Lý do Hội An không sử dụng vật liệu làm giả khi trùng tu Chùa Cầu

Mọi hoạt động can thiệp được tính toán trên cơ sở tôn trọng lịch sử

Ngày 31/7, Trung tâm quản lý bảo tồn Di sản văn hóa Hội An vừa giới thiệu những quan điểm, nguyên tắc, giải pháp đã áp dụng trong quá trình tu bổ di tích Chùa Cầu.

Bên cạnh việc đưa ra những giải pháp nhằm bảo tồn đặc điểm, giá trị của di tích; các giải pháp can thiệp cần đảm bảo gia tăng độ ổn định, bền vững lâu dài cho di tích trong điều kiện bảo tồn, duy trì toàn vẹn công năng từng thành phần cấu thành (miếu, cầu) của di tích.

Trung tâm quản lý bảo tồn Di sản văn hóa Hội An cho rằng, mọi hoạt động can thiệp đều được tính toán trên cơ sở tôn trọng lịch sử, đảm bảo tính khoa học, khách quan.

"Tu bổ phải đảm bảo giữ lại tối đa các dấu tích vật chất hiện hữu, xác thực hàm chứa các giá trị lịch sử, văn hóa của di tích Chùa Cầu; qua đó, bảo tồn nguyên vẹn các giá trị kiến trúc, nghệ thuật đã tạo nên biểu tượng của Hội An", Trung tâm quản lý bảo tồn Di sản văn hóa Hội An khẳng định.

Ngoài ra, hoạt động tu bổ cần được thực hiện với cách tiếp cận khoa học trong tính toán các giải pháp can thiệp, dựa trên cơ sở nghiên cứu đầy đủ, xác thực và các đánh giá khách quan, toàn diện về di tích.

Việc tu bổ di tích Chùa Cầu được xem xét trong tổng thể, không tách rời việc tu bổ các thành phần kiến trúc của di tích với tôn tạo cảnh quan khu vực xung quanh.

Các giải pháp gia cố mà đơn vị chức năng đưa ra là quá trình bảo quản, tu bổ phải loại bỏ các yếu tố gây hại đến hệ khung gỗ, cấu trúc cơ bản của di tích và hệ thống nền móng chịu lực, bờ kè bảo vệ, nhằm đảm bảo sự ổn định của tổng thể công trình.

Giữ lại tối đa các thành phần, cấu kiện cổ và cũ

Cùng với đó, đơn vị chức năng nghiên cứu bổ sung giải pháp gia cường kết cấu theo hướng giảm thiểu, cách ly những chấn động do hoạt động giao thông, kết hợp giải pháp điều tiết lưu lượng giao thông qua cầu phù hợp, nhằm giảm thiểu tác động, ngăn ngừa ảnh hưởng xấu đến độ ổn định của kết cấu.

Trong quá trình trùng tu, đơn vị chức năng giữ lại tối đa các thành phần, cấu kiện cổ và cũ, không loại bỏ nếu còn khả năng cứu vãn bằng các kỹ thuật nối, vá, chắp, gắn kết hoặc gia cường bằng phương pháp khoa học kỹ thuật hiện đại.

"Trong điều kiện bắt buộc phải thay thế thì sử dụng những chủng loại vật liệu tương tự vật liệu gốc, không sử dụng vật liệu làm giả. Việc gia công và lắp ghép các cấu kiện mới này vào cấu trúc cũ cần sử dụng những phương thức truyền thống", Trung tâm quản lý bảo tồn Di sản văn hóa Hội An khẳng định.

Trung tâm quản lý bảo tồn Di sản văn hóa Hội An cũng cho rằng, các giải pháp đề xuất đều phải dựa trên căn cứ xác thực, không xuất phát từ các giả thuyết; không đặt mục tiêu phục hồi di tích về một thời điểm nào đó trong lịch sử, không đặt vấn đề tái tạo hình ảnh di tích trên cơ sở giả định sự thống nhất trong phong cách kiến trúc - nghệ thuật.

Quá trình trùng tu, đơn vị chức năng áp dụng phương pháp tu bổ khoa học, dựa trên cơ sở các nghiên cứu toàn diện, các số liệu khảo sát và kết quả đánh giá tình trạng bảo tồn từng thành phần của di tích. Toàn bộ quá trình từ khảo sát, nghiên cứu đến tu bổ, bảo quản đều phải lập thành hồ sơ, tư liệu hóa.

Đặc biệt, khi trùng tu Chùa Cầu, ưu tiên sử dụng vật liệu, kỹ thuật truyền thống, địa phương và giải pháp đã được chứng minh hiệu quả. Áp dụng có chừng mực khoa học công nghệ mới để bổ sung, hỗ trợ nhưng hạn chế công khai hoặc không bộc lộ.

Trung tâm quản lý bảo tồn Di sản văn hóa Hội An cho rằng, giải pháp tổ chức thi công tu bổ di tích Chùa Cầu phải được thực hiện với cách thức mẫu mực, áp dụng đầy đủ các quy trình, giải pháp thi công bài bản, khoa học.

Những ngày qua, sau khi tháo dỡ nhà bảo vệ trong quá trình trùng tu, Chùa Cầu lộ diện và nhận nhiều ý kiến trái chiều về hình ảnh mới sau trùng tu. Nhiều ý kiến cho rằng, việc trùng tu Chùa Cầu đã biến di tích 400 tuổi thành "di tích 1 tuổi", "làm mới di tích"…

Tuy nhiên, đa số nhà nghiên cứu, chuyên gia trong ngành ủng hộ hình ảnh Chùa Cầu sau trùng tu.

Một vấn đề khác cũng làm dân mạng xã hội bình luận sôi nổi, đó là sự bất nhất giữa lãnh đạo thành phố Hội An và Trung tâm quản lý bảo tồn Di sản văn hóa Hội An khi trao đổi với báo chí về màu sơn của Chùa Cầu.

Lãnh đạo thành phố Hội An cho hay sẽ điều chỉnh màu sơn Chùa Cầu, còn lãnh đạo Trung tâm quản lý bảo tồn Di sản văn hóa Hội An khẳng định sẽ giữ nguyên màu sơn.

Chiều 30/7, thợ quét vôi đã quét thêm lớp vôi có màu sậm hơn đè lên lớp vôi màu trắng đã quét trước đó. Điều này khiến dư luận một lần nữa bàn tán xôn xao.

Ông Nguyễn Sự - nguyên Bí thư Thành ủy Hội An - khẳng định, màu trắng dưới lan can phía bờ sông là màu vôi truyền thống từ xưa nhưng xung quanh làm chưa đồng bộ nên màu trắng nổi lên, cần xử lý cho màu trắng không nổi quá.

Về màu sơn mặt dưới lan can Chùa Cầu phía sông Hoài đã "sậm" hơn, ông Phạm Phú Ngọc - Giám đốc Trung tâm quản lý bảo tồn Di sản văn hóa Hội An - cho biết, chiều 30/7 đã cho thợ quét vôi lại mảng tường dưới lan can phía sông Hoài.

"Cái này là do quét vôi theo quy trình có nhiều nước, quét lại nước thứ 2 thôi, màu sắc không thay đổi. Quét vôi luôn có nước lót màu trắng và 2 nước màu. Phần công trình chính màu đã hoàn thiện sẽ không quét thêm", ông Phạm Phú Ngọc, Giám đốc Trung tâm quản lý bảo tồn Di sản văn hóa Hội An, nói.