Nghệ sĩ kiếm bộn tiền bằng cách bán... phân của chính mình

Artist’s Shit (Phân của nghệ sĩ) là bộ sưu tập 30g phân đựng trong hộp thiếc có giá lên tới hàng trăm nghìn đô la.

Khi Piero lên ý tưởng bán 90 hộp phân của chính mình vào năm 1961, có lẽ ông đã không nghĩ tới việc hộp phân của mình có thể đắt giá đến vậy.

Năm 2007, phòng trưng bày nghệ thuật Tate ở London, Anh, mua một hộp phân với giá 22.350 bảng, gần 690 triệu đồng. Nghe thì có vẻ như đây là một khoản đầu tư mua phân khó hiểu, thế nhưng đây thật ra đã là một cái giá rẻ.

Cùng năm đó, một hộp phân khác được bán đấu giá ở Milan, Ý, và được trả giá tận 81.000 bảng, khoảng 2,5 tỉ đồng. Hiện mỗi hộp phân nghệ sĩ này đang có giá trung bình 6,8 tỉ đồng vì năm ngoái, một hộp đã được bán với giá 5,5 tỉ.

Piero Manzoni là một quý tộc, nghệ sĩ người Ý. Vào tháng 1 năm 1957, ông đến dự buổi triễn lãm tranh xanh của Yves Klein ở Milan và mọi thứ đều thay đổi. Cái nhìn của ông về nghệ thuật đã không còn như xưa nữa khi ngắm nhìn từng bức tranh được vẽ với một màu xanh duy nhất nối tiếp nhau.

Năm 1958, ông mở buổi triễn lãm avant-garde đầu tiên của mình để giới thiệu những tác phẩm thuần trắng đến "vô sắc". Một năm sau đó, ông mở triễn lãm về những tờ giấy để trong hộp.

"Trên chiếc hộp là thông tin về độ dài của đường thẳng trên giấy, ngày tháng và tất nhiên là cả chữ ký của ông", Tony Godfrey viết trong cuốn Nghệ thuật Ý niệm của Phaidon. "Đây thực sự là một tác phẩm vô hình, phi vật thể vì nếu chiếc hộp được mở ra, nó không còn là nghệ thuật nữa".

Piero tiếp tục cho ra đời những tác phẩm độc đáo như một loạt trứng luộc in hình vân tay của ông hay hàng loạt bóng bay được ông thổi có tên "Hơi thở của nghệ sĩ". Rồi năm 1961, tác phẩm nổi tiếng "Phân của nghệ sĩ" ra đời.

Tận dụng nhà máy đóng hộp của bố, ông đã chế tạo ra 90 chiếc hộp thiếc, ký tên kèm nhãn hiệu "Phân Nghệ Sĩ, Sản xuất, Bảo quản và Đóng mới vào tháng Năm 1961". Mỗi hộp chứa 30g phân và trọng lượng của sản phẩm gần như được đo bằng vàng thời bấy giờ.

Ông cho ra đời sản phẩm phân đóng hộp nhằm nhấn mạnh và châm biếm tính nhẹ dạ của nhiều nhà sưu tầm sau thế chiến thứ 2. Những nhà sưu tầm này có thể bỏ cả đống tiền ra để mua bất kỳ thứ gì, kể cả phân, nhờ sự bùng nổ kinh tế.

Piero mất năm 1963 khi mới 29 tuổi và chưa kịp hưởng thành quả của tác phẩm đầy tranh cãi. Người quen của ông kể rằng ông có rất nhiều ý tưởng táo bạo nhưng chưa kịp giới thiệu ra thế giới.

Agostino Bonalumi, người từng làm việc cùng Piero thì tiết lộ rằng thật ra trong hộp chỉ có thạch cao mà thôi. "Nếu có ai muốn kiểm chứng thì xin mời", ông nói.

Ngô Vân
Theo OC