Tới Đồng Nai, nhớ thưởng thức đặc sản dơi xào lăn

Đồng Nai là một trong những điểm nghỉ ngơi, thư giãn lý tưởng trong ngày cuối tuần cho những ai ở Sài Gòn. Khí hậu nơi đây được chia làm 2 mùa (mùa mưa và mùa nắng), rất thuận hòa, tạo điều kiện cho cây cối đơm hoa kết trái. Vì quanh năm có nhiều hoa thơm quả ngọt nên Đồng Nai là nơi trú ngụ của nhiều loài dơi: dơi quạ, dơi sen, dơi chó, dơi hương…

Ở đất Đồng Nai, thịt dơi là đặc sản được yêu thích, đặc biệt với dân nhậu. Người ta đã bắt dơi và chế biến theo nhiều cách khác nhau. Bởi thế, có dịp đến Đồng Nai mà bạn không thưởng thức món ăn độc đáo, lạ lùng này sẽ là điều hối tiếc. Thịt dơi có vị ngọt đượm, thơm, khi xào lăn hay nấu cháo càng dậy mùi và kích thích vị giác khiến ta thòm thèm. Với người miền Tây, dơi được phân biệt thành 2 loại chính là dơi sen (màu lông chuột) và dơi quạ (dơi đen, to con hơn dơi sen). Tuy 2 loại dơi này vừa xấu vừa hôi nhưng cho thịt thơm nhất khi nấu.

Bắt dơi không phải việc đơn giản vì nếu không cẩn thận sẽ bị chúng cắn chảy máu tay. Ban ngày, người ta thường tìm đến những hang động hay trần nhà tối để bắt dơi. Thậm chí, trẻ con còn có thể tìm và bắt dơi muỗi trú ẩn trong đọt chuối non, nhưng loại dơi này sẽ không được dùng để chế biến món ăn vì thịt không ngon.

Tại Đồng Nai, mùa trái chín cũng là mùa đi săn dơi. Khi này, tại các vườn cây ăn trái, người ta thường săn dơi vào buổi đêm vì đêm càng đen thì dơi tìm đến càng nhiều. Để chuẩn bị cho một đêm săn dơi cần có dơi mồi, lưới dợt và giỏ. Nếu không có dơi mồi thì cần có người biết cách thổi lá, dụ dơi bay đến. Họ thường dùng lá mì hoặc lá cầy mỏng có độ đàn hồi thổi lên để bắt chước tiếng dơi kêu. Người thổi tốt hay không được thấy rõ qua việc dơi tìm đến nhiều hay ít.

Sau khi chuẩn bị đầy đủ dụng cụ, những người bắt dơi sẽ chọn nơi thuận lợi để dơi dễ sà xuống, dân trong nghề quen gọi là “bến dơi”. Lưới dợt chụp dơi được dựng lên thì bắt đầu thổi. Việc đầu tiên là phải cố gắng bắt cho được dơi mồi. Sau khi nghe tiếng dơi mồi kêu, dơi sẽ tìm đến, sà xuống thấp, người cầm dợt cứ việc dợt theo dơi. Vào những đêm trăng sáng việc bắt dơi rất khó nên thường rất ít người đi dợt. Khi thổi dơi ở bến này một hồi lâu, không thấy dơi sà xuống nữa, vì bến bị động, dơi sợ, thì sang bến khác, tiếp tục cho đến khi đầy giỏ mới về.

Mỗi đêm đi bắt, người dân thu được nhiều chiến lợi phẩm là dơi sen, còn các loại dơi khác bắt được thì bỏ vì thịt không ngon. Mùa bắt dơi sen rộ nhất là vào mùa nhãn. Lúc này, dơi rất mập và thịt rất thơm ngon. Trong các loại dơi miệt vườn Nam Bộ, dơi quạ là to nhất, thịt nhiều nhưng rất khó bắt vì chúng bay rất cao. Chúng thường xuất hiện vào những đêm trăng sáng, khi những cành gòn trổ bông để hút nhụy hoa. Để bắt được loại này người ta phải dùng thun để bắn.

Dơi bắt về được cắt tiết, làm thịt sạch sẽ. Nếu không biết cách làm, thịt dơi sẽ mất hương thơm và vị ngọt đặc trưng. Khi làm thịt dơi phải nhớ không được rửa nước. Người làm bếp có kinh nghiệm chỉ cần nắm cánh dơi, lột da, rồi ngắt phía sau rút hết ruột là xong.

Thịt dơi có thể dùng để nướng chao, nướng than tàu, nấu cháo… nhưng ngon nhất, đơn giản nhất vẫn là dơi xào lăn. Sau khi sơ chế, dơi được chặt thành từng khúc nhỏ, xào với sả, ớt. Dù là lần đầu tiên hay đã vô số lần được nếm qua, thịt dơi lúc nào cũng dễ dàng chinh phục những thực khách khó tính. Miếng thịt dơi xào lăn vừa mềm vừa giòn, ngọt đượm đà, bùi bùi, ngai ngái đặc trưng lẫn trong sả cay, ớt nồng khiến ta vừa ăn vừa hít hà và nhớ mãi.

Thịt dơi cũng có thể băm nhỏ hoặc xắt miếng để nấu cháo. Khi xào qua thịt dơi vừa chín tới, người chế biến lấy ra cho vào nồi cháo nấu tiếp, nêm nếm vừa ngon thì chỉ việc múc cháo vào bát có sẵn bắp chuối để dưới và ăn nóng. Tiêu, ớt, chanh xả và nước mắm chua ngọt sẵn sàng để tùy theo khẩu vị mà người ăn có thể thêm vào.

Những người dân bản địa cho rằng, cái thú của việc ăn dơi là được thưởng thức thịt dơi thơm ngọt tự nhiên vào khoảng thời gian giữa đêm khuya tĩnh lặng. Theo kinh nghiệm của người dân, dơi càng hôi thì thịt càng đậm đà. Huyết dơi có tính hàn, mát. Trong dân gian thường pha huyết dơi với rượu được cho là có tác dụng chữa bệnh hen suyễn, thị lực kém…

Hoàng Ngọc

Tổng hợp