Rộn ràng Tết máng nước của đồng bào ở vùng cao Quảng Nam

Ngày 29/12 (nhằm ngày mùng 7 tháng Chạp âm lịch), huyện Nam Trà My (Quảng Nam) tổ chức phục dựng lễ cúng máng nước của đồng bào các dân tộc.

Khắp các làng, nóc ở huyện Nam Trà My, đâu đâu du khách cũng được dân làng Xơ Đăng, Ca dong, B'h noong mời dự ăn Tết máng nước.

Tết này thường được tổ chức vào những ngày đầu năm mới, sau khi kết thúc lễ hội đâm trâu. Theo quan niệm của người bản địa, đây là mùa nguồn nước trong rừng trong lành và mát mẻ.

Tại làng Lê, thôn 2, xã Trà Don, huyện Nam Trà My, cả làng đang rộn ràng tổ chức Tết cúng máng nước. Cây nêu cao hơn 15m đứng sừng sững giữa làng để mời gọi thần linh về chứng giám.

Để chuẩn bị cho Tết cúng máng nước, già làng triệu tập những thanh niên trai tráng trong làng giao nhiệm vụ làm cây nêu, phát dọn lối đi sạch sẽ vào khu vực dòng suối lấy nước.

Nguồn nước mà dân làng lấy về sử dụng thường ở trong khu rừng già. Mỗi làng chuẩn bị 2 con gà trống và một con heo để tế lễ. Sau khi cây nêu dựng xong, tất cả đàn ông trong làng sẽ mang lễ vật vào địa điểm lấy nước trên dòng suối.

Các già làng đọc bài khấn trong lễ tế thần: "Hôm nay cả làng lên đây xin thần núi, thần rừng ban phước lành cho dân làng làm ăn thuận tiện, sinh sống đoàn kết; ban cho dân làng nguồn nước trong lành để uống mát cái bụng quanh năm".

Sau lễ tế thần, từng hộ gia đình sẽ dùng một ống nứa rừng múc nguồn nước dưới suối đã được hòa với tiết gà, heo mang về nhà nhóm bếp nấu cơm. Các thanh niên trong làng sẽ đặt ống dẫn nước xuống khe suối để đưa nước về làng.

Khi nguồn nước về tới máng của làng nằm cạnh cây nêu, già làng cắt tiết một con gà nữa để tạ ơn thần linh đã cho nước về với dân làng. Các thanh niên đứng vây quanh cây nêu chứng kiến nguồn nước mới của làng.

Cả làng sẽ mở hội ăn mừng nguồn nước mới. Tất cả các hộ dân trong làng đều nấu rượu cần, cơm lam để đãi khách. Thường thì phần hội của Tết máng nước diễn ra trong khoảng 15 ngày. Nhà này đến thăm nhà khác, nóc này đến thăm nóc khác để cùng uống rượu cần, ăn thịt và chúc phúc cho nhau.

Nhiều nóc còn tổ chức đánh cồng chiêng, hát dân ca suốt thời gian diễn ra phần hội để tăng thêm không khí rộn ràng của Tết máng nước. Những hộ gia đình khá giả còn dự trữ thịt sấy giàn bếp hoặc mổ gà, heo ăn mừng Tết máng nước.

Ông Nguyễn Thế Phước - Phó Chủ tịch huyện Nam Trà My - cho biết huyện chủ trương đưa lễ hội truyền thống cúng Tết máng nước của các đồng bào dân tộc trên địa bàn huyện thành sự kiện thường niên hàng năm nhằm nâng tầm giá trị của lễ hội, điểm nhấn cho sản phẩm du lịch văn hóa tại Nam Trà My.

Thông qua đó, giáo dục lòng tự hào, tinh thần đoàn kết các dân tộc, góp phần xây dựng nông thôn mới ngày càng khởi sắc và thoát nghèo bền vững, phát triển kinh - tế xã hội, đa dạng hóa sản phẩm du lịch trên địa bàn huyện Nam Trà My.