời gian và làm bạn với mẹ mình trong quá khứ. Tác phẩm ra mắt dịp Tết Nguyên đán 2021 và nhanh chóng được yêu thích tại Trung Quốc.

Fast & Furious 9 cũng là một tác phẩm điện ảnh có doanh thu ấn tượng trong năm 2021 khi đạt doanh thu cao thứ ba toàn cầu với hơn 721 triệu USD, trong đó thị trường Bắc Mỹ thu 173 triệu USD.

Sau nhiều lần hoãn chiếu, bom tấn No Time to Die - siêu phẩm mới với điệp viên 007 đã ra rạp và được đón nhận. Doanh thu toàn cầu của phim hiện ở mức hơn 774 triệu USD. Tính tới tháng 11/2021, tại Bắc Mỹ, phim thu về hơn 144 triệu USD, chiếm khoảng 22% doanh thu toàn cầu. Bộ phim được giới yêu điện ảnh đánh giá là một tác phẩm chất lượng và cảm động. 

Kong vs. Godzilla - cuộc đầu giữa hai quái thú sau khi Kong thoát khỏi sự an toàn của Đảo đầu lâu mang về cho nhà phát hành hơn 458 triệu USD trên toàn cầu, trong đó, tại phòng vé Mỹ, phim đạt hơn 100 triệu USD.

Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings, bộ phim đầu tiên kể về siêu anh hùng châu Á của Marvel, với sự tham gia diễn xuất của Lưu Tư Mộ đạt doanh thu toàn cầu ở mức hơn 430 triệu USD, trong đó phòng vé Mỹ chiếm 52,1% với 224,1 triệu USD.

Black Widow - tác phẩm đầu tiên của Vũ trụ điện ảnh Marvel ra rạp sau hai năm, kể từ Avengers: End game (2019) và kể về quá khứ của Góa phụ đen (Scarlett Johansson đóng) thu được 379,6 triệu USD toàn cầu.  Bộ phim được phát hành song song ngoài rạp và trên nền tảng trực tuyến đã tạo nên cuộc tranh cãi giữa nữ diễn viên chính - Scarlett Johansson và công ty Disney về cát sê đóng phim. 

Spider-Man: No Way Home, ra mắt vào giai đoạn cuối năm, đã trở thành bộ phim ăn khách nhất trong năm. Bộ phim thuộc Vũ trụ Điện ảnh Marvel đã vượt một tỷ USD doanh thu toàn cầu, trở thành phim đầu tiên đạt mốc này từ khi dịch Covid-19 bắt đầu. Spider-Man: No Way Home cũng vượt The Battle at Lake Changjin (Hồ Trường Tân) trở thành phim ăn khách nhất năm 2021.

 TRUNG QUỐC TRỞ THÀNH THỊ TRƯỜNG ĐIỆN ẢNH LỚN NHẤT THẾ GIỚI

Theo Variety, Trung Quốc có thể đạt doanh thu phòng vé 7 tỷ USD cuối năm (39% thị trường toàn cầu) còn Mỹ chỉ là 3,7 tỷ USD (21% toàn cầu). Như vậy, Trung Quốc tiếp tục giữ ngôi thị trường điện ảnh lớn nhất thế giới. Các phim ăn khách The Battle at Lake Changjin, Hi, Mom và Detective Chinatown 3 đóng góp lớn cho phòng vé nước này.

Nửa đầu năm, khi các rạp chiếu phim tại Mỹ vẫn đau đầu vì dịch bệnh, Trung Quốc hồi phục hoạt động chiếu bóng. Song, nửa cuối năm, một số rạp ở quốc gia tỷ dân bị đóng cửa trong đợt nhiễm mới và phải áp dụng chính sách phòng dịch. Tuy nhiên, thành tích tổng cả năm của nước này vẫn khá ấn tượng, qua mặt cả Hollywood. 

Tuy nhiên, sự thành công rực rỡ của Hồ Trường Tân vẫn không thể cứu nổi sự lao đao của thị trường điện ảnh Hoa ngữ. Một trong những nguyên nhân khiến ngành điện ảnh nước này bị ảnh hưởng chính là từ những chính sách kiểm soát mới với hoạt động nghệ thuật, giới nghệ sĩ được đốc thúc thực hiện từ tháng 8/2021.

Theo đó, ngành công nghiệp giải trí của Trung Quốc đang phải gánh khoản lỗ khổng lồ vì nhiều dự án phim truyền hình, show truyền hình, điện ảnh không thể lên sóng, dừng thực hiện do các yêu cầu về nghệ sĩ, lệnh phong sát với giới nghệ sĩ nước này.

