Nở rộ video “chủ tịch, tổng tài giả nghèo": Câu view bằng chiêu nhảm nhí

Thời gian gần đây, trên TikTok, YouTube và nhiều nền tảng mạng xã hội khác xuất hiện tràn lan các video mang mô típ “chủ tịch giả nghèo”, “tổng tài thử lòng” hay “tổng tài lạnh lùng, độc đoán”.

Những nội dung này nhanh chóng thu hút hàng triệu lượt xem, chia sẻ, nhưng đồng thời gây ra nhiều tranh cãi vì sự lố bịch, thiếu thực tế và tiềm ẩn tác động tiêu cực đến giới trẻ.

Chiêu trò dựng kịch bản câu view (lượt xem)

Chỉ cần gõ từ khóa “chủ tịch giả nghèo” hoặc “phim tổng tài” trên TikTok hay YouTube, người xem sẽ dễ dàng bắt gặp hàng loạt video với mô típ quen thuộc. Nổi bật có thể kể đến các kênh YouTube như SVM TV 1, SVM School 1, SVM Media, SVM Pro, Gãy Movie…, mỗi kênh đều sở hữu lượng người theo dõi từ hàng trăm nghìn đến hàng triệu.

Bên cạnh đó, còn có nhiều kênh chuyên review (đánh giá) phim ngắn Trung Quốc, với nội dung tổng tài bá đạo như: Trạm Phim, Súp lơ Trung Hoa, Điêu Thuyền Review, Mọt Phim Ngôn Tình, 3h Sáng Review, góp phần khiến dòng nội dung này lan tỏa mạnh mẽ hơn.

Theo đó, “Chủ tịch giả nghèo - thử lòng”, thường xoay quanh nhân vật nam được giới thiệu là “chủ tịch” hay “đại gia” nhưng cố tình ăn mặc xuề xòa, đóng giả người nghèo để thử lòng bạn gái, nhân viên hoặc bạn bè.

Kịch bản quen thuộc là nhân vật chính bị khinh thường, sỉ nhục vì vẻ ngoài nghèo khó, sau đó bất ngờ “lộ thân phận thật” với hình ảnh chủ tịch tập đoàn, đi xe sang, có vệ sĩ tháp tùng.

Người từng coi thường anh ta phải trả giá, còn nhân vật nữ - thường là bạn gái cũ của "chủ tịch" - tỏ ra hối hận. Dù được gắn thông điệp “đừng coi thường người khác”, nhưng cách thể hiện thường kịch cỡm, phi logic, khai thác sự đối lập giàu - nghèo một cách lố bịch để gây sốc.

Vấn đề nằm ở chỗ những clip này vô tình xây dựng nên hình mẫu ảo tưởng, đề cao sự giàu có và quyền lực như thước đo duy nhất để được tôn trọng.

Hay các phim ngắn “tổng tài lạnh lùng” - chủ yếu du nhập từ nước ngoài, thường kéo dài từ vài phút đến vài chục phút, nội dung na ná truyện ngôn tình nhưng được kịch tính hóa.

Các mô típ quen thuộc lặp đi lặp lại: Tổng tài ép cưới, ghen tuông mù quáng, xử lý tình địch bằng bạo lực hay ra lệnh cho đàn em “trừng trị” kẻ dám xúc phạm mình.

Những tình tiết này được lãng mạn hóa, khoác lên vẻ ngoài “ngầu” nhưng thực chất phi thực tế, dễ khiến giới trẻ ngộ nhận rằng sự độc đoán, bạo lực và việc dùng tiền bạc hay quyền lực để giải quyết vấn đề là hành xử đáng ngưỡng mộ.

Ngoài hai mô típ chính, còn có vô số biến thể khác được sáng tạo nhằm hút người xem. Trong các clip “tổng tài ra oai”, khi bị nhắc nhở hay gặp tình huống trái ý, nhân vật chính lập tức sai đàn em ra tay đánh người.

