“Công trình khủng trong di sản Tràng An làm mất uy tín với UNESCO”

Trao đổi với PV Dân Trí, PGS.TS Đặng Văn Bài, Phó chủ tịch Hội di sản văn hóa Việt Nam cho biết việc xây dựng công trình “khủng” ngay trong vùng lõi của di sản Tràng An là một vi phạm rất nghiêm trọng cần phải xử lý nghiêm. Đây là danh thắng đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, là di sản hỗn hợp đầu tiên của Việt Nam và cả khu vực Đông Nam Á. Việc bảo tồn di sản này là trách nhiệm không chỉ của các cơ quan quản lý địa phương mà còn là cả quốc gia. Bất kể một tác động dù với mục đích để tôn tạo, phát huy giá trị của di sản thì cũng phải được phép và có sự tham vấn kỹ lưỡng của các chuyên gia. Ở đây, công trình không những phải xin phép địa phương mà còn phải được Bộ Văn hóa và Hội đồng Di sản văn hóa thông qua.

“Theo dõi báo chí những ngày qua, tôi rất lấy làm buồn và đau xót, thậm chí đã gọi điện cho những người quản lý di sản này để tìm hiểu. Việc xây dựng công trình “khủng” trong vũng lõi di sản không chỉ là sự vi phạm pháp luật mà còn phá hủy giá trị của di sản. Đây là một sự việc rất nghiêm trọng. Tôi không hiểu, các cơ quan quản lý địa phương nhất là cấp xã, cấp huyện ở đâu, có vai trò như thế nào khi để cho một hiện tượng vi phạm di sản thế giới rất nặng nề và kéo dài trong một thời gian dài như thế mà không có động thái xử lý cho đến khi báo chí vào cuộc?”, PGS. TS Đặng Văn Bài bức xúc đặt câu hỏi.

Chuyên gia này cũng cho biết, các cơ quan chức năng cần phải xử lý nghiêm, tháo dỡ triệt để công trình này. Sắp tới, vào tháng 6 và đầu tháng 7 tới, Ủy ban di sản thế giới sẽ có một cuộc họp, chắc chắn việc vi phạm di sản ở danh thắng Tràng An (Việt Nam) cũng sẽ được nhắc đến. “Chúng ta đã có những cam kết trong việc bảo tồn di sản với UNESCO nhưng lại không thực hiện đúng cam kết là điều rất đáng tiếc, xấu hổ và làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến danh dự quốc gia. Uy tín của chúng ta với UNESCO cũng sẽ bị giảm sút”, PGS.TS Đặng Văn Bài nói.

Trong khi đó, PGS. TS Phạm Trung Lương, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu du lịch cho rằng, danh thắng Tràng An là một địa danh duy nhất ở Việt Nam và cả khu vực Đông Nam Á hội tụ đủ tiêu chí về văn hóa, vẻ đẹp thẩm mỹ, địa chất với những giá trị nổi bật toàn cầu. Đến đây du khách không chỉ được trải nghiệm vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn khám phá những giá trị về văn hóa, lịch sử mà không nơi nào có được.

Đây là điều rất đáng tự hào và trân trọng. Chính vì thế bất kể một việc xây dựng, tác động nào nên di sản cũng đều phải cân nhắc kỹ lưỡng và tuân thủ luật pháp. “Khi đến các khu di sản người ta phải được trải nghiệm những giá trị đích thực của di sản, cái đích thực đó phải đặt trong sự bảo tồn. Khi đã xuất hiện những công trình thì nó không giữ được bản chất của di sản. Đối với các khách du lịch đích thực, hiểu các giá trị di sản thì các công trình này rõ ràng là một sự phản cảm”, PGS. TS Phạm Trung Lương khẳng định.

Theo PGS.TS Phạm Trung Lương, sai phạm ở danh thắng Tràng An cho thấy việc thực thi và quản lý quy hoạch hiện nay ở các khu di sản đang có vấn đề. Chúng ta có một hệ thống quy hoạch khá đầy đủ, chi tiết từ tầm quốc gia đến địa phương, trong đó có rất nhiều quy hoạch tốt với sự tham gia của các chuyên gia nước ngoài. Tuy nhiên, việc thực thi, quản lý quy hoạch ở nhiều nơi lại không thực hiện đúng, dẫn đến phá vỡ quy hoạch và gây ra nhiều mặt trái. “Các khu du lịch như Phú Quốc, Côn Đảo rồi đến Hạ Long, Cát Bà… đều được các chuyên gia nước ngoài tư vấn với chất lượng quy hoạch đều tốt nhưng khi thực thi vẫn xảy ra những sự cố đáng tiếc, làm vỡ quy hoạch. Bài học ở Tràng An (Ninh Bình) tôi hy vọng sẽ là sự cảnh tỉnh để các cấp chính quyền, cơ quan chức năng thực hiện nghiêm túc việc quy hoạch, bảo tồn các khu du lịch, di sản theo đúng quy định”, PGS.TS Phạm Trung Lương nói.

Trước đó, trao đổi với báo chí ông Phạm Xuân Phúc, Thanh tra Bộ VH-TT&DL cho biết, việc tự ý xây dựng công trình trong lõi di sản lã vi phạm hết sức nghiêm trọng. Bộ đã có chỉ đạo và yêu cầu Sở Du lịch tỉnh Ninh Bình khẩn trương báo cáo rồi phối hợp với các đơn vị liên quan, có biện pháp tháo dỡ khẩn trương công trình trái phép này để trả lại nguyên trạng vùng lõi di tích vì đây là Di sản thế giới.

Hà Trang