Lần đầu tiên phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Văn hóa Ẩm thực Việt Nam

Chiều 23/12, tại TPHCM, lễ phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Văn hóa Ẩm thực Việt Nam năm 2025 chính thức diễn ra, đánh dấu lần đầu tiên một hệ thống danh hiệu dành riêng cho lĩnh vực ẩm thực được tổ chức ở quy mô toàn quốc.

Theo ban tổ chức, chương trình xét tặng được triển khai trong thời gian dài với quy trình bài bản, chặt chẽ, nhằm lựa chọn những cá nhân có đóng góp trong việc gìn giữ, truyền dạy, sáng tạo và lan tỏa giá trị ẩm thực truyền thống.

Phát biểu tại buổi lễ, ông Nguyễn Quốc Kỳ - Chủ tịch Hiệp hội Văn hóa Ẩm thực Việt Nam, Trưởng Ban Nghệ nhân - nhấn mạnh, trọng tâm của lễ vinh danh lần này không chỉ nằm ở món ăn mà chính là con người.

Theo ông, nghệ nhân là những "kho tàng sống", nắm giữ bí quyết, kỹ năng và linh hồn của ẩm thực truyền thống. Việc vinh danh hôm nay là sự ghi nhận xứng đáng cho những đóng góp thầm lặng nhưng bền bỉ của họ trong công cuộc bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể.

Ông Nguyễn Quốc Kỳ nhấn mạnh, lễ phong tặng lần đầu tiên này đánh dấu bước khởi đầu quan trọng cho việc xây dựng một hệ thống danh hiệu Nghệ nhân Văn hóa Ẩm thực Việt Nam theo hướng lâu dài, chuyên nghiệp, qua đó tạo động lực để thế hệ trẻ tiếp nối, học hỏi và đưa ẩm thực Việt vươn xa hơn.

Chia sẻ với phóng viên Dân trí, nhà sử học Dương Trung Quốc bày tỏ sự đồng cảm sâu sắc với các nghệ nhân được vinh danh. Ông cho rằng, phần lớn những người làm nghề ẩm thực đều lao động âm thầm, tỏa sáng thông qua mâm cơm gia đình, quán ăn hay gian bếp nhỏ.

"Ẩm thực là một trong những ngôn ngữ dễ lan tỏa nhất trong giao lưu văn hóa. Thế giới ngày càng nhìn Việt Nam như một "cái bếp" đặc sắc, nơi có khả năng tích hợp tinh hoa của nhiều nền ẩm thực khác nhau", ông nhận định.

Lấy ví dụ từ món phở, nhà sử học Dương Trung Quốc phân tích, sức lan tỏa của phở đến từ sự kết hợp hài hòa giữa văn hóa lúa nước, thói quen ẩm thực phương Tây và nước mắm - đặc trưng của vùng Đông Nam Á.

"Chính khả năng dung hợp ấy đã tạo nên bản sắc riêng, giúp ẩm thực Việt vừa mang giá trị văn hóa, vừa có tiềm năng phát triển kinh tế", ông Dương Trung Quốc cho hay.

Ở góc độ người được vinh danh, bà Nguyễn Hồ Tiếu Anh - Nghệ nhân Văn hóa Ẩm thực Việt Nam - cho rằng, danh hiệu là niềm vinh dự nhưng cũng là trách nhiệm lớn. Với hơn 25 năm gắn bó cùng ẩm thực, bà luôn tâm niệm việc gìn giữ và sáng tạo phải song hành.

"Ẩm thực với tôi không chỉ là món ăn, mà còn là sự gắn kết, là yêu thương trong gia đình và cộng đồng. Khi được phong tặng danh hiệu, tôi tự nhắc mình phải cố gắng nhiều hơn để xứng đáng và lan tỏa những giá trị ấy", bà chia sẻ.

Hiệp hội Văn hóa Ẩm thực Việt Nam kỳ vọng, sau lễ phong tặng đầu tiên, các nghệ nhân sẽ trở thành những “Sứ giả Văn hóa Ẩm thực”, cùng chung định hướng "Tôn vinh truyền thống, kiến tạo tương lai".

Với sự đồng hành của nghệ nhân, doanh nghiệp, tổ chức và cộng đồng, chương trình xét tặng danh hiệu được kỳ vọng sẽ tiếp tục phát triển, góp phần bảo tồn và nâng tầm văn hóa ẩm thực Việt Nam trong giai đoạn mới.