Trong “chủ tịch cứu mỹ nhân”, nhân vật nữ rơi vào cảnh khó khăn, ngay lập tức được “tổng tài” dùng tiền hoặc quyền lực giải cứu. Còn trong “chủ tịch trừng phạt”, những ai dám khinh thường nhân vật chính đều bị mất việc, bẽ mặt chỉ sau một cú điện thoại.

Điểm chung của những video này là kịch bản dễ đoán, sáo rỗng, song lại thu hút người xem nhờ yếu tố gây sốc, thỏa mãn ảo tưởng quyền lực.

Bên dưới những video này, hàng nghìn bình luận xuất hiện, trong đó không ít ý kiến cho rằng đây chỉ là “nội dung nhảm nhí, câu view rẻ tiền”.

Có người viết: “Xem mấy clip này vừa quê vừa giả tạo, mà không hiểu sao vẫn hot”. Một số khác lại hùa theo, tỏ ra thích thú với hình tượng “tổng tài lạnh lùng”: “Ước gì ngoài đời có anh tổng tài như thế”, “Chủ tịch xử lý quá ngầu”.

Chính sự pha trộn giữa phản ứng phẫn nộ và hứng thú này khiến những video càng được lan truyền rộng rãi, tạo thành một trào lưu khó kiểm soát.

Chúng góp phần tạo nên một trào lưu khó kiểm soát, khi hình ảnh “chủ tịch - tổng tài” méo mó được lan truyền rộng rãi, dần ăn sâu vào tâm lý một bộ phận giới trẻ.

Không chỉ riêng ở Việt Nam, mô típ dòng phim "chủ tịch, tổng tài giả nghèo" cũng khá phổ biến, từng tạo nên trào lưu gây sốt ở Trung Quốc. Tuy nhiên, nhận thấy sự nguy hiểm của dòng phim có yếu tố “tổng tài bá đạo”, đầu năm nay, Tổng cục Phát thanh Truyền hình Trung Quốc đặc biệt siết chặt kiểm soát dòng phim lấy hình tượng doanh nhân làm nhân vật chính, được dàn dựng các tình tiết xa rời thực tế đời sống.

Hồi tháng 2 vừa rồi, Tổng cục Phát thanh và Truyền hình Quốc gia gỡ bỏ 25.300 phim truyền hình ngắn với tổng cộng gần 1,4 triệu tập vì không tuân thủ quy định.

"Tổng cục Phát thanh Truyền hình Trung Quốc nhấn mạnh những phim ngắn lấy hình tượng doanh nhân làm nhân vật chính đại diện cho thành công, quyền lực và giàu có chủ yếu kết hợp với cốt truyện lãng mạn phi lý để thu hút lượt xem. Một số nhà sản xuất tranh nhau dàn dựng các tình tiết xa rời thực tế đời sống", tờ The Paper viết.

Cơ quan quản lý nhà nước Trung Quốc còn yêu cầu phim ngắn về doanh nhân cần được sáng tác theo nguyên tắc hiện thực, tránh kịch bản lố bịch, kỳ quái, tạo nên những suy nghĩ sai lệch về giới doanh nhân.

“Các phim ngắn cần tạo môi trường dư luận tích cực cho sự phát triển kinh tế, tránh tập trung vào các xung đột tình yêu hay tranh chấp gia đình, đặc biệt là việc truyền bá quan điểm tình yêu bám vào nhà quyền quý, kết hôn với nhà giàu”, văn bản của Tổng cục Phát thanh Truyền hình Trung Quốc nêu rõ.

Rất nhiều mô hình lệch chuẩn trên mạng

Chia sẻ với Dân trí, PGS.TS Trần Thành Nam - Phó hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội cho hay, trên không gian mạng có rất nhiều clip ngắn xây dựng các mô hình lệch chuẩn được viral (lan toả) như mô hình “tổng tài bá đạo”, “tiểu thư nhà nghèo may mắn yêu đại gia”.

Những mô hình này đang thay đổi nhận thức của những người trẻ. Thậm chí rất nhiều người lầm tưởng những hình mẫu trong những video clip trên mạng đó chính là đời thực chứ không phải diễn xuất.

