Khám phá xưởng chế tạo xe đạp tre hút khách ở Hội An

Tháng 10/2013, UBND TP Hội An đã đưa vào khai thác khu trung tâm làng nghề tre, dừa, nứa xã Cẩm Thanh nhằm tạo thêm sản phẩm du lịch sinh thái sông nước cho địa phương. Cơ sở sản xuất sản phẩm thủ công mỹ nghệ, khung xe đạp bằng tre độc đáo của gia đình anh Tân không chỉ thu hút khách nước ngoài đến tham quan mà cả các bạn trẻ đến học nghề và tìm hiểu về loại nguyên liệu thân thiện với môi trường như tre, nứa.

Không gì là không thể

Giường tre, bàn ghế tre, các sản phẩm thủ công mỹ nghệ làm từ tre đã trở nên quá quen thuộc nhưng một chiếc xe đạp làm từ tre có lẽ là điều không tưởng với bất kì ai mới nghe qua. Không gì là không thể. Anh Tân đã tự mày mò chế tạo và cho ra đời những chiếc xe đạp tre trước sự ngạc nhiên của mọi người.

Dẫn người xem vào một nhà xưởng đang bày la liệt các sản phẩm làm từ tre, anh Tân hào hứng chỉ cho chúng tôi những chiếc xe đạp tre đang sắp hoàn thiện. Nhìn những thân tre mỏng manh, chúng tôi không khỏi hoài nghi về tính ứng dụng của sản phẩm, anh Tân liền chỉ cho chúng tôi một chiếc để ngồi thử và bảo: “Ngó giống đồ chơi vậy chớ bền không thua gì đồ thép, dư sức chở mấy ông Tây lên bờ xuống ruộng”.

Lớn lên trong gia đình giàu truyền thống làm đồ thủ công mỹ nghệ, lại được cha là “Vua tre đất Quảng” - ông Võ Tấn Mười truyền kinh nghiệm, từ nhỏ anh Tân đã sớm tập tành làm nhiều vật dụng từ tre, dừa. Sau nhiều năm ấp ủ ý tưởng làm xe đạp từ tre, đến đầu năm 2012 anh bắt tay vào làm chiếc xe đầu tiên.

Anh Tân sử dụng tre gai để chế tạo xe đạp. Trò chuyện với chúng tôi, anh Tân không thôi nhắc đến tính ưu việt của thứ nguyên liệu này: “Không có loại cây nào làm xe đạp phù hợp hơn tre. Thân tre rỗng, lại nhẹ, vừa cứng cáp vừa dẻo dai, cứ cách một đoạn lại có mắt tre thêm tăng độ bền. Hình dáng cây tre tròn, kết cấu sợi bện dọc nên tính năng chịu lực vô cùng tuyệt vời”.

Để cho ra đời một chiếc xe đạp hoàn chỉnh phải trải qua nhiều công đoạn từ chọn tre, xử lí chống mối mọt, gia tăng độ bền, thiết kế hình dáng đến gia công, lắp ráp các bộ phận và trang trí. Thông thường khi đã có sẵn nguyên liệu thì một chiếc xe đạp mất khoảng hai tuần để hoàn thành. Theo tính toán, một chiếc xe đạp tre do cơ sở của anh Tân sản xuất có độ bền lên tới hai mươi năm. Sản phẩm ở đây đa dạng từ các loại xe phục vụ du khách tham quan trong phố cổ đến các loại xe đua, xe đạp địa hình, v.v…

“Trầy vi tróc vảy” và làm giàu với tre

Để có được chiếc xe đạp tre hoàn hảo như hiện nay, anh Tân kể đã phải nhiều lần “trầy vi tróc vảy” với tre. Lúc đầu do chưa có kiến thức về xe đạp nên những sản phẩm đầu tiên kết cấu yếu mà theo anh chắc chỉ để làm cảnh, hễ gặp chấn động mạnh là các bộ phận rời ra. Không nản lòng, anh Tân tự nghiên cứu, tìm hiểu cấu tạo của xe đạp, thiết kế khung sườn sao cho chịu được sức nặng mà vẫn hoạt động tối ưu. Lại nói về tre, tuy là nguyên liệu tốt nhưng không phải dễ dàng xử lý. Tre mang về phải được ngâm bùn để tránh mối mọt. Thời gian ngâm tối ưu đối với từng chi tiết cũng khác nhau, ít nhất là sáu tháng, đều được anh tính toán sau nhiều lần thành công thất bại.

Cái khó nhất vẫn là việc kết nối ở các trục mà vẫn không dùng tới đai ốc hay các loại keo dán công nghiệp. Anh Tân đã tự mày mò chế ra loại keo tổng hợp có nguồn gốc tự nhiên kết hợp với sợi gai để kết nối giữa tre và kim loại đảm bảo khung xe đạp không bị nứt khi nhiệt độ thay đổi.

Đến nay, tuy xe đạp làm từ tre của anh có thể xem là một sản phẩm hoàn hảo nhưng anh vẫn không ngừng nghiên cứu, cải tiến kĩ thuật, mẫu mã đáp ứng nhu cầu thị trường.

“Hy vọng với mô hình tour du lịch đi xe đạp tre tham quan vùng ven phố cổ Hội An kết hợp với hướng dẫn cách làm khung xe đạp bằng tre, mỗi năm cơ sở của tôi có thể thu về ít nhất khoảng 100 triệu đồng”, anh Tân phấn khởi cho biết thêm.

Thanh Mai – Nguyễn Liên