Ngọt bùi bánh gai xứ Dừa

Chạy dọc quốc lộ 7A đoạn qua xã Tường Sơn, huyện Anh Sơn (Nghệ An), chúng ta dễ dàng bắt gặp những hình ảnh thật đỗi quen thuộc, giản dị với những sảo bánh gai đầy ắp. Tuy thứ bánh quê này có từ bắc chí nam, nhưng bánh gai xứ Dừa lại mang những nét đặc trưng và được xem là đặc sản xứ Dừa.

Quy trình sản xuất thứ bánh đặc sản này xem ra không mấy phức tạp, nhưng cũng khá cầu kỳ trong công đoạn tuyển chọn nguyên liệu gồm nếp, đậu xanh, lá gai tươi, dừa khô, đường cát trắng, dầu ăn... Nếp là thứ nếp quê, trắng và thơm để khi xay ra có được bột nếp thật dẻo, mịn và thật thơm. Nhân bánh được làm bằng những hạt đậu xanh hấp chín, giã nhuyễn trộn với đường kính trắng và cùi dừa xắt nhỏ tạo nên mùi thơm béo ngậy của dừa và mùi thơm của nhân đậu xanh.

Lá gai hái về rửa sạch, luộc chín, giã nát và trộn với dầu ăn, cho vào bột nếp đã được lọc kỹ và làm nên thứ màu đặc trưng của bánh gai, loại đặc sản nổi tiếng. Lá để gói bánh được làm bằng lá chuối khô, sau khi đã được lau chùi rất sạch sẽ và để nơi thoáng mát, người ta xé nhỏ lá bánh ra khoảng 6-8cm và bắt đầu công đoạn gói bánh.

Lá bánh được trải ra và người ta lấy muỗng múc từng muỗng bột trải trên mặt lá chuối, ở giữa cho nhân đậu xanh đã được trộn lẫn với dừa và bắt đầu gói lại hình tam giác, cho 2 mặt tam giác úp mặt lại với nhau và buộc chặt bằng sợi lạt mềm. Sau khi hoàn thành công đoạn gói bánh xong, sẽ xếp bánh vào nồi để hông cách thủy. Khác với các loại bánh khác như bánh chưng, bánh bột lọc là cho vào nước và luộc chín thì bánh gai lại được bà con nơi đây xếp vào những cái vửng lớn để hông trên bếp củi, mỗi lần hông khoảng tầm một tiếng rưỡi.

Giờ đây có rất nhiều gia đình ở vùng núi Anh Sơn làm nghề bánh gia truyền này và mỗi gia đình đều có một bí quyết riêng để làm nên món ăn đặc sản này. Điều đặc biệt ở món bánh gai này là bánh rất vừa miệng vừa có vị ngon và béo ngậy của dừa trộn lẫn với hạt đậu xanh lại vừa có vị thơm, dẻo của nếp và mùi của lá chuối khô. Món ăn này được làm quanh năm và giá cả cũng rất bình dân. Chỉ với 2.500 đồng là bạn đã có thể có 1 cặp bánh ngon dùng để làm quà biếu mỗi khi có dịp đi xa.

Không chỉ món quà quê bình dị mà bánh gai xứ Dừa nay còn là đặc sản đi khắp các vùng của Tổ quốc. Vào những ngày tết Nguyên Đán, những chiếc bánh gai được gói ngoài bằng lá chuối xanh buộc lạt đỏ là tế phẩm không thể thiếu trên bàn thờ gia tiên của người dân xứ Dừa và những địa phương lân cận.

Cận Tết, các lò bánh gai nơi đây đỏ lửa cả ngày đêm và rộn rã tiếng cười nói, niềm vui rạng rỡ của những người thợ làm bánh về một cuộc sống sung túc, ấm no.

Ngọc Ánh - Nguyễn Duy