“Ví dụ các video “tổng tài” thường khai thác yếu tố quyền lực, sự giàu có và khả năng kiểm soát người khác. Với nhiều bạn trẻ, đặc biệt là lứa tuổi thanh thiếu niên đang trong giai đoạn tìm kiếm bản sắc, những hình tượng này dễ tạo cảm giác lôi cuốn.

Nó đánh vào tâm lý muốn khẳng định cái tôi, muốn nhanh chóng có vị thế và được ngưỡng mộ”, ông Nam nói.

Theo vị chuyên gia, điều đáng lo ngại là các nhân vật này thu hút sự chú ý bằng sự kịch tính, khác thường như luôn giải quyết xung đột bằng bạo lực, ra lệnh hoặc áp đặt, bạo lực đè bẹp những hành vi sai bằng những hành vi “sai hơn” thay vì đối thoại và tôn trọng pháp luật.

Giới trẻ thì lại được gieo vào đầu rằng mình muốn trở thành lãnh đạo, trở thành tổng tài thì phải hung hăng, quyền lực, áp chế… Làm chủ đồng nghĩa với khả năng “đè bẹp” người khác.

“Nhiều người còn đồng nhất hóa sự nam tính, hấp dẫn như các tổng tài trên TikTok, lạnh lùng, vô cảm, nói có người nghe, đe có người sợ, khuất phục người khác bằng quyền lực và tiền bạc

Họ bắt đầu sao chép hành vi bạo lực để giải quyết khi gặp mâu thuẫn ngoài đời thay vì giải quyết ôn hòa, tôn trọng người khác và bản thân”, vị chuyên gia cho hay.

PGS.TS Trần Thành Nam cho biết, nếu trào lưu này lan rộng mà không có sự định hướng. Giới trẻ có thể hình thành cách nhìn méo mó về các mối quan hệ xã hội: Nghĩ rằng quyền lực, tiền bạc cho phép coi thường người khác, gây ảnh hưởng lâu dài đối với nhận thức và hành vi.

Nó cũng chính là chất xúc tác làm gia tăng xung đột bạo lực học đường, và bạo lực trong xã hội nói chung bởi các bạn trẻ tin tưởng, coi hành động thô bạo là “bình thường” hay “ngầu”.

Qua đó, làm suy yếu giá trị pháp quyền và tinh thần thượng tôn pháp luật trong cộng đồng trẻ, vốn rất cần được nuôi dưỡng trong bối cảnh chuyển đổi số và hội nhập quốc tế.

Theo vị chuyên gia, gia đình và nhà trường cần đồng hành, trò chuyện với con em về việc phân biệt giữa thế giới ảo và đời thực, chỉ ra tính phi lý và nguy hiểm của hành vi bạo lực.

“Truyền thông và các nền tảng mạng xã hội cần có cơ chế kiểm duyệt, cảnh báo rõ ràng hơn với những nội dung bạo lực ngụy trang dưới dạng giải trí. Những video ngắn hình tượng tổng tài bá đạo cũng cần phải được làm sạch và gỡ bỏ nếu chứng minh được những hệ lụy của nó với giới trẻ”, ông Nam nói.

Phó hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng, lấy cái đẹp, dẹp cái xấu, chúng ta cần xây dựng hình mẫu tích cực: Chúng ta nên khuyến khích sáng tạo các sản phẩm truyền thông thể hiện hình tượng lãnh đạo hay “tổng tài”, “chủ tịch” với trí tuệ, lòng nhân ái và kỹ năng giải quyết vấn đề văn minh.

Nói cách khác, hình tượng “tổng tài bạo lực” có thể hấp dẫn trong thoáng chốc, với những đứa trẻ mới lớn.

Nhưng nếu không kiểm soát, nó sẽ gieo mầm cho những lệch lạc trong nhận thức và hành vi của giới trẻ. Điều quan trọng là giúp các em hiểu rằng sức mạnh thật sự không nằm ở bạo lực, mà ở trí tuệ, sự tôn trọng và khả năng thuyết phục người khác.