Người “mang” guốc xuyên hai thế kỷ

Thứ sáu, 29/07/2016 - 06:57

(Dân trí) - Từ thập niên 70 của thế kỷ trước, hình ảnh một cô gái trẻ theo người cô ra bán guốc ở cổng số 5 (cửa Tây) chợ Bến Thành trở nên quen thuộc. Cô gái ngày ấy bây giờ là cụ Nguyễn Thị Liên, nay đã 72 tuổi nhưng vẫn bám trụ với sạp guốc qua từng ấy thời gian…

Người phụ nữ đi qua hai thế kỷ với những... đôi guốc

Chiếm một diện tích khá khiêm tốn, chỉ chừng 2 mét vuông, sạp hàng guốc mộc của bà Liên nằm nép mình sau những gian hàng mỹ nghệ khác. Từ nhiều năm nay, sạp hàng của bà Liên đã trở thành địa chỉ tìm đến của những người yêu thích guốc mộc. Không phô trương bề thế, qua bao năm, tiếng búa nhặt khoan tán từng chiếc đinh vào đế guốc đã trở thành âm thanh quen thuộc của nhiều thế hệ người dân Sài thành.

“Bốp bốp, cạch cạch” là những âm thanh quen thuộc có thể nghe thấy nếu ai “hữu ý” muốn tìm sạp guốc. Sở dĩ có hai loại âm thanh khác nhau đó là do tính chất của công việc này. Quai và đế không được đóng trước, khách sẽ tự chọn quai riêng và đế riêng theo sở thích. Khi đã ưng, bà Liên cố định quai vào đế bằng đinh cút để khách tra bàn chân vào canh ni. Khi đo ni xong, quai sẽ được cố định bằng những chiếc đinh kiểu, phần đinh cút sẽ được nhổ ra. Sau đó, bà Liên cẩn thận gọt lại đoạn quai dư cho bằng với đế dưới.

Hai âm thanh khác nhau của việc đóng đinh cố định quai guốc có thể thấy lực tay cũng khác nhau. Khoan nhặt từng cú đóng thoạt nhìn có vẻ đơn giản, nhưng nếu không quen thì phần quai sẽ xấu vì vết đinh, đầu đinh kiểu cũng móp méo nếu tay búa không lành nghề. Cứ thế, những âm thanh cứ khoan nhặt, lặng lẽ trôi từng ngày theo từng nhịp hối hả của cuộc sống.

Trong ngần ấy năm gắn bó với nghề, bà Liên không thể nhớ nổi mình đã nâng niu bao nhiêu bàn chân của "thượng đế". Bà chỉ biết, nhiều khách hàng đã quay lại cảm ơn vì món hàng chất lượng. Mỗi lần như thế, trong lòng bà lại thấy vui, trong tâm hồn lại thấy trẻ hơn khi đã “làm đẹp” cho đời.

Tại sạp hàng của bà Liên, nhiều người đã đến đặt vấn đề thuê lại với mức giá gần 20 triệu một tháng nhưng bà đã từ chối. Cái nghề đã trở thành nghiệp, lại không có gia đình, không buôn bán bà thấy tù tay tù chân, khó chịu lại sinh bệnh. Cứ thế là ngày ngày, bà cụ vẫn lầm lũi đi về ở cái sạp hàng quen thuộc này.

Bao nhiêu năm qua bà vẫn bám trụ với công việc của mình.

Tình yêu với những đôi guốc trong tâm bà Liên vẫn như ngày nào. Khi cầm guốc trên tay đo ni quai cho khách, vẫn thấy đâu đó niềm vui trên gương mặt gầy gò của bà.

Trong cái khoảng không gian chừng 2 mét vuông của sạp hàng, bao nhiêu năm qua đã chứng kiến nhiều “đứa con tinh thần” của bà Liên lặng lẽ làm đẹp cho thượng đế. — Trong cái khoảng không gian chừng 2 mét vuông của sạp hàng, bao nhiêu năm qua đã chứng kiến nhiều “đứa con tinh thần” của bà Liên lặng lẽ làm đẹp cho "thượng đế".

Ngày trước, thời trang guốc còn được ưa chuộng thì vào mỗi mùa mưa, khách hàng tìm đến đây rất đông.

Nhưng cũng có giai đoạn bà phải trầy trật với những đôi guốc của mình khi thị hiếu người tiêu dùng giảm mạnh. “Giai đoạn ấy, lời lãi chẳng được bao nhiêu, chỉ đủ tiền cơm hàng ngày, nhưng vì yêu nghề và coi chợ như nhà nên tôi vẫn cố gắng duy trì. Cho đến năm 2000, nhiều khách du lịch đến Việt Nam, chợ Bến Thành thường là địa điểm đầu tiên du khách chọn tham quan, khám phá. Nhờ vậy, những đôi guốc đã trở thành món quà đặc sản…”, bà Liên bộc bạch.

Để đáp ứng nhu cầu của thị trường, mặt hàng guốc đã có những thiết kế về kiểu dáng đa dạng và phong phú. Lồng ghép hình ảnh quê hương đất nước, nâng tầm giá trị của sản phẩm.

Tuy du lịch phát triển, giúp bà Liên duy trì với ngành hàng guốc, nhưng thật sự sức mua đã giảm đi rất nhiều. Theo bà Liên, khách Việt tìm đến sạp đa phần là những vị khách trung niên trở lên, khách trẻ rất ít. Những vị khách này lựa chọn một đôi guốc cho mình phần vì yêu thích, phần vì hoài cổ.

Những mẫu mã bắt mắt thường được các bạn trẻ lựa chọn. “Mấy đứa nhỏ đến đây mua guốc thường ít khi gọi là guốc, chỉ toàn nói là dép gỗ. Nghe vậy nhiều khi tôi cũng buồn vì dường như cái tên guốc đã bị quên lãng…” bà Liên ngậm ngùi.

Một đôi guốc hiện tại có giá không quá đắt, dao động từ 100 đến 150 ngàn đồng. Có nhiều mẫu mã và nhiều chủng loại khác nhau như: Guốc cẩn xà cừ, guốc Nhật, guốc vẽ…

Một kiểu guốc Nhật trên kệ hàng của bà Liên. Riêng về guốc, có thể thấy nhiều điểm tương đồng của nhiều nền văn hóa khác nhau...

Sản phẩm cổ kim kết hợp này ra đời nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường. Những hình vẽ bắt mắt trên nền sản phẩm truyền thống đã dễ dàng hơn trong việc lựa chọn của “thượng đế”.

Đi qua hai thế kỷ, hơn năm mươi năm gắn bó với ngôi chợ, bà Liên vẫn mãi một tình yêu với guốc. Cho dù có chứng kiến bao nhiêu thăng trầm, trải qua nhiều giai đoạn lịch sử, cho dù ở cái tuổi gần đất xa trời nhưng chưa bao giờ bà Liên nghĩ mình sẽ từ bỏ công việc này.

Qua bao năm, những đôi guốc mộc đã làm đẹp cho không biết bao nhiêu đôi chân của “thượng đế”. Và sẽ mãi còn đấy hình ảnh của một người phụ nữ gầy gò, hàng ngày với sạp guốc mộc, khoan nhặt từng nhịp búa trong ký ức của người Sài Gòn.

Phạm Nguyễn