“Trái lạ Loòng boong” thấp thoáng trên phố phường Hà Nội

Tên chính thức của thứ trái cây ấy là Bòn bon, là trái trong Nam chuyển ra, thoạt nhìn bề ngoài bòn bon giống dâu da ở ngoài Bắc nhưng ăn ngọt hơn. Nó có nhiều tên gọi như phụng quân, nam trân…ở Hà Nội nhiều người gọi là quả Boòng Boong. Nếu đi trên đường thoáng gặp những chiếc thồ bán dạo có treo biển “Boòng Boong” hay “Lòong bong” ấy là chính thứ trái cây ngon ngọt từ đất phương nam ra đó.

Người ta kể rằng, truyền thuyết rất thi vị về trái bòn bon và chúa Nguyễn. Đó là vào mùa hè năm ất Mùi, Đông Cung (tức thế tử Hoàng Tôn Dương) bị quân Tây Sơn vây đánh, thua chạy vào vùng rừng núi Quảng Nam. Lương thực đã cạn, trong lúc đang đói lả thì gặp một rừng cây trái lạ, Đông Cung hái ăn thử và thấy rất ngon liền đặt tên là trái Nam Trân (trái quý ở phương nam).

Truyền thuyết là như thế, song trái bòn bon không phải chỉ riêng ở Quảng Nam mà trong miền Nam đâu đâu cũng có, đặc biệt ở các miệt vườn Tây Ninh.

Chọn bòn bon, nghe nhiều người rành quả này nói, người ta thường không chọn trái quá to mà chọn trái vừa, đầu trái nhọn, trái chín căng là loại bòn bon ngon nhất. Những múi bòn bon trong veo, ít hạt, bỏ vào miệng là nghe ngon lịm người.

Quả có từng múi, mỗi múi lại mang một hột bên trong. Hạt bòn bon rất đắng nên khi ăn người ta chỉ nhấm nháp để thưởng thức cái mùi vị thơm ngọt của bòn bon rồi nuốt luôn cả hột bởi vì không tách riêng được múi với hạt.

Những cây bòn bon cao hàng chục mét, gốc to bằng cả người ôm, muốn hái được phải trèo tận ngọn...

Cây bòn bon có đặc điểm là khi ra trái từng chuỗi, trĩu dài chứ không từng chùm như nho, khi chín có màu vàng nhạt như mỡ gà nom rất đẹp mắt.

Bòn bon ra hoa vào tháng tư âm lịch, từng chuỗi hoa màu trắng xen vàng lấp lánh, thơm lừng trong gió. Mùa hoa bòn bon rụng là mùa hội hè, "mùa cưới" của bọn trẻ con, chúng nhặt cánh hoa xâu thành chuỗi đeo vào cổ nhau, quý phái không thua vua chúa...

Mấy năm gần đây, phong trào ẩm thực càng ngày càng đa dạng và phong phú thì bòn bon, thứ quả đặc sản đất phương Nam cũng được các nhà hàng chế biến thành món gỏi bòn bon tôm thịt rất thơm ngon, đặc sắc.