Theo Sina, tổng thiệt hại ước tính với giới làm phim Trung Quốc lên tới hàng trăm triệu USD. Theo đó, khoảng 30 dự án truyền hình liên quan đến đề tài đam mỹ (phim đồng tính nam) như Hạo y hành, Phong hỏa lưu kim, Vai trái có cậu, Sơn hà biểu lý, Vực sâu, Đoạt mộng... không thể phát sóng do quy định hạn chế và cấm phim chuyển thể có chứa yếu tố đồng tính nam của Tổng cục Quảng bá và Phát thanh Truyền hình Trung Quốc.

Những nghệ sĩ như Triệu Vy, Trịnh Sảng, Ngô Diệc Phàm, Trương Triết Hạn... chịu ảnh hưởng của lệnh phong sát, khiến các tác phẩm truyền hình hay điện ảnh có sự góp mặt của họ cũng không thể lên sóng.

LHP QUỐC TẾ CANNES TRỞ LẠI 

Sau một năm gián đoạn vì ảnh hưởng của dịch Covid-19, LHP quốc tế Cannes - sự kiện điện ảnh danh giá hàng đầu thế giới đã trở lại vào năm 2021. LHP diễn ra trong tháng 7/2021 và là tâm điểm của truyền thông quốc tế.

Đáp lại sự mong mỏi của người hâm mộ toàn cầu, Liên hoan phim Cannes lần thứ 74 đã chính thức khai màn, đánh dấu sự trở lại của ngành công nghiệp điện ảnh thế giới sau hơn một năm "ảm đạm" vì đại dịch Covid-19.

Dịch bệnh đã khiến LHP năm nay diễn ra chậm hơn quy định với một loạt nguyên tắc nghiêm ngặt đối với người tham dự sự kiện. Trong bối cảnh các biện pháp giãn cách xã hội vẫn còn diễn ra, các bữa tiệc sau thảm đỏ bị hạn chế nên LHP Cannes năm nay giảm bớt độ hào nhoáng.

Covid-19 cũng khiến cách tổ chức lễ trao giải này thay đổi. Khán giả tới tham dự LHP được yêu cầu phải có chứng nhận đã tiêm vắc xin và những ai không có sẽ buộc phải trình xét nghiệm âm tính trong vòng 48 tiếng mới được vào rạp. Báo cáo trên Reuters cho biết lượng người đến LHP Cannes năm nay khoảng 28.000 người, giảm mạnh so với 35.000-40.000 người như mọi năm.

Giải Cành cọ Vàng năm 2021 được trao cho bộ phim đầy tranh cãi Titane của đạo diễn Julia Ducournau. Tác phẩm dài 108 phút với những cảnh quay sốc, táo bạo kể về cô gái sát nhân hàng loạt, có khoái cảm kỳ lạ với những chiếc xe hơi, đã giành giải thưởng danh giá nhất. Đây mới là lần thứ hai giải cao nhất của liên hoan phim thuộc về một nữ đạo diễn.

"SQUID GAME" TRỞ THÀNH HIỆN TƯỢNG TOÀN CẦU

Ra mắt ngày 17/9, bộ phim sinh tồn của Hàn Quốc nhanh chóng vươn lên dẫn đầu trong hệ thống Netflix ở nhiều quốc gia. Tác phẩm xoay quanh một trò chơi sinh tử mà người tham gia là những người nghèo, khát khao cơ hội đổi đời nhờ chiến thắng là một phần tiền mặt hậu hĩnh.

Dù không phải tác phẩm đầu tiên thuộc thể loại sinh tồn nhưng sức hút của Squid Game (Trò chơi con mực) khiến truyền thông thế giới cũng phải kinh ngạc. Ngoài nội dung, những câu thoại đậm chất nhân văn, bức tranh giàu nghèo phân định rõ ràng trong xã hội hiện đại Hàn Quốc, phần hình ảnh trong phim cũng bắt mắt.

Sau Squid Game, những cơn sốt về thời trang, các trò chơi dân gian trong phim đều lan khắp toàn cầu. Truyền thông phương Tây lý giải thành công của Squid Game tương tự Parasite (Ký sinh trùng) - bộ phim Hàn Quốc đoạt giải Oscar năm 2019. Hai bộ phim đều khai thác sự chênh lệch giàu nghèo, những bất công trong xã hội.

