NATS hợp tác với Tổng Công ty Quản lý bay Việt Nam để mở các khóa đào tạo

Ông Niall Greenwood - Giám Đốc Điều Hành – NATS Châu Á Thái Bình Dương (Managing Director – NATS Asia Pacific) đã cho biết như vậy khi đề cập tới công ty và các giải pháp dịch vụ mà công ty cung ứng.

Thị trường Việt Nam rất có tiềm năng và NATS muốn đến thị trường Việt Nam. Hiện tại, NATS đã có cuộc tiếp xúc nào với các cơ quan chức năng và doanh nghiệp trong ngành hàng không hay chưa? Kế hoạch cụ thể để công ty thâm nhập thị trường Việt Nam như thế nào?

NATS đã gặp và làm việc với Tổng Công ty Quản lý Bay Việt Nam (VATM) – thành viên CANSO (Tổ chức các Nhà cung cấp dịch vụ bảo đảm hoạt động bay) và thảo luận về tiềm năng và cơ hội hợp tác trong thời gian tới.

NATS có hơn 100 giải pháp công nghệ và nhiều kinh nghiệm quản lý các sân bay bận rộn nhất. Tại Việt Nam, sân bay Tân Sơn Nhất đang quá tải, liệu các giải pháp đó có hỗ trợ được cho sân bay này khi sân bay Long Thành chưa được xây dựng hay không?

Thành phố Hồ Chí Minh đang chuẩn bị xây dựng sân bay quốc tế Long Thành và dự kiến đi vào hoạt động vào năm 2025. Một điều hiển nhiên là Tân Sơn Nhất đang bị quá tải, lưu lượng tại sân bay Tân Sơn Nhất sẽ tăng trong vài năm tới, và do đó cần các giải pháp công nghệ, quy trình và đào tạo nhân lực để giúp sân bay này tăng công suất nhằm duy trì hoạt động với lượng hành khách cũng như chuyến bay tăng lên trong thời gian tới.

Có thể định lượng được giải pháp của NATS sẽ giúp sân bay Tân Sơn Nhất giảm tải được bao nhiêu phần trăm?

Một ví dụ về sân bay Gatwick (London), năm 1982, chúng tôi xây dựng với công suất phục vụ 300 hoạt động cất-hạ cánh (movement) mỗi ngày và đó là công suất tối đa tại thời điểm đó, tại sân bay đó; nhưng hiện nay chúng tôi đã có cách tăng lên 900 hoạt động cất-hạ cánh mỗi ngày – gấp 3 lần với sự kết hợp nhiều công nghệ của NATS. Vào thời gian cao điểm, hoạt động cất-hạ cánh hàng ngày có thể tăng lên con số nghìn. Tại Việt Nam, NATS chưa thực hiện nghiên cứu chuyên sâu cụ thể nên chưa được ra được ước lượng cụ thể, nhưng chỉ đưa ra ví dụ về trường hợp cụ thể NATS đã thực hiện.

NATS có hơn 100 giải pháp công nghệ, vậy giải pháp nào thích hợp để triển khai ở Việt Nam?

Công cụ đầu tiên đầu tiên là quản lý công suất (capacity management). Công cụ/giải pháp này thực hiện phân tích các sân bay và đường băng và đưa ra giải pháp cất/hạ cánh trên từng đường bay thế nào để đạt hiệu quả cao nhất trên cả hai đường băng (đối với sân bay có hai đường băng). Sau đó, quản lý hàng đợi cất-hạ cánh cũng là một bước quan trọng.

Ví dụ, tại sân bay Heathrow, các máy bay cất-hạ cánh chỉ cách nhau khoảng 1 phút. Giải pháp/công cụ này đi sâu nghiên cứu về nhiều yếu tố khác nhau về khí động học máy bay, kích thước, quy mô, tải trọng... để đưa ra khoảng cách về thời gian tối ưu giữa hai lượt cất-hạ cánh. Đó cũng là một công cụ giúp các nhà quản lý tại Việt Nam phân tích và quản lý sân bay.

NATS cũng có một công cụ khác, dùng để phân tích thời gian chiếm dụng đường băng. Ví dụ, thời gian một chiếc máy bay cất-hạ cánh chiếm dụng đường băng bao lâu và đào tạo phi công có thể cất-hạ cánh trong thời gian tối ưu có thể. Thời gian chiếm dụng đường băng của mỗi máy bay càng cao, càng nhiều máy bay khác sẽ phải xếp hàng chờ lâu hơn.

