Giới trẻ Việt và làn sóng "đu idol quốc nội"

Trong suốt hơn một thập kỷ qua, văn hóa "đu idol" ở Việt Nam chủ yếu gắn liền với làn sóng thần tượng quốc tế, đặc biệt là Kpop (Hàn Quốc). Các idol (thần tượng) quốc tế được giới trẻ Việt ngưỡng mộ và học hỏi, tạo nên cộng đồng người hâm mộ đông đảo, chuyên nghiệp.

Tuy nhiên, mùa hè 2024 đã chứng kiến sự thay đổi bất ngờ khi nhiều bạn trẻ chuyển hướng sang ủng hộ nghệ sĩ trong nước, mở ra làn sóng "đu idol quốc nội".

Sự bùng nổ của các chương trình truyền hình thực tế như Anh trai say hi hay Anh trai vượt ngàn chông gai đã thành công thu hút lượng lớn người hâm mộ Việt.

Khánh Ngọc (21 tuổi) chia sẻ: "Thực ra từ tháng 6 năm ngoái khi biết đến chương trình Anh trai vượt ngàn chông gai, mình bắt đầu cuộc sống "đu idol quốc nội".

Trước đó, mình từng theo dõi bản Trung Quốc nhưng khi thấy bản Việt có sự góp mặt của Jun Phạm - người mình đã theo dõi từ lâu - thì mình bắt đầu chuyển sang ủng hộ nghệ sĩ Việt".

Làn sóng "đu idol quốc nội" không chỉ là xu hướng giải trí nhất thời, mà là biểu hiện của sự trưởng thành trong tư duy thẩm mỹ của giới trẻ. Đây là tín hiệu cho thấy khán giả Việt đang tự tin khẳng định giá trị văn hóa nội địa trong dòng chảy hội nhập toàn cầu.

Chỉ trong vòng chưa đầy hai năm, cộng đồng người hâm mộ các nghệ sĩ Việt Nam đã không chỉ tăng trưởng về số lượng, mà còn nâng cao rõ rệt về chất lượng tổ chức và mức độ gắn kết.

Một trong những yếu tố nền tảng cho sự thay đổi này là sự phát triển đồng bộ của hạ tầng giải trí trong nước. Đặc biệt, sự nổi lên của các chương trình truyền hình thực tế như Anh trai say hi, Anh trai vượt ngàn chông gai đã giúp khán giả trẻ có thêm cơ hội tiếp xúc với thần tượng một cách gần gũi, trực tiếp và thường xuyên hơn.

Nếu như trước đây, việc "đu idol quốc tế" mang đến cho fan (người hâm mộ) Việt cảm giác tiếp cận với những chuẩn mực đẳng cấp toàn cầu - từ âm nhạc, thời trang đến phong cách biểu diễn - thì giờ đây, "đu idol quốc nội" lại mang đến trải nghiệm thân thuộc, gần gũi và dễ gắn bó lâu dài.

Đồng thời, thế hệ nghệ sĩ trẻ cũng ngày càng ý thức được vai trò của cộng đồng người hâm mộ, không chỉ là khán giả tiêu thụ sản phẩm, mà còn là người đồng hành, đồng sáng tạo và lan tỏa giá trị. Sự thay đổi này đã tạo nên môi trường thuận lợi để xu hướng "đu idol quốc nội" được nuôi dưỡng và bùng nổ.

Một điểm dễ thấy là hoạt động của các fandom (hội người hâm mộ) Việt ngày càng bài bản và chuyên nghiệp hơn. Từ việc xây dựng fanpage, nhóm cộng đồng trên các trang mạng xã hội cho đến việc tự sản xuất ấn phẩm truyền thông đều được đầu tư công phu.

Đáng chú ý, làn sóng "đu idol quốc nội" không chỉ dừng lại ở một số thành phố lớn, mà bắt đầu lan tỏa đến các tỉnh, thành phố khác.

Nhìn từ góc độ văn hóa, xu hướng "đu idol quốc nội" có thể coi là một cột mốc trong quá trình khán giả Việt Nam quay trở lại khám phá và khẳng định giá trị của chính nền giải trí nước nhà.

Với nhiều bạn trẻ, việc đồng hành và ủng hộ nghệ sĩ Việt không chỉ là sở thích, mà còn là niềm tự hào khi thấy những con người cùng ngôn ngữ, cùng văn hóa tạo được dấu ấn riêng, sánh ngang với nghệ sĩ quốc tế.