Nhà phê bình văn hóa Hàn Quốc - Jung Duk Hyun nhận định: "Squid Game không chỉ là bộ phim sinh tồn đơn thuần mà còn là một phép ẩn dụ tuyệt vời cho xã hội cạnh tranh cao của Hàn Quốc. Đáng ngạc nhiên, Hàn Quốc không phải là quốc gia duy nhất trải qua giai đoạn cạnh tranh gay gắt.

Không giống như nhiều bộ phim truyền hình dài tập đưa ra thông điệp về hy vọng và gợi ý những việc phải làm, Squid Game cung cấp cái nhìn sâu sắc về thực tế khắc nghiệt của chúng ta. Tôi nghĩ đây là lý do tại sao nhiều khán giả cho rằng đây là một màn trình diễn gây xúc động mạnh".

Squid Game được hứa hẹn sẽ có phần tiếp theo và tranh giải tại Quả Cầu Vàng 2022.

SỰ TRỖI DẬY MẠNH MẼ CỦA ĐIỆN ẢNH HÀN QUỐC

Năm 2021 tiếp tục chứng kiến sự trỗi dậy mạnh mẽ của làn sóng điện ảnh Hàn Quốc, vượt ra khỏi phạm vi châu Á để chinh phục tất cả thị trường từ châu Mỹ cho đến châu Âu.

Năm 2020, bộ phim Ký Sinh Trùng (Parasite) trở thành cái tên đình đám khi giành giải Oscar, trở thành tác phẩm điện ảnh đầu tiên đến từ Hàn Quốc nói riêng và châu Á nói chung giành giải thưởng Phim hay nhất tại một kỳ Oscar.

Sang tới năm 2021, Minari tiếp tục là một tác phẩm điện ảnh gây chú ý của Hàn Quốc khi chinh chiến tại nhiều giải thưởng điện ảnh như Quả cầu vàng, Oscar, gặt hái không ít giải thưởng. Điện ảnh Hàn Quốc trở thành cái tên chói sáng trong làng điện ảnh thế giới với những giải thưởng uy tín thực sự.

Tới tháng 9/2021, bộ phim truyền hình Hàn Quốc do Netflix đầu tư sản xuất mang tên Squid Game thống lĩnh mọi trang báo và các mạng xã hội.

Nhờ sự phát triển của Netflix, cơn sốt mang tên phim truyền hình Hàn Quốc mới lan rộng. Chỉ trong vòng hai năm qua, những tác phẩm truyền hình do Netflix sản xuất đã rất được hoan nghênh và tạo tiếng vang lớn. Đó chính là Hạ cánh bên anh (Crash landing on you), Tầng lớp Itaewon (Itaewon class), Kingdom, Trò chơi con mực, Vincenzo, Mine, Hospital Playlist, Prison Playbook, D.P, Hometown Cha cha cha (Điệu Cha Cha Cha làng biển)… Những phim này đều đạt rating cao ngất ngưởng và có độ lan tỏa diện rộng.

Năm 2021, sau thành công ngoài sức mong đợi của Squid Game, Netflix đã cam kết lâu dài với điện ảnh Hàn Quốc bằng cách sẽ đầu tư 500 triệu USD để các nhà làm phim xứ kim chi sản xuất phim độc quyền cho hãng. Đến hiện tại, Netflix đã cho xuất xưởng hơn 80 phim Hàn.

Phim truyền hình Hàn Quốc cũng đang dần thay đổi cách làm. Thay vì những bộ phim truyền hình bi lụy, lấy nước mắt của khán giả, họ chủ động khai thác đề tài rất đa dạng. Họ thực hiện bộ phim sinh tồn đổ máu như Trò chơi con mực, những cảnh quay táo bạo trong Dẫu biết, những phim điều tra ly kỳ hấp dẫn như My name… 

Nhà nghiên cứu văn hóa Lim Myeong Mook nhận xét: "Một đặc điểm nổi trội của phim Hàn Quốc là tính chiến đấu. Nó phản ánh khát vọng đổi đời, mưu cầu được vươn lên vị thế xã hội cao hơn của con người.

Bên cạnh đó, phim cũng phơi bày lòng oán giận, sự bất lực của chính chúng ta trong việc đi tìm bình đẳng xã hội. Và trong hoàn cảnh nhiều người hiện đang bị mắc kẹt ở nhà, đang cố gắng xoay sở với những khó khăn vì dịch bệnh, khán giả toàn cầu lại càng dễ tiếp thu những chủ đề đó hơn bao giờ hết".