NATS đã thực hiện rất nhiều nghiên cứu và giải pháp tại London, và một trong những giải pháp được thực hiện là thiết kế, quản lý lại không phận (airspace). Không phận là một mạng lưới giao thông trên không, tất cả máy bay đều đi vào khu vực này khi cất-hạ cánh. Thông thường, chúng ta chỉ nhìn vào những yếu tố như nhà ga hay đường băng – vốn rất đắt tiền để xây dựng; tuy nhiên, việc quản lý, thiết kế không phận hiệu quả có thể giúp quản lý lưu lượng chuyến bay hiệu quả hơn rất nhiều

Giải pháp của NATS được áp dụng theo từng gói hay từng giải pháp riêng lẻ? Hiệu quả về mặt đầu tư của các giải pháp này thế nào?

Tất cả các giải pháp NATS đưa ra đều có hiệu quả về mặt đầu tư (ROI dương). Tại sân bay Heathrow, NATS đưa ra giải pháp Time-Based Separation (Phân chia theo thời gian) (khi cất-hạ cánh, máy bay có thể giãn cách nhau về mặt khoảng cách hoặc thời gian). Khung thời gian được chia thành 4-5 khoảng nhỏ (slot). Trong mỗi slot có thể phân chia khoảng cách hoạt động của máy bay theo thời gian. Một slot thời gian như vậy có giá trị lên đến hàng triệu bảng Anh. Các giải pháp của NATS có thời gian hồi vốn chỉ tính bằng tuần, lâu hơn là vài tháng. Như vậy, các giải pháp này mang lại nhiều lợi ích đầu tư.

Sáng tạo mới nhất được gọi là Tháp đều khiển không lưu số hóa. Trước đây các tháp điều khiển không lưu đều được xây dựng trên cao với chi phí đắt. Với giải pháp Tháp đều khiển không lưu số hóa, thay vào tháp không lưu, các camera hoặc/và cảm biến được đưa vào sử dụng trong các ngôi nhà bình thường được bảo vệ; và có thể đưa vào hoạt động điều hành ngay lập tức, tiết kiệm được chi phí xây dựng tháp và hoạt động của sân bay cũng sẽ hiệu quả hơn.

Khi áp dụng giải pháp của NATS, các sân bay có phải bỏ cơ sở hạ tầng cũ không hay có thể tiếp tục tận dụng chúng?

Thông thường, các sân bay tiếp tục tận dụng hạ tầng đã có và bổ sung thêm các giải pháp mới. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, hạ tầng cũ bị thay thế như trong trường hợp Tháp điều khiển không lưu số. Các sân bay ở xa hoặc thường gặp thiên tai như bão lụt, hoặc các nơi khó tuyển dụng được nhân viên viên kiểm soát không lưu, NATS đưa ra giải pháp “Hợp nhất” giúp một tháp không lưu có thể điều khiển đến 5-6 sân bay trong khoảng cách 50-60 km. Giải pháp này giải quyết vấn đề khan hiếm nhân viên kiểm soát không lưu và tiết kiệm chi phí xây dựng cơ sở hạ tầng, trong khi vẫn đảm bảo hoạt động của sân bay. Do đó, trong nhiều trường hợp, chúng ta không tận dụng cũng không thay thế, nhưng sáng tạo ra giải pháp khác.

Trong đa số trường hợp, chúng tôi thực hiện quan sát, phân tích dữ liệu, đưa ra các khuyến cáo và thực hiện cải thiện tình hình, đưa ra các khóa đào tạo/huấn luyện. Khi được đào tạo kỹ lưỡng, các nhân viên sẽ biết cách làm việc hiệu quả hơn

NATS muốn mở rộng thị trường đến Việt Nam. NATS đã nghiên cứu về Việt Nam chưa? Giải pháp nào cho sân bay Tân Sơn Nhất? Hiện sân bay này có khả năng thực hiện khoảng 42 chuyến cất-hạ cánh vào giờ cao điểm. Giải pháp của NATS có thể giúp Tân Sơn Nhất tăng lên khoảng bao nhiêu chuyến và chi phí ước tính cho việc thực hiện giải pháp đó là bao nhiêu?

Đây là bước đầu tiên NATS tiếp cận thị trường Việt Nam và đang ở giai đoạn tham khảo các số liệu nói chung về thị trường hàng không Việt Nam. Nghiên cứu cụ thể về các sân bay tại Việt Nam là bước tiếp theo NATS dự định tiến hành tại thị trường này để hiểu sâu hơn về các thách thức các sân bay Việt Nam đang đối mặt. Các giải pháp của NATS sẽ giúp các sân bay hoạt động hiệu quả hơn và mở rộng dễ dàng hơn.

