Nghề đan mây, tre ở vùng cao Ngọc Chiến Sơn La

Xã Ngọc Chiến, huyện Mường La là nơi tập trung sinh sống của ba dân tộc Thái, Mông, La Ha nơi đây còn lưu giữ nhiều nét văn hóa đặc sắc.

Không ai nhớ, nghề mây, tre đan có từ bao giờ, chỉ biết rằng, những kinh nghiệm đan lát truyền thống đã được người dân Ngọc Chiến gìn giữ, truyền cho nhau từ đời này qua đời khác. Đặc biệt khi Ngọc Chiến trở thành điểm đến hấp dẫn thì nghề mây, tre đan cũng từng bước trở thành một sản phẩm du lịch độc đáo.

Tới nhiều bản làng trên rẻo cao Ngọc Chiến, không khó để bắt gặp hình ảnh những gia đình ngồi quây quần bên nhau dưới hiên nhà sàn say sưa đan lát. Từ đôi bàn tay khéo léo, những sợi mây, thanh tre được kết thành chiếc gùi, chiếc ghế… những vật dụng hết sức bình dị, thân thuộc trong cuộc sống thường nhật.

Cũng như nhiều nghề thủ công khác, làm mây tre đan đòi hỏi những đức tính khéo léo, kiên trì, tỉ mỉ. Từ khâu chọn tre, trúc hay mây, cho đến công đoạn chẻ nhỏ, chuốt thành sợi, ngâm nước rồi đan… Trung bình, để đan một sản phẩm gùi sẽ mất khoảng 1 ngày; đan mâm mây, ghế mây sẽ từ 4 - 5 ngày.

Nghề mây tre đan từ lâu đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của bà con ở Ngọc Chiến. Những cụ ông, cụ bà dù đã qua độ tuổi thất thập vẫn cặm cụi gắn bó với nghề.

Những đứa trẻ từ khi lên mười đã thoăn thoắt tay đan tre. Chính điều đó đã giúp cho nghề truyền thống của Ngọc Chiến được gìn giữ và phát triển qua nhiều thế hệ.

Hiện ở Ngọc Chiến có hơn 300 hộ gia đình gắn bó với nghề mây, tre đan, tập trung ở các bản: Nà Tâu, Đông Xuông, Lọng Cang, Mường Chiến, bản Lướt, Nậm Nghiệp…

Riêng tại bản Nà Tâu có 68 hộ làm nghề mây tre đan, trong đó nhiều hộ sản xuất từ 40 - 50 sản phẩm/tháng. Giá thành sản phẩm bán ra trên thị trường tương đối ổn định: Mâm mây to, kèm 4 ghế từ 2 - 2,5 triệu đồng/bộ; mâm mây nhỏ 1,5 triệu đồng/bộ; gùi tre từ 150 - 200 nghìn đồng/sản phẩm... Các sản phẩm có mẫu mã đa dạng, những nét hoa văn trên từng sản phẩm luôn được sáng tạo, cải tiến, tinh xảo, độc đáo, nên được khách hàng trong và ngoài tỉnh đặt mua với số lượng lớn.

Ông Lò Văn Bao, bản Nà Tâu, chia sẻ: "Vì đam mê và mong muốn gìn giữ nghề truyền thống, ông và nhiều người cao tuổi biết đan các sản phẩm từ mây, tre trong bản đã liên kết tìm cách giữ nghề, sống được từ nghề. Gia đình ông Bao hiện có 4 người làm nghề, mỗi tháng cung cấp cho thị trường từ 80 - 100 sản phẩm các loại, thu nhập gần 15 triệu đồng/tháng".

Để nghề mây, tre đan phát triển bền vững, UBND xã Ngọc Chiến đã hoàn thiện hồ sơ xin thành lập HTX Mây, tre đan Ngọc Chiến, quy hoạch vùng nguyên liệu, đầu tư công nghệ, máy móc, nhằm nâng cao chất lượng, mẫu mã, sức cạnh tranh cho sản phẩm.

Đồng thời, có kế hoạch tổ chức cho các tổ, nhóm đan trình diễn các sản phẩm mây, tre phục vụ khách du lịch tìm hiểu về nghề, góp phần phát triển kinh tế nói chung và nghề du lịch nói riêng tại địa phương.