"Mình cảm thấy rất tự hào. Mình đu idol Việt không chỉ vì những sản phẩm chứa yếu tố văn hóa trong đó, mà còn là vì hình ảnh những người nghệ sĩ với sự nỗ lực, cố gắng mang sản phẩm âm nhạc của Việt Nam ra thế giới, phát triển mạnh mẽ hơn.

Điều đó khiến mình cảm thấy thực sự tự hào khi nhìn những nghệ sĩ Việt đang cố gắng từng ngày như vậy", Xuân Nhi (21 tuổi) chia sẻ sau khi tham gia các concert do nghệ sĩ Việt tổ chức.

Trong khi đó, Quỳnh Mai (20 tuổi) cho hay: "Mình nghĩ nhờ các chương trình thực tế được khán giả đón nhận, đặc biệt là nhờ sự ủng hộ của fan, nên nhiều nghệ sĩ trẻ mới có cơ hội được biết đến nhiều hơn.

Khi được chú ý và có cộng đồng fan đứng sau, các bạn ấy cũng tự tin ra mắt thêm nhiều sản phẩm âm nhạc - điều mà trước đó có thể họ chưa đủ điều kiện hay khả năng để làm".

Theo bà Tạ Thị Minh Huệ, Phó giám đốc Nhà hát Nghệ thuật Đương Đại Việt Nam, sự bùng nổ của làn sóng "đu idol quốc nội" là minh chứng rõ rệt cho cú chuyển mình mạnh mẽ cả về chiều rộng lẫn chiều sâu của ngành công nghiệp giải trí Việt Nam.

"Các chương trình âm nhạc như Anh trai vượt ngàn chông gai, Chị đẹp đạp gió rẽ sóng không chỉ "phá đảo" bảng xếp hạng, mà còn thay đổi cục diện thần tượng của giới trẻ. Nhiều khán giả từng cuồng Kpop hay US-UK (Âu - Mỹ) nay lại hướng sự yêu thích về nghệ sĩ nội địa", bà Huệ nhận định.

Bà cho biết thêm, giới trẻ thay đổi nhận thức vì họ thấy được một thế hệ nghệ sĩ mới tài năng, tự tin và gần gũi. Từ giọng hát, vũ đạo đến lối sống, các nghệ sĩ Việt ngày nay có khả năng tạo kết nối sâu sắc với công chúng qua sân khấu lẫn mạng xã hội.

Họ không chỉ tỏa sáng nhờ tài năng, mà còn là những hình mẫu truyền cảm hứng, giúp khán giả trẻ tự hào hơn về văn hóa Việt.

Ở góc nhìn của người làm nghệ thuật biểu diễn như bà Huệ, chính làn sóng này đang tạo áp lực tích cực buộc các công ty giải trí trong nước phải nâng cao chất lượng sản phẩm, đào tạo bài bản hơn và cạnh tranh chuyên nghiệp hơn.

"Điều này có thể thúc đẩy ngành giải trí Việt phát triển bền vững và từng bước vươn tầm khu vực", bà nói.

Về mặt kinh tế, trào lưu này kéo theo sự phát triển của một chuỗi ngành hàng, từ sản phẩm âm nhạc, vật phẩm lưu niệm cho đến dịch vụ tổ chức sự kiện, du lịch gắn với fandom.

Về mặt văn hóa, làn sóng "đu idol quốc nội" còn góp phần định hình lại thị hiếu thẩm mỹ và cách giới trẻ tiếp cận văn hóa đại chúng. Những giá trị Việt, từ âm nhạc, thời trang đến cách ứng xử và giao tiếp, đang dần được khẳng định, tạo ra xu hướng tiêu dùng văn hóa bản địa thay vì sao chép hoàn toàn từ nước ngoài.

Tuy nhiên, bà Huệ cũng lưu ý về những mặt trái tiềm ẩn khi nghệ sĩ quá phụ thuộc vào cộng đồng fandom.

"Nếu không kiểm soát tốt, mối quan hệ giữa thần tượng và fan có thể trở nên lệch lạc, ảnh hưởng đến sự nghiệp lẫn giá trị nghệ thuật. Việc xây dựng fandom là cần thiết nhưng cần có chiến lược cân bằng giữa kết nối cộng đồng và phát triển cá nhân", bà khuyến nghị.

Hơn cả một xu hướng giải trí, làn sóng "đu idol quốc nội" đang khơi dậy niềm tự hào văn hóa và đó có thể là nền tảng quan trọng cho tương lai của ngành công nghiệp giải trí Việt Nam.

Phương Thảo - Tường Vi - Như Yến