Khám phá châu Phi qua những “viên ngọc” kiến trúc

Lâu nay, chúng ta đã quá quen thuộc với những phong cách kiến trúc nổi tiếng của phương Tây như Byzantine, Gothic, Baroque, hay Modernist... bởi chúng được ưa chuộng, tôn vinh và nhắc đến thường xuyên.

Những ngôi đền thờ Hồi giáo theo phong cách kiến trúc Ottoman hay những ngôi chùa Phật giáo ở Đông Á cũng dần được biết đến rộng rãi trên thế giới, tương tự với những đền thờ của các nền văn minh tiền thuộc địa phát triển rực rỡ ở Trung và Nam Mỹ. 

Trong khi đó, ngoài Kim tự tháp Giza vĩ đại ở Ai Cập, thì hào quang của cả một nền kiến trúc của châu Phi lại đang bị bỏ qua một cách đáng tiếc. Hầu hết những gì mọi người biết về châu Phi là những định kiến tiêu cực về nghèo, đói, bệnh dịch, và chiến tranh – những vấn đề được truyền thông tập trung khai thác, trong khi sự đa dạng và văn hóa phong phú của lục địa Đen lại không được quan tâm một cách xứng đáng. 

Có nhiều điều đáng để ngợi khen về châu Phi thời tiền thuộc địa - điều mà hầu như không bao giờ được đề cập bên ngoài sách lịch sử. Gần 10.000 tiểu bang và các nhóm tự trị khác nhau với ngôn ngữ và phong tục riêng biệt tồn tại, nhiều vương quốc và đế chế tiên tiến - như Liên minh Asante, Vương quốc Mossi và Vương quốc Zulu - phát triển mạnh trước khi người châu Âu đến với súng, chủ nghĩa nô lệ và truyền giáo.

Để tìm lại hào quang xứng đáng cho kiến trúc châu Phi, một chủ tài khoản Twitter tên “Igbo Excellence” (Igbo là tên của một dân tộc thiểu số sinh sống ở miền nam và đông Nigeria) đã quyết định đăng tải hàng loạt hình ảnh về những công trình kiến trúc tuyệt nhất của châu Phi, giúp mọi người được biết đến và trân trọng những viên đá quý bị bỏ quên đó.

Kiến trúc Nubian

Bắt đầu với Nubian – một tộc người thổ dân bản địa của châu Phi ở khu vực từ Sudan đến miền nam Ai Cập - nơi được cho là một trong những cái nôi sớm nhất của nền văn minh, tài khoản twitter Igbo Excellence đã đăng tải những hình ảnh tiêu biểu về kiến trúc ở những nơi khác nhau, thuộc về các thời kỳ khác nhau trong lịch sử châu Phi, nhắc nhớ về lịch sử lâu dài và phong phú của các dân tộc trên khắp lục địa rộng lớn này.

Kiến trúc Nam Phi

Kiến trúc Sudan-Sahel

Các nhà thờ Hồi giáo ở Sahel xây bằng bùn, trong đó có Nhà thờ Hồi giáo Lớn Djenné tráng lệ ở Mali, đều đặc biệt ấn tượng. Toàn bộ cộng đồng Djenné đóng vai trò tích cực trong việc bảo trì nhà thờ Hồi giáo thông qua một lễ hội thường niên độc đáo. Lễ hội được tổ chức với âm nhạc và ẩm thực, nhưng mục đích chính là để sửa chữa những thiệt hại mà nhà thờ phải gánh chịu trong năm, chủ yếu là xói mòn do mưa và nứt do thay đổi nhiệt độ và độ ẩm.

Nhà thờ Hồi giáo Lớn Djenné có ý nghĩa văn hóa đặc biệt quan trọng không chỉ với địa phương, mà còn với cả đất nước: hiện diện trên quốc huy của Mali. 

Kiến trúc Sudan-Sahel hiện đại

Kiến túc Châu Phi tương lai

Ngoài ra, các dạng kiến trúc châu Phi tương lai có thể thấy rất nhiều ở các quốc gia như Ghana và Burkina Faso.

Kiến trúc Somali

Kiến trúc Somali thể hiện truyền thống phong phú và đa dạng về kỹ thuật và thiết kế. Trải dài từ thời kỳ cổ đại, trung cổ và đầu hiện đại ở Greater Somalia, kiến trúc Somali cũng bao gồm sự kết hợp với các thiết kế phương Tây đương đại.

Kiến trúc Somalia liên quan đến nhiều loại hình xây dựng khác nhau, chẳng hạn như: Thành đá, lâu đài, thành quách, pháo đài, nhà thờ Hồi giáo, tháp, cự thạch, mộ đá, vòng tròn đá, tượng đài, đền thờ, cầu dẫn nước, và ngọn hải đăng.

Kiến trúc Swahili

Kiến trúc Swahili là một thuật ngữ được sử dụng ngày nay để chỉ một loạt các truyền thống xây dựng đa dạng được thực hành hoặc từng được thực hành dọc theo bờ biển phía đông và đông nam của châu Phi.

Những gì ngày nay được xem là kiến trúc Swahili điển hình vẫn còn rất rõ ở các trung tâm đô thị thịnh vượng của Mombasa, Lamu và Zanzibar.

Kiến trúc Madagascar

Kiến trúc của Madagascar, một quốc đảo lớn ngoài khơi bờ biển phía đông của châu Phi, là độc nhất vô nhị ở châu lục này. Kiến trúc Madagascar mang một sự tương đồng mạnh mẽ với các tiêu chuẩn và phương pháp xây dựng của vùng Nam Borneo, nơi mà những cư dân đầu tiên của Madagascar được cho là đã di cư từ đó đến. 

Trên khắp Madagascar và vùng Kalimantan của Borneo, hầu hết các ngôi nhà truyền thống đều có hình chữ nhật thay vì hình tròn, và có mái nghiêng hoặc dốc đứng được chống bằng một cột trụ ở trung tâm.

Như bạn có thể thấy, có rất nhiều điều để chiêm ngưỡng trong các phong cách kiến trúc đa dạng và độc đáo trên khắp châu lục này.

Bài đăng trên twitter của Igbo Excellence cho đến nay đã thu hút hơn 600 nghìn lượt thích và chia sẻ, sau khi người ta nhận ra và tái khám phá di sản văn hóa phong phú này. Nhiều tài khoản twitter khác sau đó cũng đã thêm vào các ví dụ của riêng họ, qua đó cho chúng ta thấy một sự đánh giá cao đối với sự kỳ diệu của kiến trúc châu Phi!

Cùng chiêm ngưỡng thêm nhiều những công trình kiến trúc ấn tượng của lục địa Đen: 

Kiến trúc Chính phủ Châu Phi

Kiến trúc châu Phi đương đại

Kiến trúc châu Phi hiện đại

Kiến trúc Nigieria

Kiến trúc Ghana

Theo VOV