Từ thời điểm hiện tại đến năm 2025, khi sân bay Long Thành dự kiến đi vào hoạt động, là 8 năm. Hiện nay các vấn đề với sân bay Tân Sơn Nhất vốn đã nghiêm trọng, nếu không xử lý kịp thời, trong vòng 8 năm tới, các vấn đề sẽ ngày càng xấu đi – nhiều chuyến bay bị trễ, hủy hơn. Các vấn đề về an ninh, bảo mật cũng sẽ xảy ra thường xuyên hơn. Các giải pháp đưa ra cho vấn đề này khá đang dạng, từ tối ưu hóa nhà ga, đường băng, không phận cho đến điều khiển không lưu...

NATS đánh giá thế nào về Tổng Công ty Quản lý bay Việt Nam?

NATS đã biết đến công ty từ khá lâu. Nhiều nhân viên của NATS tại Singapore đã trao đổi và làm việc với đội ngũ tại Tổng Công ty Quản lý bay Việt Nam cũng như trao đổi kinh nghiệm từ nhiều năm.

Khả năng bảo mật của các giải pháp công nghệ NATS đưa ra như thế nào?

An ninh bảo mật luôn được xem là vấn đề quan trọng. Tại Anh, tất cả các hạ tầng hữu hình và vô hình (phần mềm) đều được xem là cơ sở hạ tầng trọng yếu (critical infrastructure). Với việc được xem là cơ sở hạ tầng trọng yếu, cơ chế bảo vệ phù hợp được áp dụng nhằm đảm bảo an ninh an toàn tối đa cho chúng. Về bảo mật vật lý, các hạ tầng vật lý như tháp không lưu số cho phép đưa các trang thiết bị vào một cơ sở được bảo vệ tốt hơn trong khi vẫn đảm bảo hoạt động cho sân bay.

Về an ninh mạng, các chương trình được bảo vệ tối đa khỏi tin tặc, virus, trojan, phần mềm gián điệp... Tất cả các giải pháp NATS đưa ra đều đảm bảo cả cơ sở hạ tầng hữu hình lẫn cơ sở hạ tầng vô hình đều được bảo mật để phục vụ an ninh hàng không.

Trụ sở của NATS? Thị trường chính của NATS tại Châu Á?

NATS là công ty có trụ sở tại Anh và đã mở rộng thị trường sang Châu Âu và Châu Á. Hiện tại NATS đang vận hành 15 tháp không lưu tại Tây Ban Nha. Tại Châu Á, NATS đã hoạt động được khoảng 40-50 năm với nhiều giải pháp và chương trình đào tạo/huấn luyện tại Hong Kong, Singapore. Tại Châu Á, NATS đều có quan hệ hợp tác với các quốc gia có sân bay “cửa ngõ” (hub airport) như Thái Lan, Hong Kong, Singapore. Hiện tại NATS đang định hướng mở rộng cơ hội hợp tác với các quốc gia có GDP phát triển nhanh, vì lý do có sự liên kết chặt chẽ giữa tốc độ tăng trưởng GDP và yêu cầu phát triển ngành hàng không, và ngược lại. Khi hạ tầng giao thông (đường bộ, đường thủy, đường không) phát triển, sẽ đưa đến sự phát triển kinh tế và GDP tốt.

Giả sử thỏa thuận đã sẵn sàng với đối tác tại Việt Nam, thời gian để đưa giải pháp của NATS vào hoạt động là bao lâu? NATS đến Việt Nam để thăm dò thị trường, vậy NATS có nhắm đến sân bay Long Thành hay không?

Thời gian triển khai phụ thuộc vào từng giải pháp cũng như yêu cầu điều tra, khảo sát, phân tích hiện trạng. Có những giải pháp cần tính toán kết hợp với cơ sở hạ tầng hiện hữu. Thông thường, các quan hệ hợp tác sẽ đưa ra những giải pháp ưu tiên có thể triển khai nhanh, mang lại hiệu quả sớm.

Sân bay Long Thành làm mối quan tâm của NATS vì đó sẽ là một sân bay lớn và NATS mong muốn được đưa ra các giải pháp hiệu quả, tối ưu cho các sân bay có lưu lượng, công suất lớn.

NATS đã có kế hoạch mở văn phòng đại diện ở Việt Nam chưa?

Trước mắt, NATS hợp tác với Tổng Công ty Quản lý bay Việt Nam để mở các khóa đào tạo. Trong quá trình đó, NATS sẽ tìm hiểu thêm vì thị trường Việt Nam. Nếu thuận lợi và có cơ hội, lập văn phòng đại diện tại Việt Nam sẽ là bước tiếp theo NATS tiến hành.